De Opere Monachorum (6-10)

Quod quisquis putat non potuisse ab apostolis fieri,
ut cum eis sanctae conuersationis mulieres circumirent, quacumque
euangelium praedicabant, ut eis de sua substantia
necessaria ministrarent, euangelium audiant et cognoscant,
quemadmodum hoc ipsius domini exemplo faciebant. dominus
enim noster more misericordiae suae infirmioribus conpatiens,
cum ei possent angeli ministrare, et loculos habebat, quo
mitteretur pecunia, quae conferebatur utique a bonis fidelibus
eorum uictui necessaria: quos loculos Iudae commendauit, ut
etiam fures, si euitare non possemus, tolerare in ecclesia
disceremus. ille enim ea quae mittebantur, sicut de illo
scriptum est, auferebat. et mulieres uoluit ut se ad praeparanda
et ministranda necessaria sequerentur, ostendens, quid [*] [*]
euangelistis et ministris dei tamquam militibus a plebibus
dei tamquam prouincialibus deberetur; ut, si quis eo quod
sibi deberetur, uti nollet, sicut Paulus apostolus noluit, amplius
inpenderet ecclesiae non exigendo stipendium debitum,
sed cotidianum uictum de suis laboribus transigendo. audierat
enim stabularius, ad quem uulneratus ille perductus est: si
quid amplius erogaueris, in redeundo reddam tibi.
amplius ergo erogabat apostolus Paulus, qui suis, ut ipse
testatur, stipendiis militabat. in euangelio enim scriptum est:
deinceps et ipse iter faciebat per ciuitatem et
castellum praedicans et euangelizans regnum dei
et duodecim cum illo, et mulieres aliquae quae
erant curatae ab spiritibus malignis et infirmitatibus,
Maria quae uocatur Magdalene, de qua
daemonia septem exierant, Iohanna uxor Chuzae
procuratoris Herodis et Susanna et aliae multae,
quae ministrabant eis de facultatibus suis. hoc
exemplum domini imitabantur apostoli ad accipiendum debitum
sibi cibum; de quo idem dominus apertissime loquitur.
euntes, inquit, praedicate dicentes, quia adpropinquauit
regnum caelorum. infirmos curate, mortuos [*] [*]
suscitate, leprosos mundate, daemonia eicite. gratis
accepistis, gratis date. nolite possidere aurum
neque argentum neque pecuniam in zonis uestris,
non peram in uia neque duas tunicas neque calciamenta
neque uirgam; dignus enim est operarius
cibo suo. ecce ubi constituit dominus quod idem
apostolus commemorat. ad hoc enim dixit illa omnia ne portarent,
ut, ubi opus esset, ab eis acciperent quibus adnuntiabant
regnum dei.

Ne quis autem arbitretur solis duodecim hoc fuisse
concessum, uide quid etiam Lucas narret. post haec, inquit,
designauit dominus et alios septuaginta duo et
misit illos binos ante faciem suam in omnem ciuitatem
et locum quo erat ipse uenturus. et dicebat
illis: messis quidem multa, operarii autem pauci;
rogate ergo dominum messis, ut mittat operarios
in messem suam. ite, ecce ego mitto uos sicut
agnos inter lupos. nolite portare sacculum neque
peram neque calciamenta, et neminem per uiam
salutaueritis. in quamcumque domum intraueritis,
primum dicite: pax huic domui. et si ibi fuerit
filius pacis, requiescet super illum pax uestra; sin
autem, ad uos reuertetur. in eadem autem domo
manete edentes et bibentes quae apud illos sunt;
dignus enim est operarius mercede sua. hic adparet
non esse illa iussa, sed permissa; ut quisquis uti uellet, eo [*] [*]
uteretur, quod sibi liceret ex domini constitutione; si quis
autem uti nollet, non contra iussum faceret, sed de suo
iure decederet misericordius et laboriosius conuersatus in euangelio,
in quo et debitam mercedem nollet accipere. alioquin
contra iussum domini fecit apostolus, qui posteaquam ostendit
sibi licere, statim subiecit: sed t a me n ego non sum usus
hac potestate.

