De Natura Boni (11-15)

Quapropter nec naturae dei omnino noceri potest nec
alicui naturae sub deo noceri iniuste potest, quia et cum
peccando iniuste aliqui nocent, uoluntas iniusta eis inputatur;
potestas autem, qua nocere permittuntur. non est nisi a deo,
qui et ipsis nescientibus nouit, quid illi pati debeant. quibus
eos nocere permittit.

Haec omnia tam perspicua, tam certa si uelint aduertere,
qui aliam naturam inducunt, quam non fecit deus, non
tantis blasphemiis implerentur, ut et in summo malo tanta
bona ponerent et in deo tanta mala. sufficit enim, ut supra
dixi, ad eorum correctionem, si uelint adtendere, quod eos
etiam inuitos cogit ueritas confiteri omnia prorsus bona non [*]

Commemoremus ergo bona quanta potuerimus. quae
dignum est ut deo auctori tribuamus. et his sublatis uideamus,
utrum aliqua natura remanebit. omnis uita et magna
et parua, omnis potentia et magna et parua, omnis salus et
magna et parua, omnis memoria et magna et parua, omnis
intellectus et magnus et paruus, omnis tranquillitas et magna
et parua, omnis uirtus et magna et parua, omnis copia et
magna et parua, omnis sensus et magnus et paruus, omne
lumen et magnum et paruum, omnis suauitas et magna et
parua, omnis mensura et magna et parua, omnis pulchritudo .
et magna et parua. omnis pax et magna et parua et si qua
similia occurrere potuerint maximeque illa, quae per omnia
reperiuntur, siue spiritalia siue corporalia, omnis modus, omnis
species, omnis ordo et magnus et paruus, a domino deo sunt.
quibus bonis omnibus qui male uti uoluerit, diuino iudicio
poenas luet; ubi autem nullum horum omnino fuerit, nulla
natura remanebit.

Sed in his omnibus quaecumque parua sunt. in maiorum
comparatione contrariis nominibus appellantur: sicut in hominis
forma quia maior est pulchritudo. in eius comparatione
simiae pulchritudo deformitas dicitur. et fallit inprudentes,
tamquam illud sit bonum et hoc malum; nec intendunt in
corpore simiae modum proprium, parilitatem ex utroque latere
membrorum, concordiam partium, incolumitatis custodiam et
N cetera, quae persequi longum est.. [*]

Sed, ut quod dicimus intellegatur et nimium tardis
satis fiat, uel etiam pertinaces et apertissime ueritati repugnantes
cogantur quod uerum est confiteri, interrogentur,
utrum corpori simiae possit nocere corruptio. quod si potest,
ut foedius fiat, quid minuit nisi pulchritudinis bonum ? unde
tamdiu aliquid remanebit, quamdiu corporis natura subsistit
proinde si consumpto bono natura consumitur, bona est ergo
natura. sic et tardum dicimus ueloci contrarium; sed tamen .
qui se omnino non monet, nec tardus dici potest. sic acutae.
uoci contrariam uocem dicimus grauem uel canorae asperam;
sed si omnem speciem uocis penitus adimas, silentium est,
ubi uox nulla est: quod tamen silentium eo ipso, quod uox
nulla est. tamquam contrarium uoci solet obponi. sic et lucida
et obscura tamquam duo contraria dicuntur; habent tamen
et obscura aliquid lucis, quod si penitus careant, ita sunt
tenebrae lucis absentia sicut silentium uocis absentia.