Eusebius Caesariensis: Commentarii in Psalmos (Tom. III: Ps 101–150) (Ps_101.6-Ps_101.10)

Ὅλην τὴν ἡμέραν ὠνείδιζόν με οἱ ἐχθροί μου,

καὶ οἱ ἐπαινοῦντές με κατ’ ἐμοῦ ὤμνυον.

ὅτι σποδὸν ὡσεὶ ἄρτον ἔφαγον

καὶ τὸ πόμα μου μετὰ κλαυθμοῦ ἐκίρνων

ἀπὸ προσώπου τῆς ὀργῆς σου καὶ τοῦ θυμοῦ σου.

[*][*]Ταῦτα δέ φησιν ὁ προφήτης οἰκειούμενος τὴν τοῦ λαοῦ συμφορὰν καὶ ὀλοφυρόμενος τὴν ἀπώλειαν τοῦ τοσούτου πλήθους, ἐπειδήπερ καὶ οἱ ἀλλότριοι τῆς τοῦ θεοῦ μερίδος ἐπὶ τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν καὶ τοῖς δαίμοσιν ἐπαιρόμενοι καὶ τοῖς ἡμετέροις κακοῖς ἐπεμβαίνοντες καὶ ἐπιτωθάζοντες

ὠνείδιζόν με καθ’ ἐκάστην ἡμέραν

[*]ὡς μὴ ἔχοντα βοηθὸν τὸν θεόν. καὶ οὐ μόνον

οἱ ἐχθροὶ

τοῦ θεοῦ ταῦτ’ ἔπραττον, ἀλλὰ καὶ οἱ ἀγαπῶντές

με κατ’ ἐμοῦ ὤμνυον

, τουτέστιν οἱ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ μοι τοῦ αὐτοῦ τοῦ ἔθνους καὶ γένους. καὶ οὗτοι γοῦν ἠπίστουν ταῖς αὐταῖς προφητείαις τάς τε παρακλήσεις καὶ τὰς τῶν μελλόντων ἐπαγγελίαις διασύροντες

κατ’ ἐμοῦ ὤμνυον

, ἦ μὴν ἤμην ἡμῖν πιστεύειν τοῖς ὑπ’ ἐμοῦ προφητευομένοις. δι’ οὓς ἔτι μᾶλλον

σποδὸν ὡσεὶ ἄρτον

ἤσθιον

καὶ τὸ πόμα μου μετὰ κλαυθμοῦ ἐκίρνων

, [*]τὴν ἐπικειμένην αὐτοῖς

ὀργὴν καὶ τὸν θυμόν σου

τὸν κατ’ αὐτῶν αὔξοντα συνορῶν.

Ὅτι ἐπάρας κατέρραξάς με.

αἱ ἡμέραι μου ὡσεὶ σκιὰ ἐκλίθησαν,

καὶ ἐγὼ ὡσεὶ χόρτος ἐξηράνθην.

[*][*]Τὰκἀνταῦθα δὲ τὰ συμβεβηκότα τῷ λαῷ καὶ τῷ τόπῳτόπῳ κἀνταῦθα ἰδιοποιεῖταιἰδιοποιεῖται ὁ προφήτης διδάσκων, ὅτι εἰς μέγα δόξης ἀρθέντα τὸν λαὸν ὡς λαὸν θεοῦ

θεοῦ λαὸν

χρηματίσαι τόν τε δὲ τόπον τόνδε τὸν τὸν δὲ

οἶκονοἶκον τοῦ θεοῦ

ὀνομασθῆναι ὀνομασθέντα διὰ τὸ ἐν αὐτῷ ἁγίασμα.

