Sermones (6-10)

VI. SERMO IN NATIUITATE APOSTOLOICUM IACOB ET IOHANNIS.

Rogo uos, fratres carissimi, ut (non) moleste accipiatis nec
nos superfluos iudicetis, quod uos pro amore inimicorum frequentius
commonemus. hoc ideo faciamus, quia ad sananda
uulnera omnium peccatorum nullum medicamentum fortius
esse cognouimus, nec uobis ineptum esse uideatur, quod aliquotiens
etiam in sollemnitatibus martyrum ad amorem uos [*] [*] [*]

prouocemus inimicorum. propterea hoc fieri uolumus, quia omnes
martyres per istam perfectissimam caritatem ad coronam martyrii
peruenisse cognouimus, quod etiam in beato Stephano inpletum
esse cum ingenti admiratione gaudeamus. diligenter,
quaeso, adtendite, fratres, et intellegite, quia in omnibus malis
hominibus uitia potius habere odio debemus, non homines,
diligere hominem, odisse uitium. noli propter hominem diligere
uitium nec propter uitium odisse hominem. homo proximus
tuus est, uitium inimicus est proximo tuo. tunc amas
amicum tuum, si oderis uitium, quod nocet amico tuo. si
credis, bene facis, quia iustus ex fide uiuit. quod abundat
in rebus humanis, hoc dico. aliquando amico tuo carissimo
inimicus est aliquis, qui erat amicus amborum. incipiunt
esse de tribus amicis duo inter se inimici. quid faciat medius,
qui remansit? unus ex illis, qui se odio habent, uult, ut
oderis cum illo, quem ille odio habet, et haec uerba tibi dicit:
non es amicus meus, quia es amicus inimici mei. et quod tibi
dicit iste de illo, hoc tibi dicit ille de isto. tres enim eratis,
duo coeperunt esse discordes et remansisti tu solus. si huic
te iunxeris, illum odio habebis inimicum, si illi, istum, si
ambobus, ambo murmurabunt. ecce temptatio. exspectas forte
a me audire, quid facias. permane amicus amborum. qui discordant
inter se, concordent per te. mala si aliqua audisti ab
altero de altero, noli prodere alteri, ne forte postea sint amici,
qui modo sunt inimici, et proditores suos prodant sibi.

Sed hoc propter homines dixi, non propter oculos dei. ecce
nemo te prodit deo. deus est, qui te uidet, qui te iudicat.
audisti ab irato uerbum, a dolente ac succensente: moretur
in te. quare proditur, quare profertur? non enim si in te [*] [*]

fuerit, disrumpet te. dic sane amico, qui uult te facere inimicum
amici tui, alloquere et tamquam aegrotantem animam
medicinae lenitate pertracta. dic illi: quare uis, ut sim inimicus
illius? respondebit: quia inimicus meus est. uis ergo, ut
sim inimicus illius inimici tui? inimicus esse debeo peccati
tui. iste, cui me uis facere inimicum, homo est, alius est
inimicus tuus, cui debeo esse inimicus, si amicus tuus sum.
respondebit: quis est alius inimicus meus ? uitium tuum.
respondebit: quid est uitium meum? odium, quo odisti amicum
tuum.

Esto ergo similis medico. medicus non amat aegrotantem,
si non odit aegritudinem. ut liberet aegrotum, persequitur
febrem. nolite amare uitia amicorum uestrorum, si amatis
amicos uestros. sed cui dico, putas, ne facio ego ipse? quod
dico, fratres mei, facio, si in me facio. primus autem in me
facio, si a domino accipio odio uitia mea, cor meum ad sanandum
offero medico, persequor peccata, quantum possum, gemo
de illis, confiteor, quia sunt in me, et ego accuso me. qui
me reprehendebas, corrige te. haec est iustitia, ne dicatur
nobis: stipulam in oculo fratris tui tu uides et trabem
in oculo tuo non uides. hypocrita, eice primum trabem
bem de oculo tuo. ira fistuca est, odium trabes, sed nutristi
fistucam et fit trabes. ira inueterata fit odium, fistuca
nutrita fit trabes. ut ergo fistuca non fiat trabes, non occidat
sol super iracundiam uestram. uides sentisque odio te liuentem
et reprehendis irascentem? tolle e te odium et recte
reprehendis iram. fistuca est in oculo suo, in tuo trabes est. [*] [*]

