De Sancta Virginitate (1-5)

Librum de Bono Coniugali nuper edidimus, in quo
etiam Christi uirgines commonuimus atque monuimus, ne
propter excellentiam muneris amplioris, quod diuinitus acceperunt,
contemnant in sui conparatione patres et matres populi
dei hominesque illos, quos tamquam oliuam commendat apostolus,
ne superbiat insertus oleaster, qui uenturo Christo
etiam filiorum propagatione seruiebant, ideo meriti inferioris
esse arbitrentur, quia iure diuino continentia conubio et nuptiis
pia uirginitas anteponitur. in illis quippe parabantur et parturiebantur
futura, quae nunc impleri mirabiliter et efficaciter
cernimus, quorum etiam uita coniugalis prophetica fuit: unde [*] [*]
non consuetudine humanorum uotorum atque gaudiorum, sed
ualde profundo consilio dei in quibusdam eorum fecunditas
honorari, in quibusdam etiam fecundari sterilitas meruit. hoc
uero tempore quibus dictum est: si se non continent,
nubant, non adhibenda est exhortatio, sed consolatio, quibus
autem dictum est: qui potest capere capiat, exhortandi
sunt, ne terreantur, et terrendi, ne extollantur. non solum
ergo praedicanda est uirginitas, ut ametur, uerum etiam monenda,
ne infletur.

Hoc isto sermone suscepimus; adiuuet Christus, uirginis
filius et uirginum sponsus, uirginali utero corporaliter
natus, uirginali conubio spiritaliter coniugatus. cum igitur ipsa
uniuersa ecclesia uirgo sit desponsata uni uiro Christo, sicut
dicit apostolus, quanto digna sunt honore membra eius, quae
hoc custodiunt etiam in ipsa carne, quod tota custodit in
fide, quae imitatur matrem uiri sui et domini sui! nam
ecclesia quoque et mater et uirgo est; cuius enim integritati
consulimus, si uirgo non est? cuius prolem adloquimur, si
mater non est? Maria corporaliter caput huius corporis peperit,
ecclesia spiritaliter membra illius capitis parit. in utraque
uirginitas fecunditatem non inpedit, in utraque fecunditas
uirginitatem non adimit. proinde cum ecclesia uniuersa sit
sancta et corpore et spiritu, nec tamen uniuersa sit corpore
uirgo, sed spiritu, quanto sanctior est in his membris, ubi
uirgo est et corpore et spiritu! [*] [*]

Scriptum est in euangelio, quod mater et fratres
Christi, hoc est consanguinei carnis eius, cum illi nuntiati
fuissent et foris expectarent, quia non possent eum adire prae
turba, ille respondit: quae est mater mea aut qui sunt
fratres mei? extendens manum super discipulos
suos ait: hi sunt fratres mei; et quicumque fecerit
uoluntatem patris mei, ipse mihi frater et mater
et soror est, quid aliud nos docens nisi carnali cognationi
genus nostrum spiritale praeponere nec inde beatos esse
homines, si iustis et sanctis carnis propinquitate iunguntur,
sed si eorum doctrinae ac moribus oboediendo atque imitando
cohaerescunt? beatior ergo Maria percipiendo fidem Christi
quam concipiendo carnem Christi. nam et dicenti cuidam:
beatus uenter qui te portauit, ipse respondit: immo
beati qui audiunt uerbum dei et custodiunt. denique
fatribus eius, id est secundum carnem cognatis, qui non in
eum crediderunt, quid profuit illa cognatio? sic et materna
propinquitas nihil Mariae profuisset, nisi felicius Christum
corde quam carne gestasset.

Ipsa quoque uirginitas eius ideo gratior et acceptior,
quia non eam conceptus Christus uiro uiolaturo quam [*] [*]
conseruaret ipse praeripuit, sed priusquam conciperetur iam deo
dicatam de qua nasceretur elegit. hoc indicant uerba, quae
sibi fetum adnuntianti angelo Maria reddidit. quomodo,
inquit, fiet istud, quoniam uirum non cognosco?
quod profecto non diceret, nisi deo uirginem se ante uouisset.
sed quia hoc Israhelitarum mores adhuc recusabant, desponsata
est uiro iusto, non uiolenter ablaturo, sed potius contra
uiolentos custodituro quod illa iam uouerat. quamquam etiamsi
hoc solum dixisset: quomodo fiet istud? nec addidisset:
quoniam uirum non cognosco, non quaesisset utique,
promissum sibi filium quomodo femina paritura esset, si concubitura
nupsisset. poterat et iuberi uirgo permanere, in qua
dei filius formam serui congruenti miraculo acciperet; sed
exemplo sanctis futura uirginibus, ne putaretur sola uirgo esse
debuisse, quae prolem etiam sine concubitu concipere meruisset,
uirginitatem deo dicauit, cum adhuc quid esset conceptura
nesciret, ut in terreno mortalique corpore caelestis
uitae imitatio uoto fieret, non praecepto, amore eligendi, non
necessitate seruiendi. ita Christus nascendo de uirgine, quae,
antequam sciret quis de illa fuerat nasciturus, uirgo statuerat
permanere, uirginitatem sanctam adprobare maluit quam imperare.
ac sic etiam in ipsa femina, in qua formam serui
accepit, uirginitatem esse liberam uoluit. [*] [*]

Non est ergo, cur dei uirgines contristentur, quod
etiam ipsae uirginitate seruata matres carnis esse non possunt;
illum enim solum decenter uirginitas parere posset, qui in
sua natiuitate parem habere non posset. uerumtamen ille
unius sanctae uirginis partus omnium sanctarum uirginum est
decus, et ipsae cum Maria matres Christi sunt, si patris eius
faciunt uoluntatem. hinc enim et Maria laudabilius atque
beatius Christi mater est secundum supra memoratam eius
sententiam: quicumque facit uoluntatem patris mei
qui in caelis est, ipse mihi frater et soror et mater
est. has sibi omnes propinquitates in populo, quem redemit,
spiritaliter exhibet: fratres et sorores habet sanctos uiros et
sanctas feminas, quoniam sunt illi in caelesti hereditate coheredes.
mater eius est tota ecclesia, quia membra eius, id est
fideles eius per dei gratiam ipsa utique parit. item mater
eius est omnis anima pia faciens uoluntatem patris eius
fecundissima caritate in his quos parturit, donec in eis ipse
formetur. Maria ergo faciens uoluntatem dei corporaliter
Christi tantummodo mater est, spiritaliter autem et soror et
mater.