De Utilitate Credendi (35)

Mores autem quilibet tantum ualent ad obtinendas hominum
mentes. ut etiam quae in his praua sunt, quod fere
superantibus libidinibus euenit, inprobare citius et detestari
quam deserere aut mutare possimus. parumne consultum rebus
humanis arbitraris, quod nihil terrenum, nihil igneum, nihil
denique, quod corporis sensus adtingit, pro deo colendum esse.
ad quem solo intellectu ambiendum est, non pauci doctissimi
disputant, sed inperitum etiam uulgus marium feminarumque
in tam multis diuersisque generibus et credit et praedicat? [*]
quod continentia usque ad tenuissimum uictum panis et aquae
et non cotidiana solum, sed etiam per contextos plures dies
perpetuata ieiunia, quod castitas usque ad coniugii prolisque
contemptum, quod patientia usque ad cruces flammasque neglectas,
quod liberalitas usque ad patrimonia distributa pauperibus.
quod denique totius huius mundi aspernatio usque ad
desiderium mortis intenditur? pauci haec faciunt, pauciores
bene prudenterque faciunt, sed populi probant, populi laudant,
populi fauent, diligunt postremum populi: populi suam inbecillitatem,
quod ipsa non possunt, non sine prouectu mentis
in deum nec sine quibusdam scintillis uirtutis accusant. hoc
factum est diuina prouidentia per prophetarum uaticinia, per
humanitatem doctrinamque Christi, per apostolorum itinera,
per martyrum contumelias, cruces, sanguinem, mortes, per'
sanctorum praedicabilem uitam atque in his uniuersis digna
rebus tantis atque uirtutibus pro temporum oportunitate miracula.
cum igitur tantum auxilium dei, tantum profectum
fructumque uideamus, dubitabimus nos eius ecclesiae condere
gremio, quae usque ad confessionem generis humani ab apostolica
sede per successiones episcoporum frustra haereticis
circumlatrantibus et partim plebis ipsius iudicio, partim conciliorum
grauitate, partim etiam miraculorum maiestate damnatis
columen auctoritatis obtinuit? cui nolle primas dare
uel summae profecto inpietatis est uel praecipitis adrogantiae.
nam si nulla certa ad sapientiam salutemque animis uia est,
nisi cum eos rationi praecolit fides, quid est aliud ingratum [*]
esse opi atque auxilio diuino, quam tanto robore praeditae
auctoritati uelle resistere? et si unaquaeque disciplina, quamquam
uilis et facilis, ut percipi possit, doctorem aut magistrum
requirit, quid temerariae superbiae plenius, quam diuinorum
sacramentorum libros et ab interpretibus suis nolle cognoscere
et incognitos audere damnare ?