et oculus cum trabe quomodo potest uidere fistucam? nescio,
quo fronte sub ora irascentem reprehendit, qui odium in corde
reseruat. qui sub ora irascitur et cito irascitur et cito placatur,
fistucam quidem incurrit, sed statim per paenitentiam eam
abstulit. qui uero odium perlongo tempore in corde tenuerit,
nutriendo fistucam in trabem conuertit. trabes est in oculo
tuo, quia fistucam ibi natam statim tollere noluisti. cum
illa dormisti, cum illa surrexisti, eam in te ipsum excoluisti,
falsis suspicionibus inrigasti, uerba adulantium et ad te uerba
mala de amico deferentium credendo nutristi, fistucam non
auulsisti diligentia tua, trabem fecisti.

Tolle trabem de oculo tuo, noli odire. fratrem tuum expanescis
an non expauescis? dico tibi, noli odire et securus es.
respondes et dicis mihi: quid est odisse et quid mali est,
quod odit homo inimicum suum? odisti fratrem tuum, sed
odium contemnis. audi diuinam scripturam: qui odit fratrem
suum, homicida est. ergo si homicida est, non uenenum
parasti, non ad percutiendum inimicum cum gladio processisti,
non ministrum sceleris praeparasti, non locum, non tempus,
postremum ipsum scelus non fecisti, tantum odisti et prius te
quam illum occidisti. disce ergo iustitiam, ut non oderis nisi
uitia hominis. hoc si tenueritis et hanc iustitiam feceritis, ut
homines etiam uitiosos sanare malitis potius quam damnare,
ante tribunal aeterni iudicis non pro odio damnandi, sed pro
caritate uel pace coronandi feliciter uenietis praestante domino
nostro Iesu Christo, qui uiuit et regnat cum patre et cum
spiritu sancto in saecula saeculorum. Amen. [*] [*]

VII. DE EPIPHANIA.

Proxime, fratres carissimi, eius diei redemptionis nostrae
celebrauimus sacramentum, quo deus hominem cum infirmitatibus
induit. hodie uero illud excolimus, quo se deus in homine
uirtutibus declarauit pro eo, quod in hac die siue caelo
stellam ortus sui nuntium praebuit, siue quod in Cana Galilaeae
in conuiuio nuptiali aquas in uinum conuertit, siue
quod in Iordanis undis aquas ad reparationem humani generis
suo baptismo consecrauit, siue quod de quinque panibus quinque
milia hominum satiauit. in quolibet horum salutis nostrae
mysteria continentur et gaudia. nobis enim ex uirgine natus
est, quod stella monstrauit. nos in melius esse mutandos
operis miraculo et aquarum conuersione signauit, nobis remedia
prouidit ex baptismo, quod in Iordanis alueo praebuit,
prouocauit. et ideo, fratres carissimi, in omni actu
nostro stellam fidei praeferamus et in custodiam puritatis
Christi baptismum celebremus, quia et haec Christi regeneratio
tuae fidei confirmatio est. insinuauit enim tibi muneris
sui beneficium per secundae natiuitatis exemplum et, quod facere
te uoluit, prior fecit.

Legimus Iudaeos diuersa sub lege habuisse baptismata, sed
nullum ex his contra praeuaricationis malum generalem potuit
conferre medicinam. et ideo pro absolutione totius mundi indigebant
regenerationis aquae caelitus sanctificari et, quia per
uniuersum mundum sacramentum baptismi humano generi opus
erat, omnibus aquis benedictionem dedit, quando in Iordanis
alueo unica ac singulari pietate descendit. tunc enim Christum [*]

