Scaife ATLAS

CTS Library / Contra Marcellum

Contra Marcellum (1.1.16-1.1.20)

urn:cts:pta:pta0003.pta007.pta-grc1:1.1.16-1.1.20
Refs {'start': {'reference': '1.1.16', 'human_reference': 'Book 1 Chapter 1 Section 16'}, 'end': {'reference': '1.1.20', 'human_reference': 'Book 1 Chapter 1 Section 20'}}
Ancestors [{'reference': '1'}, {'reference': '1.1'}]
Children []
prev
plain textXML
next

εἰ γοῦν τις Ἰουδαίων ἔροιτό τινα, εἰ λόγον ἔχει θεός, πάντως που φήσει· ἐπεὶ καὶ λόγον καὶ λόγους πλείους ἔχειν αὐτὸν ὁμολογήσειεν ἂν Ἰουδαίων ἅπας. ὅτι δὲ καὶ υἱὸν ἔχει, οὐκέτ ἂν ὁμολογήσειεν ἐρωτηθείς.

εἰ δὲ μὴ Ἰουδαίων ἀλλ ἐπισκόπων τις ταύτην εἰσαγάγοι τὴν δόξαν, λόγον αὐτὸν μόνον διδοὺς ἡνωμένον τῷ θεῷ

5
τοῦτον εἶναι ἀίδιον καὶ ἀγέννητον ἕν τε εἶναι καὶ ταὐτὸν τῷ θεῷ, ὀνόμασιν μὲν διαφόροις πατρὸς καὶ υἱοῦ χρηματίζοντα οὐσίᾳ δὲ καὶ ὑποστάσει ἓν ὄντα, πῶς οὐ δῆλος ἂν γένοιτο τὸν μὲν Σαβέλλιον ὑποδυόμενος, τῆς δ ἐν Χριστῷ γνώσεώς τε καὶ χάριτος ἠλλοτριωμένος; οὐδὲ γὰρ ζητεῖν οὐδ ἀμφιβάλλειν οὐδ ἐρωτᾶν αὐ τοῖς. εἰ ἦν καὶ προῆν μονογενὴς υἱὸς τοῦ θεοῦ, τῆς ἐκκλησίας ἐπιτρέποι ἂν θεσμός· ὁμολογουμένῃ δὲ καὶ ἀναμφιβόλῳ
31r
πίστει σὺν πολλῷ θάρρει καὶ παρρησίᾳ διδάσκει τὸν θεὸν πατέρα εἶναι υἱοῦ τοῦ μονογενοῦς ὁμολογεῖν, καὶ μήτε τὸν πατέρα υἱὸν εἶναι τὸν υἱὸν πατέρα νομίζειν· ἀλλὰ τὸν μὲν ἀγένητον καὶ ἀίδιον καὶ ἄναρχον καὶ πρῶτον καὶ μόνον πατέρα σέβειν, τὸν δὲ ἐκ τοῦ πατρὸς γεννη
5
θῆναι καὶ ὑποστῆναι καὶ μόνον υἱὸν μονογενῆ εἶναι πιστεύειν, θεόν τε αὐτὸν ὡς ἀληθῶς υἱὸν ὄντα θεοῦ γνωρίζειν.

εἰ δὴ οὖν τούτοις μὲν ἀντιλέγων τις φαίνοιτο, λόγον δὲ θεοῦ ὁμοίως τῷ ἐν ἀνθρώποις τοῦτον ὁρίζοιτο, [πῶς οὐκ ἂν ἐλέγχοιτο] οὐκ ἐννοῶν οὐδὲ λογιζόμενος ὡς οὐδὲν χρὴ θνητὸν οὐδὲ ἀνθρώπινον τῷ ἐπέκεινα τῶν ὅλων ἀνατιθέναι θεῷ, οὐδ ὅλως τι τῶν εἰς ἡμετέραν ἐνθύμησιν ἀνιόντων, κἂν αἱ θεῖαι γραφαί, ὥσπερ τινὰς νηπίους παιδαγωγοῦσαι τοὺς ἐντυγχάνοντας, ἀνθρωπικώτερον περὶ αὐτοῦ διαλέγωνται, χεῖρας αὐτῷ καὶ πόδας καὶ ὀφθαλμοὺς καὶ φωνὰς καὶ λόγους καὶ στόμα καὶ πρόσωπον καὶ μυρία ἄλλα τοιαῦτα περιάπτουσαι· δὴ προσήκει μεταφέρειν ἐπὶ θεοπρεπεῖς ἐννοίας, οὐδὲν θνητὸν οὐδ ἀνθρώπινον ἐν τῷ θεῷ εἶναι φανταζομένους· »πνεῦμα« γὰρ » θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν «, αὐτὸς ἐδίδαξεν σωτήρ.