Sed ad ordinem redeamus ac totum ipsum epistulae
locum diligenter consideremus. numquid non habemus.
inquit, licentiam manducandi et bibendi? numquid
non habemus licentiam sororem mulierem circumducendi?
quam licentiam dixit, nisi quam dedit dominus
eis, quos ad praedicandum regnum caelorum misit dicens:
ea quae ab ipsis sunt manducate; dignus est enim
operarius mercede sua, et se ipsum proponens ad eiusdem
potestatis exemplum, cui fidelissimae mulieres talia
necessaria de suis facultatibus ministrabant? amplius autem
fecit apostolus Paulus, ut de coapostolis suis documentum
adhiberet huius licentiae a domino permissae. neque enim
reprehendens subiecit: sicut et ceteri apostoli et fratres
domini et Cephas, sed ut hinc ostenderet hoc se accipere
noluisse, quod ei licere accipere ceterorum etiam commilitonum
eius more probaretur. an ego solus et Barnabas non habemus
potestatem non operandi? ecce abstulit omnem [*] [*]
dubitationem etiam tardissimis cordibus, ut intellegant, de qua
operatione dicat. ut quid enim ait: an ego solus et Barnabas
non habemus potestatem non operandi? nisi
quia omnes euangelistae et ministri uerbi dei habebant potestatem
a domino acceptam, ut non operarentur manibus suis,
sed ex euangelio uiuerent, operantes tantummodo spiritalia in
praedicatione regni caelorum et aedificatione pacis ecclesiae.
neque enim quisquam potest dicere de ipsa spiritali operatione
dixisse apostolum: an ego solus et Barnabas nou
habemus potestatem non operandi? hanc enim potestatem
non operandi omnes illi habebant. dicat ergo qui
conatur praecepta apostolica in sententiam suam deprauare
atque peruertere, dicat, si audet, omnes euangelistas accepisse
a domino potestatem non euangelizandi. at si hoc absurdissimum
et insanissimum est dicere, cur nolunt intellegere, quod
omnibus patet, accepisse illos quidem potestatem non operandi,
sed opera corporalia, quibus uictum quaererent, quia dignus
est operarius cibo suo et mercede sua, sicut euangelium
loquitur? non ergo soli Paulus et Barnabas non habebant
potestatem non operandi, sed omnes pariter habebant
hanc potestatem, qua isti non utebantur, amplius inpendendo
ecclesiae, sicut in illis locis, ubi euangelizabant, infirmis congruere
iudicabant. et ideo, ne coapostolos suos reprehendisse
uideretur, subiungit et dicit: quis militat suis stipendiis [*] [*]
umquam? quis plantat uineam et de fructu eius non
edet? quis pascit gregem et de lacte gregis non
percipit? numquid secundum hominem haec loquor.
an et lex haec non dicit? in lege enim Moysi scriptum
est: boui trituranti os non infrenabis. numquid
de bubus pertinet ad deum? an propter nos omnino
dicit? propter nos enim scriptum est, quia debet in
spe qui arat arare et triturans in spe participandi.
his uerbis satis indicat apostolus Paulus non sibi aliquid
usurpasse ultra debitum coapostolos suos, quia non operabantur
corporaliter, unde haberent huic uitae necessaria, sed,
sicut dominus constituit, ex euangelio uiuentes panem gratuitum
manducarent ab eis, quibus gratuitam gratiam praedicabant.
stipendium enim suum tamquam milites accipiebant et .
de uineae per eos plantatae fructu, quod opus erat, libere
decerpebant; et de gregis, quem pascebant, lacte potabant;
et ex area quam triturabant, cibum sumebant.