dominum non tam lauauit unda quam lota est. tibi enim
Christus nascendo aduenit, tibi uiuendo militauit, tibi moriendo
conflixit. quem uides pro te mortuum, pro te intellege baptizatum.
itaque Christus dominus qualis post baptismum talis
omnino etiam ante baptismum fuit. et ideo praecursor eius atque
baptista ita, cum ad eum baptizandus ueniret, alloquitur:
ego, domine, a te baptizari debeo et tu uenis ad me?
quid euidentius de Christi nondum baptizati puritate, quid
fortius? ego a te debeo baptizari, id est, qui fons es innocentiae
et plenitudo iustitiae, qui nullo indigens dare scis, nescis
accipere, ego, inquit, a te debeo baptizari, quia tecum
exhibes et in te possides puritatis munera et baptismatis
sacramenta et, quod ego dabo te largiente per gratiam, tu obtines
per naturam. creaturae interea fit profectus. creatoris
adtactu membra tinguntur et fluenta ditantur. uitali gratia
non corpus ex flumen, sed flumen mutatur ex corpore. descendere
in se fontem suum felix unda miratur sub uno
momento aeterna remedia concipiens et nouandam generationem
fecunditate parturiens, quod acceperat, hoc reddens et,
quod non habebat, accipiens.

Inter haec mirum esset, quod se dominus serui subdidit
benedictioni, nisi cruci (se) subdidisset et morti. et ille quidem
pretiosum sibi hominem esse pretii ipsius dignitate perdocuit.
sed hinc quoque intellegimus, quam grandes apud se
aestimet dominus noster humanorum criminum causas, propter [*] [*]

quas non angelum, non archangelum, sed misit deum ad terras.
quam grauis sit peccati, quam dura condicio, prodit
remedii magnitudo. quanta malorum discussio erit, qua damnabuntur,
sollicitudo indicat, qua redimuntur.

Omni ergo uigilantia atque diligentia caueamus, ne uulneret
diabolus, quod sanauit deus, ne per consensum cordis, per flagitium
corporis seruitutem, quam debemus domino magis exhibere,
praebeamus inimico. et quidem si quis uiolentus ac
praepotens aliquid de facultate nostra ac proprietate rapuisset,
nonne dignum summo odio duceremus, nonne merito tamquam
hostem detestaremur? et quo tandem animo diabolo per peccatum
consentimus, qui nobis substantiam non uult auferre,
sed uitam, non terram fraudare, sed caelum, non fines possessionis
angustare, sed infinita spatia aeternitatis? inter haec o
homo, si dignitatem facturae tuae, si pietatem circa te domini
tui uolueris aestimare de pretio, poteris non dubitare de regno.

Illud, fratres carissimi, quod die tertia nuptias factas in Cana
. Galilaeae et quod aquam in uina conuersam fuisse modo, cum
euangelium legeretur, audiuimus, uideamus, quae sunt illae
nuptiae. hic adquisitio uel reparatio nostra uotis et festis
nuptialibus demonstratur, sicut in alio loco cum choro et symphonia
reditus filii iunioris excipitur. sex autem hydriae sunt
sex mundi huius aetates, prima ab Adam usque ad Noe, a Noe
usque ad Abraham, ab Abraham usque ad Dauid, a Dauid
usque in transmigrationem Babylonis, a transmigratione Babylonis
usque ad Iohannem baptistam. quibus temporibus non
defuit prophetia de Christo, per quas iusti figuram et typum
domini praetulerunt. capiunt uero metretas binas uel ternas, [*]

quia fidem intra se continent trinitatis. sed uideamus, quid
dicit sermo diuinus. ipsa sacra tractemus euangelii oracula.

In Cana Galilaeae aquam in uina conuertit et latentem sub
homine dominum operum uirtute detexit. et die, inquit,
tertia. nuptiae fiebant. sed quae sunt istae nuptiae nisi
gaudia salutis humanae? quare die tertia? siue quia nobis
mysterium trinitatis ostendit, siue quod die tertia resurrexit.
itaque tamquam sponsus procedens de thalamo suo descendit
ad terras et ecclesiae ex gentibus congregandae suscepta incarnatione
iungendus. cui quidem ecclesiae, quae utique nos
sumus, et arras et dotem dedit. arras dedit, quando nobis est
ex lege promissus, dotem dedit, quando pro nobis immolatus
est. et alio modo hoc potest accipi, ut arras praesentem
gratiam, dotem intellegamus uitam aeternam. uideamus, quid
agit in Cana Galilaeae. hic iam prodant nobis deum stupenda
miracula.

