De montibus Sina et Sion, adversus Judaeos (6-10)

Ecce interim de multis probationibus pauca diximus, ut ad dnoram
montium nomina peruenientes interpretationes eorum montium nomina
probemus, qualiter designata sint ad nostram instructionem, ut [*] [*]

ex hac interpretatione nominum intellegamus montem Sina esse
terrenum et montem Sion esse caelestem. spiritaliter interpretat Sina
ctemptatio aeterna et odium\', et mons Sion ctemptatio exacerbationis et
speculatio,\' ita intellegitur cum dicit {montem] Sina ctemptatio aeterna
et odium\', eo quod ex eo monte Moyses legem acceperit populos
durissimo et contumaci. per quam legem temptati a Deo aeterno et
inuenti sunt non posse eandem legem sustinere in perpetuum, exinde
Deo in odio conuersi sunt. ideo in nomine montis Sina unde legem
acceperant interpretatio nominis designauit populum temptatum a Deo
et in aeterno odio esse conuersos: ideo dicit Sina ctemptatio aeterna
et odium\\ inuenimus enim in scripturis eos esse a Deo temptatos ita
positum dicente Domino ad Moysen: exeat populus iste et
colligant sibi diurnum in diem, et temptabo eos an
possint legem meam sustinere an non. et temptati a Deo
per legem inuenti sunt ab ea lege alieni. exinde Deo in odio aeterno
conuersi sunt et conpleta est interpretatio Sina manifesta. uero et
Moysen, per quo eos Deus per legem temptauit, in Latino interpretat
similiter, Moyses temptatio Dei et inuentio\\ per quo temptati a Deo
inuenti sunt alieni a legis obseruatione, ideo in aeternum Deo in odio
conuersi sunt. hunc odium in ipso genere Iudaeorum scriptum inuenimus
dicente Isaac de duobus filiis suis Esau maiore et Iacob minore:
Iacob dilexi, Esau autem odio habui. Esau uero maior
pilosus fuit totus, inquit, quasi corium pilosum, in
figura populi maioris in inpietate delictorum suorum constituti. et [*] [*]
Iacob fuit lenis et minor, in figura populi nouellioris, qui ex
dictoaudientia per credulitatis fidem ex aspredine saeculi in lenitatem
conuersus est ad Christum Dominum et Dei filium.

Ecce probauimos per scripturarum fidem maiorem populum et uetustiorem
esse Deo in odio conuersos secundum interpretationem montis
Sina dicentis (temptatio aeterna et odium). aeque et Sion mons ita interpretat
\'temptatio exacerbationis et speculatio). haec uero interpretatio
Latina ligni sacri passionem designat dicente Salomone de ipsam
passionem Dominicam: contumelia et tormento interrogemus
illum, ut sciamus reuerentiam illius et probemus patientiam
ipsius et temptemus quae euentura sunt illi.
si enim uere filius Dei est, suscipiet illum, et liberabit
illum de manibus contrariorum: morte turpissima
condemnemus illum. haec cogitauerunt et errauerunt:
excaecauit illos malitia ipsorum et non intellexerunt
sacramentum Dei. ecce temptatores Iudaeos. item scriptum est:
et temptauerunt Dominum in loco inaquoso. speculum
uero altitudinem ligni declarat dicente Salomone: posuerunt me
uelut custodiam pomarii, eo quod in horto in ligno confixus
inter duos latrones pependit. et de altitudine ligni ambos
speculabatur in figura duorum populorum malefactorum, gentes
in saecula mala facta iacentes et Iudaeos interfectores prophetarum.
hi sunt duo populi malefactores, quorum figuram in se portabant
duo latrones, inter quibus pependit innocens: unus blasphemabat, [*] [*]

alius uero confessus est, quia innocens iniuriam patitur. Iesus autem
ambos speculabatur de ligno speculatorio blasphemum et confessorem,
confessorem saluauit et blasphemum perdidit, sicuti de duos populos
fecit.

Persecutores derelicti, qui in aeternae mortis sententia sibi non
crediderint, si sic de saeculo exierint, perient: gentes autem ad se conuersae
fidem sibi habentes, quia filius Dei est, saluati uiuebunt in aeterna
saecula saeculorum cum imperatorem et regem suum. uero in ipsa
passione pendens in ligno duas partes populi prospiciens speculabatur de
alto ligno, partem populi qui uiderant uirtutes eius mirabiles et deificas,
patientem illum iniuriam dolentes plorabant: alii uero Iudaei inridentes
de harundine caput ei quassabant, blasphemantes et dicentes:
aue rex Iudaeorum, ubi est pater tuus? ueniat et eliberet
te de cruce. exinde exacerbatus pater fecit caelum patefactum,
et tonitrua facta sunt [et tenebrae] insustinibiles, terra commota
est, patefacta sunt sepulcra et corpora foras a se misit, uelum
templi scissum est et a tanto fragore caeli et terrae motu omnes qui
stabant ante lignum alii dolentes alii uero blasphemantes inludentes
prostrati in faciem iacuerunt trementes tamquam mortui. tunc Iudaei.
intellexerunt se offendisse Deum et in luctum conuersi sunt, et fuit
exacerbatio. eo enim tempore quo in ligno confixus pependit dies
fuerunt azimorum, qui sunt dies festi Iudaeorum. eo die metuentes [*] [*]

factum esse terrae motum et caeli fragorem prostrati facie in terra
plangentes in luctum conuersi sunt, et in ipsam suam passionem inpleuit
propheticum dictum: et conuertam dies festos eorum in
luctum et cantica eorum in lamentationem. ante enim
cum captiui detenti essent a Babylones, dicebant illis Babylones:
cantate nobis cantica de canticis Sion, et Iudaei lamentantes
captiuitatem suam dicebant ad Babylones ut diximus lamentantes
se: quomodo cantabimus canticum Domini in
terra aliena. \'

