Gesta cum Emerito Donatistarum Episcopum (11-retractationes)

Quotienscumque, fratres mei, causam istam Maximianistarum,
quam sicut potui uobis exposui, eis cum in collatione
ageremus obiecimus, plus inde tacuit quam modo in omnibus
tacet. non se occultent tergiuersatoria non defensione sed fuga.
dicunt enim, quod dilationem illis dederint et intra dilationem
illos susceperint. hoc falsum est; duodecim cum Maximiano
damnati sunt, ceteri autem non aderant ordinationi eius, quando
ei manus imposita est. illis dilationem dederunt; nam uerba
ipsius ista sunt: nec solum hunc, inquit, sceleris sui
mors iusta condemnat; trahit etiam ad consortium
criminis plurimos catena sacrilegii, de quibus
scriptum est: (uenenum aspidum sub labiis eorum
quorum os maledictione et amaritudine plenum
est. ueloces pedes eorum ad effundendum sanguinem.
contritio et infelicitas in uiis eorum, et uiam
pacis non cognouerunt. non est timor dei ante
oculos eorum\'. nollemus quidem tamquam proprii
corporis secare iuncturam.sed quoniam tabescentis
uulneris putredo pestifera plus habet in abscisione
solaminis quam in remissione medicaminis, inuenta
est causa salubrior, ne per cuncta membra pestilens
irreperet uirus, ut compendioso dolore natum
decidat uulnus. famosi ergo criminis reos esse nominat
duodecim, inter quos et Felicianum et Praetextatum,
sed nomina omnium mihi non occurrunt; et sic infert: qui
funesto opere perditionis uas sordidum collecta
faeculentia sordidarunt, sed et clericos aliquando [*] [*]

ecclesiae Carthaginis, qui, dum facinori intersunt,
illicito incestui praebuerunt lenocinium, dei praesidentis
arbitrio uniuersalis concilii ore ueridico
damnatos esse cognoscite. eos autem, quos sacrilegi
surculi non polluere plantaria, hoc est qui a
Maximiani capite proprias manus uerecundo fidei
pudore retraxerunt, ad matrem ecclesiam redire
permisimus. uolebant pumicare faciem suam, quia sacrilegis
ignoscebant et aperte schismaticis uiam redeundi concedebant.
quid est hoc, rogo. modo mihi dignetur exponere, quomodo
eos sacrilegi surculi non polluere plantaria. quare illis dilationem
das, si nullam partem in Maximiani schismate habere
potuerunt? si autem socii sunt factionis, quamuis non fuerint
praesentes ordinationi, quomodo illos non inquinat Maximianus,
et totum orbem terrarum semel absens damnatus, tertio praesens
absolutus inquinat Caecilianus? non inquinat Afer Afros,
uiuus uiuos, notus notos, particeps socios, et Caecilianus
inquinat transmarinos, inquinat longe positos, (inquinat ignotos,)
inquinat nondum natos? tecum sedit a te damnatus, et
non te inquinauit Felicianus? ego illum non uidi, tu illum
nosti; ego illum innocentem credo, tu istum nocentem damnasti.
aut si fateris innocentis te fuisse receptorem, fateris te
innocentis fuisse damnatorem.

Et tamen, fratres mei, non inuidemus concordiae eorum.
inter se suscitata odia diabolica finierunt, quomodo putant,
in pacem redierunt. sed hoc dico: si ramus fractus quaesiuit
paruum a se fractum, qua diligentia debet arbor ipsa quaerere
ramum ex se fractum? ideo sudamus, ideo laboramus,
ideo inter eorum arma et cruentas furias circumcellionum [*] [*] [*]

periclitati sumus et adhuc reliquias eorum qualicumque donata
a deo patientia toleramus, dum arbor quaerit ramum, dum
grex ex ouili Christi ouem perditam quaerit. si pastoralibus
uisceribus praediti sumus, per saepes et spinas nos coartare
debemus. membris. laceratis ouem quaeramus et pastori principique
omnium cum laetitia reportemus. multa diximus etiam
fatigati, et tamen frater noster, propter quem ista dicimus
uobis et cui pariter dicimus et pro quo tanta agimus, adhuc
pertinax sistit. constantem se putat fortitudo crudelis. non
adhuc de uana et falsa fortitudine glorietur. audiat apostolum
dicentem: uirtus in infirmitate perficitur. oremus pro
illo. unde scimus quid uelit deus? multae cogitationes,
sicut scriptum est, in corde uiri; consilium autem
domini manet in aeternum. [*] [*]