Statuuntur hydriae capientes metretas binas uel ternas. inplentur
hydriae. mutantur subito aquae homines postmodum
mutaturae et, dum in melius mutantur, uelut baptismatis uim
loquuntur. quodam modo in illis similitudo regenerationis exprimitur
et, dum aliud ex alio efficiuntur, dum in speciem
gratiorem inferior creatura transfertur, mysterium secundae
natiuitatis aperitur. nihil in ipsis aquis de sua quantitate inminuitur
et, dum in se manerent, a se omnino nobili commutatione
degenerant. pereunt substantiae suae, adquiruntur
alienae. fortior tenui materiae adquiritur sapor et occulta [*] [*]

fluentis leuibus uirtus infunditur et aquarum natura inebriatur
ac sic nouo more creatoris sui potentiam confitentur. quis
potest ista conuertere nisi qui potuit et creare?

Deficiente ergo uino dicit ad legum mater eius: uinum
non habent. primo loco requiramus, quod fuit uinum, quod
defecisse dicitur, et quid sit aliud uinum, quod mirabiliter
praeparatur, quod architriclinus melius esse pronuntiat dicens:
omnis homo primum bonum uinum ponit et, cum inebriati
fuerint, id, quod deterius est. tu uero seruasti
bonum uinum usque nunc. uinum multis locis accipimus
diuina praecepta et scripturas sanctas meracissimum uigorem
caelestis sapientiae continentes, quibus ad amorem domini incalescant
sensus et inebriantur affectus, secundum illud, quod
de sapientia dictum est: parauit mensam suam, miscuit
uinum suum in cratere. scripturarum ergo diuinarum
uirtus, si quando alicuius interiora repleuerit, dicere poterit
cum propheta: potasti nos uino conpunctionis, et: poculum
tuum inebrians quam praeclarum est. operante
ergo Christo in Cana Galilaeae uinum defecit et uinum fecit,
id est umbra remouetur et ueritas praesentatur, lex recedit,
gratia succedit, carnalia spiritalibus commutantur, in nouum
testamentum obseruatio uetusta transfunditur, sicut beatus apostolus
dicit: uetera transierunt et ecce in Christo facta
sunt omnia noua. quomodo autem hydriae illae inpletae
aqua nihil minuunt ex eo, quod erant, et tamen incipiunt esse,
quod non erant, ita lex non periuit per aduentum Christi absoluta,
sed profecit. uino ergo deficiente uinum aliud ministratur.
bonum quidem est uetus testamentum, sed sine spiritali intellectu
euanescit in littera, nouum uero odorem uitae reddidit in gratia. [*] [*]

Cum haec ita sint, architriclinum ipsum praepositum in
domu sponsi uideamus, quem sentire possimus. et quem alium
nisi beatum Paulum intellegere debemus, qui post legis acceptionem
noui testamenti mysteriorum suauissimo uel odore uel
gustu et spiritalium sensuum fraglantia repletus et inebriatus
exclamat et laudat: tu seruasti bonum uinum usque adhuc.
uideamus tamen, quem ad modum ipsum uinum laudat:
nec oculus, inquit, uidit nec auris audiuit nec in cor
hominis ascendit, quae praeparauit deus diligentibus
se. ecce uera, ecce praedicanda miracula, quae in nobis operantur,
quando de pessimis bonos fecit, de superbis humiles,
de inhonestis castos, de sectatoribus saeculi amicos dei. quae
potest maiora exercere miracula, quam quando hominem uermem
et putredinem dignatur in statum angelicum promouere,
de terrenis in caelestibus collocare et in gratiam suae adoptionis
adsumere, quod ipse praestare dignetur, qui cum patre et spiritu
sancto uiuit in omnia saecula saeculorum.

VIII. DE EPIPHANIA DOMINI AD MISSAM AUT IN NATALI LUCIANI MARTVRIS.

Sollemnitatem, quae est de domini nostri natiuitate, fratres
carissimi, ea fide celebrauimus, qua ex hoc homine deus natus
est. hanc ergo ea obseruatione ueneremur, qua deus in homine
declaratus est. illic in infirmitatibus absconditur, hic
uirtutibus reuelatur. hodie enim magos ab oriente uenientes
usque ad locum geniti saluatoris stella Christum quaerentibus [*] [*]