ἐπάρας

καὶ τιμήσας ὁ ὡς θεὸς ἐφαμίλλως τῇ εἰς ὕψος ἀρθείσῃ ἐπαρθείσῃ αὐτῶν δόξῃ εἰς τὸ ἐναντίον περιαγαγὼν

κατέρραξε

κατήρραξε τὸν μὲν τόπον πολιορκίᾳ πολιορκήσει παραδοὺς καὶ παντελῇ παντελεῖ ἐρημίᾳἀπολείᾳ , τὸν δὲ λαὸν αἰχμαλωσίᾳ. [*]εἶτ’ ἐπειδὴ πρὸ τούτου τὰ τῆς κατὰ Μωσέα σωματικῆς λατρείας διὰ συμβόλων καὶ τύπων ὥσπερ διὰ σκιᾶς ἐτελεῖτο παρ’ αὐτοῖς,

σκιὰν εἶχεν ὁ νόμος τῶν μελλόντων ἀγαθῶν

καὶ ταῦτα διῆρτο ἐκ μέσου· διὰ τοῦτό φησιν·

αἱ ἡμέραι μου ὡσεὶ σκιὰ ἐκλίθησαν

. [*] καὶ ἐπειδὴ

πᾶσα

πᾶσα γὰρ

σὰρξ χόρτος καὶ πᾶσα δόξα αὐτῆς ὡς ἄνθος χόρτου,

πάλιν κοινοποιούμενος καινοποιούμενος τὸν περὶ τοῦ λαοῦ λόγοντὸν λόγον τὸν περὶ τοῦ λαοῦ ἐπιλέγει·

καὶ ἐγὼ ὡσεὶ χόρτος ἐξηράνθηνἐξηράνθην. καὶ τὰ ἑξῆς

.

Σὺ δέ, κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα μένεις,

καὶ τὸ μνημόσυνόν σου εἰς γενεὰν καὶ γενεάν.

σὺ ἀναστὰς οἰκτιρήσεις τὴν Σιών,

ὅτι καιρὸς τοῦ οἰκτιρῆσαι αὐτήν, ὅτι ἥκει καιρός.

[*][*][*][*][*][*]Τὰ μὲν θνητά, φησίν, καὶ ἀνθρώπινα, οἷα καὶ δεδήλωται, τυγχάνειτυγχάνει καὶ οὐδέποτε ἐπὶ τοῖς αὐτοῖς μένοντα, ἀλλ’ ἐπαιρόμενα

καὶ καταρρηγνύμενα

ὑψούμενά τε καὶ ταπεινούμενα καὶ παντοίαν τροπὴν καὶ μεταβολὴν ὑπομένοντα διὰ τὴν ἐν ἀνθρώποις πολιτευομένην κακίαν.

σὺ δέ, κύριε,

οὐδὲν ἔχων θνητὸν οὐδὲ ἐπίκηρον οὐδ’ ἐπίκαιρον

εἰς τὸν αἰῶνα μένεις

ἀεὶ κατὰ ταὐτὰ ταῦτα ταυτὰ τὰ αὐτὰ καὶ κατ’ αὐτὸν ὡσαύτως ἔχων, ἀλλὰ καὶ

τὸ μνημόσυνόν σου εἰς γενεὰν καὶ γενεάν

· [*]ἅπαξ γὰρ τὰ ὑπὸ σοῦ λαληθέντα καὶ ἐν ἐπαγγελίαις θεσπισθέντα μένει εἰς

μνημόσυνον

κἂν μὴ τῇ παρούσῃ

γενεᾷ

, ἀλλ’

εἰς ἑτέραν

γενεάν

, περὶ ἧς εἴρηται·

ἀναγγελήσεται τῷ κυρίῳ γενεὰ ἡ ἐρχομένη

· καὶ ἐν τῷ μετὰ χεῖρας

γραφήτω γραφέντιαὕτηαὐτῶ εἰς γενεὰν ἑτέρανἑτέραν· καὶ λαὸς ὁ κτιζόμενος

· δεῖ γὰρ ἐξάπαντος πληρωθῆναί σου τῶν ἐπαγγελιῶν

τὸ μνημόσυνον

. διὸ θαρρῶν προφητεύω, ὅτι πάντως ἔσται τῇ τῆς Σιὼν ἀνάστασις, καὶ ὅτι

σὺ ἀναστὰς οἰκτιρήσεις τὴν Σιών, ὅτι καιρὸς τοῦ οἰκτιρῆσαι αὐτήν, ὅτι ἥκει καιρός·