Apertius autem cetera conectit et omnino aufert
omnes dubitationis ambages. si nos uobis, inquit, spiritalia
seminauimus, magnum est si uestra carnalia metamus?
quae sunt spiritalia, quae seminauit, nisi uerbum et ministerium
sacramenti regni caelorum? quae autem carnalia, quae
sibi licere metere dicit, nisi haec temporalia, quae uitae atque
indigentiae carnis indulta sunt? haec autem sibi debita se
ab eis non quaesisse nec accepisse manifestat, ne quod [*] [*]
inpedimentum daret euangelio Christi. quid restat, ut intellegamus
eum operatum esse, unde uictum haberet, nisi corporaleopus
corporalibus et uisibilibus manibus suis? nam si de
spiritali opere uictum et tegumentum quaereret, id est, ut
ab eis haec acciperet, quos in euangelio aedificabat, non consequenter
diceret: si alii potestatis uestrae participant,
non magis nos? sed non sumus usi hac potestate,
sed omnia toleramus, ne quod inpedimentum demus
euangelio Christi. qua potestate se dicit non usum, nisi
quam habebat in eos a domino acceptam, ut eorum carnalia
meteret ad uictum uitae huius, quae in carne agitur? cuius
potestatis participes erant etiam alii, qui non eis primo
euangelium adnuntiauerunt, sed ad eorum ecclesiam id ipsum
praedicantes postea uenerunt. ideo cum dixisset: si nos
uobis spiritalia seminauimus, magnum est si carnalia
uestra metamus? subiecit: si alii potestatis uestrae
participant, non magis nos? et cum demonstrasset, quid
eis potestatis esset, sed non sumus usi, inquit, hac potestate,
sed omnia toleramus, ne quod inpedimentum
demus euangelio Christi. dicant ergo isti, quomodo de
opere spiritali carnalem uictum habebat apostolus, cum aperte
ipse dicat non se usum esse hac potestate. at si de opere [*] [*] [*] [*]
spiritali carnalem uictum non habebat, restat, ut de opere
corporali habuerit et inde dicat: neque panem gratis ab
aliquo manducauimus, sed in labore et fatigatione
nocte et die operantes, ne quem uestrum grauaremus:
non quia non habuerimus potestatem, sed ut nos
formam daremus uobis, qua nos imitaremini. omnia.
inquit, toleramus, ne quod inpedimentum demus euangelio
Christi.

Et redit rursus modisque omnibus etiam atque
etiam commendat, quid sibi liceat et tamen non faciat. ne
scitis, inquit, quoniam qui in templo operantur.
quae de templo sunt edunt? qui altario deseruiunt,
altario conpartiuntur? sic et dominus ordinauithis
qui euangelium adnuntiant de euangelio
uiuere; ego autem nullius horum usus sum. quid
hoc apertius? quid clarius? uereor, ne forte, cum dissero
uolens id exponere, obscurum fiat quod per se lucet et clamat.
qui enim haec uerba non intellegunt aut se non intellegere
fingunt, mea multo minus intellegunt uel se intellegere
confitentur: nisi forte propterea cito intellegant nostra.
quia conceditur eis intellecta deridere, de apostoli autem
uerbis non idem conceditur. propterea ubi aliter ea secundum
suam sententiam interpretari non possunt, etiam clara et [*] [*]
manifesta obscura et incerta esse respondent, quia praua et
peruersa non audent. clamat homo dei: dominus ordinauit
his qui euangelium adnuntiant de euangelio uiuere;
ego autem nullius horum usus sum, et conatur
caro et sanguis recta deprauare, aperta claudere, serena nubilare.
spiritale, inquit, opus faciebat et inde uiuebat. si ita est,
de euangelio uiuebat. cur ergo dicit: dominus ordinauit
his qui euangelium adnuntiant de euangelio uiuere;
ego autem nullius horum usus sum? aut si et
hoc ipsum quod hic dictum est \'uiuere\' secundum spiritalem
uitam uolunt interpretari, nullam spem habebat apostolus ad
deum, qui de euangelio non uiuebat, quia dixit: nullius
horum usus sum. quapropter ut spes illi certa esset uitae
aeternae, de euangelio utique spiritaliter uiuebat apostolus.
quod ergo ait: ego autem nullius horum usus sum, de
uita ista, quae in carne agitur, sine dubitatione facit intellegi,
quod dixit dominum ordinasse his qui euangelium adnuntiant
de euangelio uiuere, id est uitam istam, cui opus est uictu
et tegumento, de euangelio transigere, sicut superius de suis
coapostolis dixit, unde ipse dominus ait: dignus est operarius
cibo suo, et: dignus est operarius mercede
sua. hunc itaque cibum et hanc mercedem sustentandae huius
uitae debitum euangelistis ab eis quibus euangelizabat non
accepit apostolus uerum dicens: ego autem nullius
horum usus sum. [*] [*] [*]