monstratura perduxit. spectetur sub humili tugurio sacra natiuitas.
adoratur in pannis, qui fulget in stellis. adoratur in
pannis, id est sub abiectione corruptionis humanae inuiolata maiestas.
reuelatur innuente mysterio diuinae misericordiae magnitudo
in eo, quod ad Christum primum Aethiopes, id est gentiles
ingrediuntur. gentium primitiae consecrantur in agnitionem
ueritatis, synagogam Iudaeorum praecedit ecclesia gentium
peccati exuta nigritudine et fidei induenda candore. haec itaque
in praesepio salutem nostram expetit. quid est hoc, quod in
praesepe salutem nostram expetit? id est fera prius infidelium
populorum multitudo intra ecclesiae stabulum recepta mansuescit.
Iudaei quidem gloriantur cultum penes se esse diuinum,
sed primi legati gentium uident Christum. quare primi?
quia sanus Christiani oculus lucem sequitur, Iudaeorum uero
corruptus intuitus ipsa luce subfunditur et aeger obtutus inlato
lumine magis tenebrescit.

Interea beata legatio perductam se ad sacra cunabula radio
desuper currente miratur. extrema gens bono publico prima
fruitur. quam stupenda dignatione inter amplexus genetricis
includitur, qui terram caelumque conplectitur, in sinu matris
latet, qui regnum patris excedit. per simplex officium spiritale
reuelatur arcanum, humanitas cernitur, diuinitas adoratur. exhibent
aurum et tus et myrram plus in mysteriis quam in
conscientiis offerentes. in auri munere regia dignitas, in turis .
uapore diuina maiestas, in myrrae specie sepelienda demonstratur
humanitas. ac sic trinitatem oblationis numerus loquitur,
unitatem deuotio una testatur.

Ac per hoc peruigili intentione cordis caelum studeamus
aspicere, si ad Christum cupimus peruenire. dirigat nobis [*]

semitas uitae perfectae stella iustitiae. ei, qui dixit: non apparebis
in conspectu meo inanis, offeramus aurum fidei,
pietatis aromata, castitatis holocausta. spiritalem myrram
habeamus in nobis, quae ita animas nostras condiat, ut inlaesas
a peccati corruptione custodiat. mutemus uiam, si peruenire
optamus ad patriam, utique ad patriam caelestem. hoc sit inter
utrumque commercium, ut illius nobis proprietatem usu istius
conparemus, ut, sicut uita aeterna uitae istius praemium erit,
ita laboremus, ut illius ista sit meritum. illud autem, quod
ait euangelista, magos admonitos esse in somnis, ne redirent
ad Herodem, sed per aliam uiam ad regionem propriam remearent,
hoc ergo nobis spiritaliter praecipitur, ut per aliam
uiam, id est per aliam conuersationem reuertamur ad patriam.

Forte aliquis requirit, quomodo id fieri possit. qui hoc
scire desiderat, audiat prophetam dicentem: deuerte a malo
et fac bonum, inquire pacem et sequere eam. hoc enim
ordine per aliam uiam reditur ad patriam. nam quia per
superbiam cecidimus in mundum, oportet, ut per humilitatem
redeamus ad paradisum. per cupiditatem ad seruitium diaboli
uenimus, per misericordiam ad Christum dominum redeamus.
per uoluptatem atque luxuriam durissimum iugum diaboli sustinuimus,
per caritatem atque iustitiam leue iugum Christi suscipere
festinemus, ut, qui per uias infidelitatis atque nequitiae
diabolo infeliciter seruientes ab angelorum societate discessimus,
per uias bonitatis ac fidei redire ad patriam principalem
studeamus.

Si hoc ordine uias mortiferas relinquentes uias uitae aeternae
tenere noluerimus, de sinistra translati ad dexteram magorum [*] [*]

itinera fideliter ac feliciter possimus imitari. quasi non tibi
uidetur iam per aliam uiam ad patriam remeare, qui prius
solebat res alienas tollere et nunc cupit suas misericorditer
erogare? non tibi uidetur per aliam uiam incedere, qui fuit
adulter et est castus, qui fuerat ebriosus et est sobrius, qui
solebat maledicere et benedicit, qui fuerat inuidus et est benignus?
si enim orationibus simul et bonis operibus deo auxiliante
contendimus hoc ordine conuersationum nostrarum itinera
in Melius commutare, ad aeternam beatitudinem poterimus
peruenire praestante domino nostro Iesu Christo, qui uiuit et
regnat in saecula saeculorum. Amen.