εἰ δὲ πνεῦμα, δῆλον ὅτι θεῖον, κρεῖττον παντὸς αἰσθητοῦ καὶ συνθέτου σώματος, ὡς μήτε λόγον αἰσθητὸν ἔχειν, ὑπὸ γλώττης ἐξηχούμενον καὶ διὰ προφορᾶς θνητοῖς ὠσὶν ἐξακουόμενον, μήτε γλῶτταν μήτε φωνὴν μήτε πρόσωπον μήτε [ τι] ἄλλο θνητῷ καὶ ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ παραβαλλόμενον.

εἰ γάρ τι ἄλλο » ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδεν οὐδὲ οὖς ἤκουσεν, οὐδὲ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη« τοιαῦτ εἶναι » ἡτοίμασεν θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτὸν« θεῖος ἐδίδαξεν ἀπόστολος, τούτων ἀπάντων αὐτὸς τούτων δοτὴρ ἀρρήτων ἂν εἴη ἀρρητότερος,

6
ὡς πολλῷ μᾶλλον ἀληθέστερον φάναι ἂν ἐν τῇ περὶ αὐτοῦ θεολογίᾳ ὀφθαλμὸν μὴ ἑωρακέναι μηδὲ οὖς ἀκηκοέναι μηδὲ » ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπων « ἀναβεβηκέναι τῆς περὶ αὐτοῦ καταλήψεως τὴν γνῶσιν.

