Quod Idola Dii non sint (6-10)

Horam autem omnium ratio est illa, quae fallit et decipit et
praestigiis caecantibus ueritatem stultum et prodigum uulgus inducit.
spiritus sunt insinceri et uagi, qui posteaquam terrenis
uitiis inmersi sunt et a uigore caelesti terreno contagio recesserunt,
non desinunt perditi perdere et deprauati errorem prauitatis
infundere. hos et poetae daemonas norunt et Socrates
instrui se et regi ad arbitrium daemonii praedicabat, et magis [*]

inde est ad perniciosa uel ludicra potentatus: quorum tamen praecipuus
Ostanes et formam ueri Dei negat conspici posse et angelos
ueros sedi eius dicit adsistere. in quo et Plato pari ratione
consentit et unum Deum seruans ceteros angelos uel daemonas
dicit. Hermes quoque Trismegistus unum Deum loquitur eumque
inconprehensibilem adque inaestimabilem confitetur.

Hi ergo spiritus sub statuis adque imaginibus consecratis delitescunt,
hi adflatu suo uatum pectora inspirant, extorum fibras
animant, auium uolatus gubernant, sortes regunt, oracula efficiunt,
falsa ueris semper inuoluunt, nam et falluntur et fallunt,
uitam turbant, somnos inquietant, inrepentes etiam spiritus in
corporibus occulte mentes terrent, membra distorquent, ualitudinem
frangunt, morbos lacessunt, ut ad cultum sui cogant, ut
nidore altarium et rogis pecorum saginati remissis, quae constrinxerant,
curasse uideantur. haec est de illis medella, cultorum
cessat iniuria : nec aliud studium est quam a Deo homines [*]

auocare et ad superstitionem sui ab intellectu uerae religionis auertere,
cum sint ipsi poenales, quaerere sibi ad poenam comites,
quos ad crimen suum fecerint errore participes. hi tamen adiurati
per Deum uerum nobis statim cedunt et fatentur et de obsessis
corporibus exire coguntur: uideas illos nostra uoce et oratione
maiestatis occultae flagris caedi, igne torreri, incremento poenae
progagantis extendi, eiulare, gemere, deprecari, unde ueniant
et quando discedant ipsis etiam, qui se colunt, audientibus confiteri,
ut uel exiliant statim uel euanescant gradatim, prout fides
patientis adiuuat aut gratia curantis adspirat. hinc uulgus in
odium nostri nominis cogunt, ut nos odisse incipiant homines
antequam nosse, ne cognitos aut imitari possint aut damnare non
possint.

Vnus igitur omnium dominus Deus: neque enim illa sublimitas
potest habere consortem, cum sola omnem teneat potestatem.
ad diuinum imperium etiam de terris mutuemur exemplum.
quando umquam regni societas aut cum fide coepit aut sine cruore
desiit? sic Thebanorum germanitas rupta, permanens rogis [*]

dissidentibus etiam in morte discordia. et Romanos geminos unum
non capit regnum, quos unum uteri cepit hospitium. Pompeius
et Caesar adfines fuerunt nec tamen necessitudinis foedus in
aemula potestate tenuerant. nec tu de homine mireris, cam in
hoc omnis natura consentiat. rex unus est apibus et dux unus in
gregibus et in armentis rector unus. multo magis mundi unus
est rector, qui uniuersa quaecumque sunt uerbo iubet, ratione
dispensat, uirtute consummat.

Hic nec uideri potest, uisu clarior est, nec conprehendi, tactu
purior est, nec aestimari, sensu maior est. et ideo sic eum digne
aestimamus deum, dum inaestimabilem dicimus. quod uero templum
habere possit Deus, cuius templum totus est mundus? et
cum homo latius maneam, intra unam aediculam uim tantae
maiestatis includam? in nostra dedicandus est mente, in nostro
consecrandus est pectore. nec nomen Deo quaeras, Deus nomen
est. illic uocabulis opus est, ubi propriis appellationum insignibus
multitudo dirimenda est. Deo, qui solus est, Dei uocabulum
totum est. ergo unus est et ubique ipse diffusus est. nam et [*]

uulgus in multis Deum naturaliter confitetur, cum mens et anima
sui auctoris et principis admonetur. dici frequenter audimus
ro Deus\' et Deus uidet\' et (Deo commendo\' et \'Deus mihi reddet'
[et quod Deus uult\'] et si Deus dederit: at quae est haec summa
delicti, nolle agnoscere quem ignorare non possis!

Quod uero Christus sit et quomodo per ipsum nobis salus uenerit,
sic est ordo, sic ratio. Iudaeis [primum] erat apud Deum
gratia. sic olim iusti erant, sic maiores eorum religionibus oboediebant.
[inde illis et regni sublimitas floruit et generis magnitudo
prouenit. J sed illi indisciplinati postmodum facti et fiducia
patrum inflati, dum diuina praecepta contemnunt, datam sibi
gratiam perdiderunt. quam fuerit illis profana uita, quae contracta
sit uiolatae religionis offensa, ipsi quoque testantur, qui
etsi uoce tacent, exitu confitentur: dispersi et palabundi uagantur,
soli et caeli sui profugi per hospitia aliena iactantur. [*]