VIIII. DE EPIPHANIA.

Quod uobis de hesterna festiuitate propter laborem uigiliarum
reseruauimus, nunc, si iubetis, oportunius audire potestis.
proxime, fratres carissimi, natalem domini saluatoris exegimus,
quo nobis natus in tempore est omnium saeculorum ac temporum
antecessor et conditor. hodie uero per documenta certissima
deus in homine declaratus est, siue quod stellam de caelo
ortus sui nuntium praebuit, quam sequentibus magis usque ad
susceptae infantiae ueneranda cunabula praeuiam fecit, siue
quod in Iordanis alueo aquas omnibus gentibus ad salutem
humani generis suo baptismate consecrauit — eas enim ille
omnibus aquis purior non tam sanctificandus quam sanctificaturus
intrauit —, siue haec eadem illius miraculi dies sit, qua [*]

primum in Cana Galilaeae in conuiuio nuptiali aquas in uina
conuertit. quo miraculo indicat hoc utique, quod gentes uniuersas
in aquarum similitudinem sensu uanissimo ac leuissimo
defluentes mutaturus est ad uerum prudentiae spiritalis saporem
et ad meram uerae fidei ueritatem. quolibet horum trium
salutis nostrae mysteria continentur et gaudia. nobis enim
uel ex uirgine natum est, quod stella monstrauit nobis, uel
ex baptismo concessum est, quod in Iordanis alueo consecrauit.
nos quoque in melius esse mutandos operis miraculo praemonstrauit,
quando aquas in uina conuertit.

Ipsi autem magi, qui ad illa caelestis pueri ueneranda cunabula
stellae indicio peruenerunt, quid aliud expresserunt in
illis muneribus nisi fidem nostram? in eo enim, quod tria offerunt,
trinitas intellegitur, in eo uero, quod tres sunt et
singuli singula offerunt, in trinitate unitas declaratur. per
aurum rex ostenditur, de ture deus dinoscitur, per myrram,
quae condiendis corporibus apta est, sepultura crucifigendi
hominis praedicatur. secundum haec, carissimi, nos quoque
personam magorum spiritalibus imitemur obsequiis. in primis
tam diu quaeramus Christum, donec illum inuenire mereamur.
ducatum nobis praebeat uelut stella caeli lux fidei. haec illum
nobis ostendat non iam in praesepio uagientem, sed in summa
caeli arce dominantem, non in matris gremio, sed in patris
solio adorandum, nec ulterius in humilitate iudicandum, sed ad [*]

iudicium cum maiestate uenturum. sit quasi trium munerum
oblatio trinitatis perfecta confessio. credatur a nobis unitas
sine confusione coniuncta, trinitas sine separatione distincta.
pater et filius et spiritus sanctus unus deus credantur, tres
personae et non tres substantiae. quantum autem ad caelestis
naturae ordinem pertinet, in patre et filio et spiritu sancto
ita confitenda est una diuinitas, ut nec singularis putetur in
trinitate persona nec triplex in unitate substantia, sed ita adsignetur
pluralitas unitati, ne subtrahatur aequalitas trinitati, et,
licet intromittatur in una diuinitate numerositas, non sit tamen
recipienda diuersitas. ita ergo fidelium cordibus disponendus
est dei cultus, ut non admittatur uel in unitate separatio uel
in trinitate permixtio.

Proxima. enim est ab hac die, fratres carissimi, sacri natalis
dies. tunc dominus natus est, nunc baptizatus, tunc nos genuit
ad uitam, nunc regenerauit ad salutem. tunc Adam suscepit
perditum, nunc abluit peccatorem. uenit ergo ad baptismum,
sicut scriptum est. sed quid ablueret, qui erat mundus?
utique ut mundus ablueret inmundos. illum ergo currentes
aquae tunc infundebant, sed peccata nostra secum portabant.
de illo guttae baptismatis fluebant, sed nostra in guttis crimina
defluebant.s o misericordia simul et potentia domini! necdum
eramus in mundo et iam abluebamur in baptismo. mundati [*] [*] [*]