Ecce quatenus conpleta est interpretatio montis Sion \'temptatio
exacerbationis et speculatio. unde manifestum est Sion montem ligni
sacri regnum esse in sanctitate iustificatum dicente Dauid: adnuntiate
regnum Dei in gentibus, quia Dominus regnauit
de ligno et transiuit in gentibus. de quo regno ligni regalis
idem propheta dicit: ego autem dico nobis: constitutus
sum rex ab eo super Sion montem sanctum eius, adnuntians
imperium eius. quem dictum propheti cum per Pontio
Pilato in suam passionem pendens in ligno conpleuit, Pontius
Pilatus impulita mente a Deo accepit tabulam et titulum et scripsit
tribus linguis hebreice graece et latine: IESVS. NAZARENVS. BEX.
IVDAEORVM et in capite ligni clauis tabulam cum nomen regis
Iudaeorum confixit et manifestauit propheticum dictum eo quod [*] [*] [*] [*]

spiritaliter mons Sion crux est quae est uirtus Dei apostolo Paulo dicente:
crux Christi non credentibus stultitia est, credentibus
autem uirtus Dei crux est, et iterum dicit: nos autem
adnuntiamus uobis Christum; et hunc crucifixum, Iudaeis
quidem scandalum, gentibus autem stultitiam
ipsis autem uocitis Iudaeis et Graecis Dei uirtus et
Dei sapientia. sic uerum et alius propheta declarat lignum passionis
Dominicae esse montem Sion sanctum, in spiritu ita dicit: quis
ascendet in montem Domini, et quis stabit in loco
sancto eius? innocens manibus et mundo corda dextra
laeuaque extensis clauis fixis innocentiam demonstrans.
ideo dicit innocens manibus et mundus corda. qui non
accepit in uano animam suam et non iurauit subdole
proximo suo, a Domino suo hic accipiet benedictionem
et misericordiam a Deo salutari suo. omnis passio hominum
in terra cadet, haec sola passio crucis stantem demonstrat: unde
uerum dicimus montem sanctum lignum esse passionis. inde innocens
manibus et mundus corda: hoc dicto prophetico Iudaeos redarguebat
qui Moysen praeponent Christo domino illius, eo quod Moyses cum in
montem Sina ascendisset, ut legem Iudaeis acciperet, innocens manibus
et mundo corde non fuit. nec ore enim mundus nec.. sed
corde, eo quod Aegyptium calce percusserit in Aegypto et mortiferatum [*] [*]
manibus suis eum in harena obruent: Christus autem in montem
sanctum ascendit lignum regni sui, ut moreretur a Iudaeis, quam quod
ipse aliquem hominum mortiferaret, nisi solum diabolum inimicum
generi humano. exinde ascendens in montem innocens et mundus
corde, et ideo propheta dicit: quis ascendet in montem Domini
et quis stabit in loco sancto eius? innocens manibus
et cetera, et declarauit montem Sion sanctum esse crucem
sanctam dicente aeque propheta: de Sion exiet lex, et uerbum
Domini ab Hierusalem. lex christianorum crux est
sancta Christi filii Dei uiui dicente aeque propheta: lex tua in
medio uentris mei. percussus in lateris uentre de latere sanguis
aqua mixtus profusus afluebat, unde sibi ecclesiam sanctam
fabricauit, in quam legem passionis suae consecrabat dicente ipso:
qui sitit, ueniat et bibat. qui credit in me, flumina de
uentre eius fluebunt aquae uiuae. item in psalmis: et
erit uelut lignum quod plantatum est secus decursus
aquarum, quod fructum suum dabit in tempore suo.
ecce uerbum propheticum fructum resurrectionis die tertio spiritaliter
intellegendum dicentis: de Sion enim exiet lex, hoc est de
ligno regali, et uerbum Domini ab Hierusalem, quae est
ecclesia.

Caro ligno confixa emisit uerbum dominicum dicens: Heli, Heli.

et adinpletum est propheticum spiritale ante dictum: de Sion [*] [*] [*]

exiet lex, et uerbum Domini ab Hierusalem. dicit Hierusalem
de caelo descendentem nonam ciuitatem, quadratam per
quattuor euangelia, habens duodecim fundamenta duodecim. prophetarum
et duodecim portas duodecim apostolorum: per quorum
adnuntiationem christiani in hanc ciuitatem sanctam et nonam introierunt,
quae spiritalis est ecclesia.