De Sancta Virginitate (11-15)

Nec nos hoc in uirginibus praedicamus, quod uirgines
sunt, sed quod deo dicatae pia continentia uirgines.
nam — quod non temere dixerim — felicior mihi uidetur [*] [*]
nupta mulier quam uirgo nuptura; habet enim iam illa quod
ista adhuc cupit, praesertim si nondum uel sponsa cuiusquam
sit. illa uni studet placere, cui data est, haec multis, incerta
cui danda est; hoc uno pudicitiam cogitationis defendit a
turba, quod non adulterum, sed maritum quaerit in turba.
illa igitur uirgo coniugatae merito praeponitur, quae nec
multitudini se amandam proponit, cum amorem unius ex
multitudine inquirit, nec se uni iam conponit inuento, cogitans
quae sunt mundi, quomodo placeat uiro, sed speciosum
forma prae filiis hominum sic amauit, ut, quia eum
sicut Maria concipere carne non posset, ei corde concepto
etiam carnem integram custodiret.

Hoc genus uirginum nulla corporalis fecunditas protulit;
non est haec proles carnis et sanguinis. si harum
quaeritur mater, ecclesia est. non parit uirgines sacras nisi
uirgo sacra, illa quae desponsata est uni uiro casta exhiberi
Christo. ex illa non tota corpore, sed tota uirgine spiritu
nascuntur sanctae uirgines et corpore et spiritu.

Habeant coniugia bonum suum, non quia filios procreant,
sed quia honeste, quia licite, quia pudice, quia socialiter [*] [*]

procreant et procreatos pariter, salubriter, instanter educant, quia
tori fidem inuicem seruant, quia sacramentum conubii non
uiolant.

Haec tamen omnia humani officii sunt munera; uirginalis
autem integritas et per piam continentiam ab omni concubitu
inmunitas angelica portio est et in carne corruptibili
incorruptionis perpetuae meditatio. cedat huic omnis fecunditas
carnis, omnis pudicitia coniugalis: illa non est in potestate,
illa non est in aeternitate: fecunditatem carnalem non habet
liberum arbitrium, pudicitiam coniugalem non habet caelum.
profecto habebunt magnum aliquid praeter ceteros in illa
communi inmortalitate, qui habent aliquid iam non carnis
in carne.

Vnde mirabiliter desipiunt, qui putant huius continentiae
bonum non esse necessarium propter regnum caelorum, sed
propter praesens saeculum, quod scilicet coniugia terrenis
curis pluribus atque artioribus distenduntur, qua molestia
uirgines et continentes carent: quasi ob hoc tantum melius
sit non coniugari, ut huius temporis relaxentur angustiae, non
quod in futurum saeculum aliquid prosit. hanc uanam sententiam
ne cordis propria uanitate protulisse uideantur, adhibent
ex apostolo testimonium, ubi ait: de uirginibus autem
praeceptum domini non habeo, consilium autem
do tamquam misericordiam consecutus a deo, [*] [*]

ut fidelis essem. existimo itaque hoc bonum esse
propter praesentem necessitatem, quia bonum
est homini sic esse. ecce, inquiunt, ubi manifestat apostolus
hoc propter praesentem necessitatem bonum esse, non
propter futuram aeternitatem. quasi praesentis necessitatis
rationem haberet apostolus, nisi prouidens et consulens in
futurum, cum omnis eius dispensatio nonnisi ad uitam aeternam
uocet.

Praesens ergo est uitanda necessitas, sed tamen
quae aliquid bonorum inpedit futurorum: qua necessitate uita
cogitur coniugalis cogitare quae mundi sunt, quomodo placeat
uir uxori uel uxor uiro, non quod ea separent a regno dei,
sicut sunt peccata, quae ideo praecepto, non consilio cohibentur,
quia domino praecipienti non oboedire damnabile est; sed
illud, quod in ipso dei regno amplius haberi posset, si amplius
cogitaretur quomodo placendum esset deo, minus erit utique,
cum hoc ipsum minus coniugii necessitate cogitatur.
ideo, de uirginibus, inquit, praeceptum domini non
habeo; praecepto enim quisquis non obtemperat, reus est
et debitor poenae. proinde quia uxorem ducere uel nubere
peccatum non est, si autem peccatum esset, praecepto
uetaretur, propterea praeceptum domini de uirginibus nullum
est. sed quoniam deuitatis remissisue peccatis adeunda
est uita aeterna, in qua est quaedam egregia gloria non [*] [*]
omnibus in aeternum uicturis, sed quibusdam ibi tribuenda,
cui consequendae parum est liberatum esse a peccatis, nisi
aliquid ipsi liberatori uoueatur, quod non sit criminis non
uouisse, sed uouisse ac reddidisse sit laudis, consilium,
inquit, do, tamquam misericordiam consecutus a
deo, ut fidelis essem; neque enim inuidere debeo fidele
consilium, qui non meis meritis, sed dei misericordia sum
fidelis; existimo itaque hoc bonum esse propter
praesentem necessitatem. hoc, inquit, unde praeceptum
domini non habeo, sed consilium do, hoc est (de uirginibus
existimo bonum esse\' propter praesentem necessitatem. noui
enim quid praesentis temporis, cui coniugia seruiunt, necessitas
cogat, ut ea quae dei sunt minus cogitentur, quam
sufficit adipiscendae illi gloriae, quae non erit omnium quamuis
in aeterna uita ac salute manentium; stella enim ab
stella differt in gloria. sic et resurrectio mortuorum.
bonum est ergo homini sic esse.

Deinde adiungit idem apostolus et dicit: adligatus
es uxori? ne quaesieris solutionem; solutus
es ab uxore? ne quaesieris uxorem. horum duorum
quod prius posuit ad praeceptum pertinet, contra quod non
licet facere. non enim licet dimittere uxorem nisi ex causa [*] [*]
fornicationis, sicut in euangelio ipse dominus dicit. illud
autem, quod addidit: solutus es ab uxore? ne quaesieris
uxorem, consilii sententia est, non praecepti; licet itaque
facere, sed melius est non facere. denique continuo subiecit:
et si acceperis uxorem, non peccasti; et si nupserit
uirgo, non peccat. illud autem prius cum dixisset:
adligatus es uxori? ne quaesieris solutionem, numquid
addidit: et si solueris, non peccasti? iam enim supra
dixerat: his autem qui sunt in coniugio praecipio
non ego sed dominus, uxorem a uiro non discedere:
quodsi discesserit, manere innuptam aut uiro suo
reconciliari; fieri enim potest, ut non sua culpa, sed
mariti discedat. deinde ait: et uir uxorem ne dimittat,
quod nihilominus ex praecepto domini posuit, nec ibi addidit:
et si dimiserit, non peccat. praeceptum est enim hoc, cui non
oboedire peccatum est, non consilium, quo si uti nolueris,
minus boni adipisceris, non mali aliquid perpetrabis. propterea
cum dixisset: solutus es ab uxore? ne quaesieris
uxorem, quia non praecipiebat, ne malum fieret, sed consulebat,
ut melius fieret, continuo subiunxit: et si acceperis
uxorem, non peccasti; et si nupserit uirgo, non
peccat.