ab illo sumus antequam nati. nam ipsa fuit baptismatis ratio,
ut aquae, quae purgaturae nos erant, ab illo antea purgarentur.
et cum ascendisset, inquit scriptura, de aqua, uidit caelos
apertos. numquid ei tunc caelum apertum fuerat, cuius oculi
caelorum interiora cernebant? sed ideo caelum aperitur, ut
mysterium in hoc baptismatis declaretur, quia, quando homo
de baptismo egreditur, tunc ei ianua regni caelestis aperitur.
illud uero quale est, quod magi ueniunt ad dominum natum,
immo ducuntur? positum in praesepio uident nec apud sensus
eorum humilitas natiuitatis reuerentiam diuinitatis inminuit
adorant corporibus, honorant muneribus, uenerantur officiis,
oculis uident hominem et deum obsequiis confitentur. uidebant
enim in eo, qui natus fuerat, plus esse, quod intenderent
animi hominum, quam quod oculi praeuiderent. dominus, qui
tunc corporaliter natus fuerat, per ipsum omnia nata erant,
quidem uidebatur in praesepio, sed dominabatur in caelo, intra
corpusculum erat, sed intra se omnia continebat. natus quidem
ex matre fuerat, sed matrem suam prius ipse creauerat.
et ideo magi se humiliabant, quia famulari astra cernebant,
deum esse cognouerunt, cui caelestia seruiebant. et idcirco
etiam ipsa eorum munera diuino mysterio plena erant. aurum
namque, ut audistis, et tus et myrram obtulerunt. triplicum
ergo munerum numero triplex significatio continetur. in ture
obtulerunt dei honorem, in auro regiam dignitatem, in myrra
corporis sepulturam. [*] [*]

Offeramus ergo et nos, fratres dilectissimi, sancta et sincera
munera deo nostro, fidem, caritatem, patientiam, mentes humiles,
probos mores, animas.deo habitatore condignas. haec
sunt enim placita deo dona, haec grata munera, quae illi quidem
offeruntur, sed offerentibus prosunt. nulla enim re, nullo
munere eget, sed hoc illi optimum munus est, ut causas habeat
munerandi. nihil amplius a nobis exigit, nihil amplius
petit nisi salutem animae nostrae. omnia enim sibi praestari a
nobis putat, si ita nos egerimus, ut nobis ab illo cuncta praestentur
auxiliante domino nostro Iesu Christo, qui cum patre
uiuit et regnat in omnia saecula saeculorum. Amen.

X. DE NATALI SANCTI FELICIS.

Ad inluminandum humanum genus multas, fratres dilectissimi,
in hoc mundo spiritales lucernas dominus noster accendit,
ut scilicet inlucescente per sanctos uiros caelesti religione
atque doctrina neminem omnino errorum tenebrae inuoluerent,
qui ueritatis lumen uidere uoluisset. quae autem istae sunt
lucernae, quas ad destituendam atque inlustrandam infidelitatis
caliginem dominus noster indulsit? primum patriarchas, deinde
prophetas, postea apostolos, postremo omnes ecclesiarum omnium
sacerdotes, inter quos praeclaram ac praecipuam lucernam
sanctae recordationis dominum Honoratum huic ciuitati pietas
diuina concessit, quem supra candelabrum huius ecclesiae, ut
omnibus luceret, eleuare dignatus est, qui, quamuis huic [*] [*]

ciuitati peculiari operum suorum claritate refulserit, ad omnia
tamen loca atque uel nominis sui opinione peruenit, meritorum
suorum lucem perfudit. cuius dum recolimus inexpugnabilem
in operibus fidem, mirabilem in contemptu mundi rigorem,
singularem in misericordia caritatem, indubitanter credimus
eum inplere etiam non inpleta passione martyrium.

Non enim martyrium sola sanguinis consummat effusio nec
sola dat palmam exustio illa flammarum. peruenitur non solum
occasu, sed etiam contemptu corporis ad coronam. absque
iniuria sanctorum in persecutionibus defunctorum dicere
liceat: carnem adflixisse, libidinem superasse, auaritiae restitisse,
de mundo triumphasse pars magna martyrii est. nos
uero, fratres dilectissimi, si ad consortium uel sacerdotum uolumus
peruenire, de imitatione martyrum cogitemus. debent
enim in nobis aliquid de suis uirtutibus recognoscere, ut pro
nobis dignentur domino supplicare. si enim tormenta, quae
sancti martyres pertulerunt, sufferre non possumus, uel contra
malas concupiscentias ipsis intercedentibus repugnemus. et
quia non desunt cottidiana peccata, non desint etiam cottidiana
remedia.