[*] [*]οἰκτειρήσεις γὰρ τὰ πεπονθότα, ἐπεὶ

θεὸς ὑπάρχεις ὁ οἰκτίρμων καὶ μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀληθινός

.[*]ἔσται δὲ καιρός τις τούτων, ἐν ᾧ ᾗ πληρωθήσεται τὰ περὶ τῆς Σιὼν ἐπηγγελμένα ἐπαγγελόμενα . τίς δὲ οὗτος ὁ πολύευκτος καὶ τριπόθητος καιρὸς ὁ τῆς ἀναστάσεως, ὦ σου κύριε; προφητεύειν προφητεύει δ’ αὐτὸν οἶμαι ἐν τούτοις τοῦ θεοῦ λόγου, αὐτοῦ δὴ τοῦ κυρίου καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν εἰς ἀνθρώπους θεοφάνειαν ἐπιφάνειαν αἰτίαν ἐσομένην ἐσομένη τῆς ἀνοικοδομῆς τῆς Σιών. ἔνθα δὴ γενόμενος μή μοι τὴν ἐπὶ ἀπὸ γῆς πόλιν ὑπολάμβανε, μὴμὴ δὲ τὴν ἐπίγειον Ἱερουσαλὴμ νόμιζε δηλοῦσθαι, ἀλλὰ τοῦ τῆς εὐσεβείας πολιτεύματος τὴν ἀνανέωσιν.

Ὅτι εὐδόκησαν οἱ δοῦλοί σου τοὺς λίθους αὐτῆς

καὶ τὸν χοῦν αὐτῆς οἰκτειρήσουσιν.

[*][*]

Λίθοι ἅγιοι κυλίονται ἐπὶ τῆς γῆς

εἴρηταί εἴρηνται που ἐν προφητείαις. ἀλλὰ καὶ ὁ Πέτρος·

ὑμεῖς δὲ πάντες λίθοι ζῶντες

, φησίνφησίν, καὶ ,

οἰκοδομεῖσθεὠκοδόμησθε οἶκος πνευματικὸς εἰς ἱεράτευμα ἅγιον

. τοῦτον δὲ καλεῖ τὸν τρόπον τοὺς εἰς τὴν οἰκοδομὴν τῆς ἐκκλησίας τοῦ θεοῦ παραλαμβανομένους· διὰ γὰρ τῆς συμφυίας καὶ ἁρμονίας τῆς πρὸς ἀλλήλους διά τε τοῦ τὰ αὐτὰ τοῦ ταῦτὰ darüber τοῦ φρονεῖν καὶ τὰ αὐτὰ λέγειν τῷ τε αὐτῷ νοῒ καὶ τῇ αὐτῇ γνώμῃ στοιχεῖν ἕνα οἶκον ἀπεργάζονται τῷ θεῷ. [*]τούτους δὴ οὖν

τοὺς λίθους ηὐδόκησαν οἱ δοῦλοί σου

, δηλαδὴ οἱ προφῆται· οἵδε οἶδε οἷ δὲ οἱδε γὰρ θείῳ πνεύματι προορῶντες τὴν μέλλουσαν τῆς μελλούσης οἰκοδομεῖσθαι καθ’ ὅλης τῆς οἰκουμένης νέαν νέας Σιὼν τοὺς τοῦ ἐξ ἁπάντων τῶν ἐθνῶν συναχθησομένους εἰς τὴν οἰκοδομὴν

λίθους ηὐδόκησαν

ἀρεσθέντες αὐτοῖς. ἀλλὰ καὶ

τὸν χοῦν αὐτῆς ᾠκτείρησανοἰκτείρησαν οἰκτειρήσουσι

, ὅτι μηδὲ οὗτος ἀπόβλητος ἦν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς οἴκτου καὶ ἐλέου ἄξιος. [*]εἴποις δ’ ἂν

