De Natura et gratia libro (32-36)

[*]

hanc esse intentionem legis arguentis, ut, quia per illam perperam
fiunt, confugiatur ad gratiam Domini miserantis, uelut
paedagogo concludente in fidem, quae postea reuelata est; ubi et
remittantur quae male fiunt et eadem gratia iuuante non fiunt,
proficientium est enim uia, quamuis bene proficientes dicantur
perfecti uiatores : illa est autem summa perfectio, cui nihil addatur,
cum id, quo tenditur, coeperit possideri.

iam uero illud quod eis dicitur \'ipse tu sine peccato es?\' re
uera non pertinet ad eam rem, de qua uertitur quaestio sed quod [*]
dicit, neglegentiae suae potius inputari, quod non est sine peccato,
bene quidem dicit, sed dignetur inde et orare Dominum, ne illi
haec iniqua neglegentia dominetur. quem rogabat quidam, quando
dicebat: itinera mea dirige secundum uerbum tuum, et
ne dominetur mihi omnis iniquitas: ne dum suae diligentiae
quasi propriis uiribus fidit, neque hic ad ueram iustitiam
neque illic, ubi sine dubio perfecta desideranda est et speranda,
perueniat.

Et illud, quod a quibusdam eis dicitur, nusquam esse scriptum
his omnino uerbis, posse esse hominem sine peccato; facile refellit :
\'quia non ibi est quaestio, quibus uerbis dicatur quaecumque sententia\'.
non tamen fortasse sine causa, cum aliquotiens in Scripturis
inueniatur, homines dictos esse sine querella, nemo
inuenitur qui dictus sit sine peccato, nisi unus solus, de quo
aperte dictum est: eum qui non nouerat peccatum; et eo
loco, ubi de sacerdotibus sanctis agebatur, etenim expertus
est omnia, secundum similitudinem sine peccato: in
illa scilicet carne, quae habebat similitudinem carnis peccati,
quamuis non esset caro peccati; quam tamen simititudinem non
haberet nisi cetera omnis hominis esset caro peccati. iam illud quomodo
accipiendum sit omnis qui natus est ex Deo non peccat,
et non potest peccare, quia semen eius in ipso manet, cum
ipse apostolus Iohannes, quasi non sit natus ex Deo aut eis loqueretur,
qui nondum essent nati ex Deo, aperte posuerit: si dixerimus,
quia peccatum non habemus, nos ipsos seducimus et [*] [*]
ueritas in nobis non est : in libris, quos ad Marcellinum de
hac re scripsi, sicut potui explicare curaui. et illud quod dictum
est non potest peccare pro eo quod dictum est ac si diceretur
\'non debet peccare\', non inprobanda mihi uidetur huius assertio.
quis enim insanus dicat debere peccari, cum ideo sit peccatum,
quia non debet fieri ? .

Sane quod apostolus Iacobus ait, linguam autem nullus
hominum domare potest, non mihi uidetur ita intellegendum
ut exponere uoluit, \'quasi per exprobrationem dictum\', tamquam
diceretur: ergone linguam nullus hominum domare potest?\' tamquam
obiurgans eis dicens: \'domare feras potestis, linguam non
potestis ?\' quasi facilius sit linguam domare, quam feras. non puto
quod iste sit sensus hoc loco. si enim id \'sentiri uellet de facilitate
domandae linguae, cetera sequerentur in bestiarum conparatione.
nunc uero sequitur: inquietum malum, plena ueneno mortifero,
utique nocentiore quam bestiarum atque serpentum; nam
illud carnem interficit, hoc uero animam. os enim quod mentitur,
occidit animam. non ergo quasi id esset facilius quam
mansuefactio bestiarum sanctus Iacobus illam sententiam pronuntiauit
aut ea uoce uoluit pronuntiari; sed potius ostendens,
quantum sit in homine linguae malum, ut a nullo homine domari
possit, cum ab hominibus domentur et bestiae. neque hoc ideo\' [*] [*]
dixit, ut huius in nos mali dominationem per neglegentiam permanere
patiamur, sed ut ad domandam linguam diuinae gratiae
poscamus auxilium non enim ait \'linguam nullus domare potest,\'
sed nullus hominum, ut, cum domatur, Dei misericordia, Dei
adiutorio, Dei gratia fieri fateamur. conetur ergo anima domare
linguam et, dum conatur, poscat auxilium; et oret lingua, ut
dometur lingua donante illo, qui dixit ad suos : non enim uos
estis qui loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui
loquitur in uobis itaque praecepto facere commonemur, quod
conantes et nostris uiribus non ualentes adiutorium diuinum
precemur.

Proinde et ipse cum exaggerasset linguae malum, inter haec
dicens non oportet, fratres mei, haec ita fieri, continuo
monuit, consummatis his quae hinc dicebat, quo adiutorio ista
non fierent, quae dixit fieri non oportere. quis sapiens, inquit,
et disciplinatus inter uos? ostendat ex bona conuersatione
operationem suam in mansuetudine sapientiae.
quodsi zelum amarum habetis et contentiones in
cordibus uestris, nolite gloriari et mendaces esse
aduersum ueritatem. non est ista sapientia de sursum
descendens, sed terrena animalis diabolica. ubi
enim zelus et contentio, ibi inconstantia et omne
opus prauum. quae autem de sursum est sapientia,
primum quidem pudica est, deinde pacifica modesta
suadibilis, plena misericordia et fructibus bonis,
non indicans, sine simulatione. haec est sapientia, quae [*] [*]
linguam domat, de sursum descendens, non ab humano corde prosiliens.
an et istam quisque abrogare audet gratiae Dei, et eam
superbissima uanitate ponet in hominis potestate? cur ergo oratur
ut accipiatur, si ab homine est ut habeatur? an et huic orationi
contradicitur, ne fiat iniuria libero arbitrio ? quodsi sibi sufficit
possibilitate naturae ad implenda omnia praecepta iustitiae , contradicatur
ergo et idem ipsi apostolo Iacobo admonenti et dicenti;
si quis autem uestrum indiget sapientia, postulet a
Deo, qui dat omnibus affluenter et non inproperat,
et dabitur ei. postulet autem in fide nihil haesitans.
haec est fides ad quam praecepta compellunt : ut lex imperet, fides
impetret, in multis, offendimus omnes. non enim et hoc
iste apostolus alio modo pronuntiauit, sicut illud quod ait \'linguam
nullus hominum domare potest\'.