Nemo se credat aliquam felicitatem uel aliquod uerum gaudium
in hoc saeculo possidere. beatitudo praeparari hic potest,
possideri non potest. duo sibi tempora ordine suo succedunt,
tempus flendi et tempus ridendi. nemo se circumueniat,
fratres, non est in hoc mundo tempus ridendi. scio, fratres,
quia omnis homo gaudere desiderat, sed non ibi quaerunt gaudium,
ubi oportet inquiri. uerum gaudium in hoc mundo nec
fuit nec est nec esse poterit. sic enim dominus in euangelio [*]

suos discipulos admonuit dicens: in hoc mundo pressuram
habebitis, et iterum: mundus gaudebit, uos autem tristes
eritis. sed tristitia uestra conuertetur in gaudium.
ac sic in hac uita cum labore et dolore, quod bonum est, auxiliante
domino faciamus, ut in futuro saeculo bonorum fructus
colligere cum gaudio et exultatione possimus secundum illud:
qui seminant in lacrimis, in gaudio metent.

In hoc itaque mundo, fratres carissimi, per peccatum primi
hominis de beata paradisi sede proiecti et quasi in exilio missi
sumus ac sic in hoc saeculo patriam non habemus, sicut et
apostolus dicit: dum sumus in hoc corpore, peregrinamur
a domino. non ergo requiramus gaudium in hoc mundo,
quia, sicut supra dictum est, uerum gaudium comparari hic
potest, possideri non potest. non requiras in uia, quod tibi
seruatur in patria. et quia contra diabolum Christo duce necesse
est pugnare cotidie tibi, praemium non requiras in proelio,
quod tibi seruatur in regno. non requiras in pugna, quod
tibi seruatur, cum fuerit perfecta uictoria. magis illud adtende,
quod apostolus dicit: omnes, qui uolunt pie uiuere
in Christo, persecutionem patiuntur, et iterum: per
multas enim tribulationes oportet nos intrare in regnum
dei.

Ita ergo deo donante agere debemus, ut ad principalem
patriam peruenire feliciter mereamur, ubi nos parentes nostri,
patriarchae, prophetae et apostoli suscipere uel uidere desiderant,
ubi etiam ciues nostri, angeli et ciuitas illa caelestis Hierusalem
et rex ciuitatis illius Christus expansis nos caritatis
brachiis exspectant, ut ad ipsos prostrato diabolo pleni bonis
operibus festinemus. scitis enim, fratres, quia omnes negotiatores
et quicumque iter agentes in uia sunt solliciti, ut in [*] [*]

patria possint esse securi, et tunc habent ueram laetitiam,
quando cum magno lucro peruenire mereantur ad patriam.
ita et nos, dilectissimi fratres, praeparemus tunc animas nostras
ad gaudium, quando peruenire meruimus ad Christum. interim
modo gaudeamus in spe uerum gaudium postea habituri in re.
quod peius est, multi sunt, qui peruerso ordine de uoluptate et
deliciis et luxuria saeculi huius gaudere se credunt. sed quod
in gaudio uidentur serere, necesse illis erit cum lacrimis et
luctu recipere, quia non mentitur ille, qui in euangelio dixit:
uae uobis, qui ridetis nunc, quia lugebitis et flebitis.
sic enim fecit ille diues infelix, qui purpura induebatur et
bysso. gaudium quidem habuit in mundo, sed flammas inuenire
meruit in inferno. Lazarus, qui iaeebat ad ianuam eius,
tristitiam habuit in uia, sed uerum gaudium recepit in patria.

Nos uero, fratres carissimi, quantum possimus, dei misericordiam
deprecemur, ut nobis ita amorem uitae aeternae inspirare
dignetur, ut plus patriam uelimus amare quam uiam
et amplius de futuro quam de praesenti saeculo cogitemus et
sic semper in exilio mundi istius agere studeamus, ut ad futurum
iudicium cum libera et secura conscientia ornati bonis
operibus peruenire possimus praestante domino nostro, cui est
honor et inperium in saecula saeculorum. Amen.