χοῦν

εἶναι τῆς νενοημένης νενομεσμένης ? νενομισμένης am Rand von späterer Hand wiederholt ἡμῖν Σιὼν ἤτοι τοὺς τοῖς χοϊκώτερον μὲν βιοῦντας, τοῖς δὲ

λίθοις

τῆς οἰκοδομῆς συναριθμουμένους, ὅθεν καὶ οἴκτου τυγχάνειν ἄξιοι, ἢ εἰ τοὺς ἐκ τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους εἰσέτι καὶ νῦν χοϊκώτερον θεοσεβεῖν προσποιουμένους, οὓς λείψανα τῆς τοῦ προτέρου λαοῦ πτώσεως καὶ διὰ τοῦτο

χοῦν

ὀνομαζομένους οἴκτου καὶ ἐλέου ἐλέους ἀξίους εἶναι φησίν. διὸ

οἱ δοῦλοι

τοῦ θεοῦ τούτους μὲν οἰκτειρήσειν προφητεύονται,

τοὺς

δὲ

λίθους

τῆς νέας οἰκοδομῆς

εὐδοκιμήσειν

εὐδοκήσουσιν.

Καὶ φοβηθήσονται τὰ ἔθνη τὸ ὄνομά κυρίου

καὶ πάντες οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς τὴν δόξαν σου.

[*][*][*]Λευκότερα ἤδηλευκοτέραν δὴ τὰ τῆς θεωρίας συνίστησιν ὁ λόγος οὐδαμῶς μὲν τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους μνημονεύσας οὐδὲ τοῦ Ἰσραήλ, ἄντικρυς δὲ τὴν τῶν ἐθνῶν κλῆσιν προαγορεύσας· εἰ γὰρ

ἀρχὴ σοφίας φόβος κυρίου

, τοῦτον δὲ τὸν φόβον ἀναλήψεσθαί ποτε τὰ ἔθνη φησίν, τί ἕτερον ἢ θεοσεβήσειν θεοσέβεσιν θεοσεβεῖν θεοσεβέσειν τὰ ἔθνη θεσπίζει θεσπίζειν;

Ἀλλὰ καὶ

πάντας τοὺς

ἐν τοῖς ἔθνεσι

βασιλέας

ὄψεσθαί ποτε

τὴν δόξαν

κυρίου φησίν φησὶν τὴν δόξαν κυρίου , ὃ [*]καὶ αὐτὸ ἀληθὲς ἐντυγχάνει τυγχάνει · εἰ γὰρ καὶ τὰ μάλιστα τοῦ κυρίου τὴν πρώτην παρουσίαν, ἣν ἐποιήσατο

κενώσας ἑαυτὸν καὶ μορφὴν δούλου λαβών

, οὐ παρεδέξαντο

οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς

, ἀλλ’ ἔσται, ὅτε κατὰ τὴν δευτέραν αὐτοῦ καὶ ἔνδοξον παρουσίαν ὄψονται αὐτοῦ

τὴν δόξαν

. διὸ σφόδρα ἀπηκριβωμένως περὶ μὲν τῶν ἐθνῶν εἴρηται·

φοβηθήσονται τὸ ὄνομα κυρίου

. πάντες δὲ οἱ κατὰ τὸν παρόντα καιρὸν μὴ

φοβηθέντες τὸ ὄνομα κυρίου

καιρῷ ποτὲ καὶ αὐτοὶ ὄψονται

τὴν δόξαν

αὐτοῦ. [*]δύνανται

οἱ βασιλεῖς

αἱ βασιλεῖαι

τῆς γῆς

νοεῖσθαι καὶ σαφέστερόν πως πᾶσαι αἱ βασιλεῖαι, αἳ καθ’ ὅλης τῆς οἰκουμένης εἶδον

τὴν δόξαν

κυρίου ταῖς ἁπανταχοῦ γῆς ἱδρυθεῖσαις ἐκκλησίαις αὐτοῦ θεωρουμένην.