εἰ 1 w 2
γοῦν 1 w 6
τις 1 w 9
Ἰουδαίων 1 w 17
ἔροιτό 1 w 23
τινα 1 w 27
εἰ 2 w 30
λόγον 1 w 35
ἔχει 1 w 39
1 w 40
θεός 1 w 44
πάντως 1 w 51
που 1 w 54
φήσει 1 w 59
ἐπεὶ 1 w 64
καὶ 1 w 67
λόγον 2 w 72
καὶ 2 w 75
λόγους 1 w 81
πλείους 1 w 88
ἔχειν 1 w 93
αὐτὸν 1 w 98
ὁμολογήσειεν 1 w 110
ἂν 1 w 112
Ἰουδαίων 2 w 120
ἅπας 1 w 124
ὅτι 1 w 128
δὲ 1 w 130
καὶ 3 w 133
υἱὸν 1 w 137
ἔχει 3 w 141
οὐκέτ 1 w 147
ἂν 2 w 150
ὁμολογήσειεν 2 w 162
ἐρωτηθείς 1 w 171
εἰ 3 w 174
δὲ 2 w 176
μὴ 1 w 178
Ἰουδαίων 3 w 186
ἀλλ 1 w 189
ἐπισκόπων 1 w 199
τις 2 w 202
ταύτην 1 w 208
εἰσαγάγοι 1 w 217
τὴν 1 w 220
δόξαν 1 w 225
λόγον 3 w 231
αὐτὸν 2 w 236
μόνον 1 w 241
διδοὺς 1 w 247
ἡνωμένον 1 w 255
τῷ 1 w 257
θεῷ 1 w 260
τοῦτον 1 w 266
εἶναι 1 w 271
ἀίδιον 1 w 277
καὶ 4 w 280
ἀγέννητον 1 w 289
ἕν 1 w 291
τε 1 w 293
εἶναι 2 w 298
καὶ 5 w 301
ταὐτὸν 1 w 307
τῷ 2 w 309
θεῷ 2 w 312
ὀνόμασιν 1 w 321
μὲν 1 w 324
διαφόροις 1 w 333
πατρὸς 1 w 339
καὶ 6 w 342
υἱοῦ 1 w 346
χρηματίζοντα 1 w 358
οὐσίᾳ 1 w 363
δὲ 3 w 365
καὶ 7 w 368
ὑποστάσει 1 w 377
ἓν 1 w 379
ὄντα 1 w 383
πῶς 1 w 387
οὐ 3 w 389
δῆλος 1 w 394
ἂν 3 w 396
γένοιτο 1 w 403
τὸν 4 w 406
μὲν 2 w 409
Σαβέλλιον 1 w 418
ὑποδυόμενος 1 w 429
τῆς 1 w 433
δ 14 w 434
ἐν 1 w 437
Χριστῷ 1 w 443
γνώσεώς 1 w 450
τε 2 w 452
καὶ 8 w 455
χάριτος 1 w 462
ἠλλοτριωμένος 1 w 475
οὐδὲ 1 w 480
γὰρ 1 w 483
ζητεῖν 1 w 489
οὐδ 2 w 492
ἀμφιβάλλειν 1 w 504
οὐδ 3 w 507
ἐρωτᾶν 1 w 514
αὐ 4 w 517
τοῖς 1 w 521
εἰ 5 w 524
ἦν 1 w 526
καὶ 9 w 529
προῆν 1 w 534
4 w 535
μονογενὴς 1 w 544
υἱὸς 1 w 548
τοῦ 2 w 551
θεοῦ 1 w 555
5 w 557
τῆς 2 w 560
ἐκκλησίας 1 w 569
ἐπιτρέποι 1 w 578
ἂν 4 w 580
θεσμός 1 w 586
ὁμολογουμένῃ 1 w 599
δὲ 5 w 601
καὶ 10 w 604
ἀναμφιβόλῳ 1 w 614
πίστει 1 w 620
σὺν 1 w 623
πολλῷ 1 w 628
θάρρει 1 w 634
καὶ 11 w 637
παρρησίᾳ 1 w 645
διδάσκει 1 w 653
τὸν 5 w 656
θεὸν 1 w 660
πατέρα 1 w 666
εἶναι 3 w 671
υἱοῦ 2 w 675
τοῦ 3 w 678
μονογενοῦς 1 w 688
ὁμολογεῖν 1 w 697
καὶ 12 w 701
μήτε 1 w 705
τὸν 6 w 708
πατέρα 2 w 714
υἱὸν 2 w 718
εἶναι 4 w 723
1 w 724
τὸν 7 w 727
υἱὸν 3 w 731
πατέρα 3 w 737
νομίζειν 1 w 745
ἀλλὰ 1 w 750
τὸν 8 w 753
μὲν 3 w 756
ἀγένητον 1 w 764
καὶ 13 w 767
ἀίδιον 2 w 773
καὶ 14 w 776
ἄναρχον 1 w 783
καὶ 15 w 786
πρῶτον 1 w 792
καὶ 16 w 795
μόνον 2 w 800
πατέρα 4 w 806
σέβειν 1 w 812
τὸν 9 w 816
δὲ 6 w 818
ἐκ 2 w 820
τοῦ 4 w 823
πατρὸς 2 w 829
γεννη 1 w 834
θῆναι 1 w 839
καὶ 17 w 842
ὑποστῆναι 1 w 851
καὶ 18 w 854
μόνον 3 w 859
υἱὸν 4 w 863
μονογενῆ 1 w 871
εἶναι 5 w 876
πιστεύειν 1 w 885
θεόν 1 w 890
τε 7 w 892
αὐτὸν 4 w 897
ὡς 1 w 899
ἀληθῶς 1 w 905
υἱὸν 5 w 909
ὄντα 2 w 913
θεοῦ 2 w 917
γνωρίζειν 1 w 926
εἰ 6 w 929
δὴ 1 w 931
οὖν 1 w 934
τούτοις 1 w 941
μὲν 4 w 944
ἀντιλέγων 1 w 953
τις 3 w 956
φαίνοιτο 1 w 964
λόγον 4 w 970
δὲ 7 w 972
θεοῦ 3 w 976
ὁμοίως 1 w 982
τῷ 4 w 984
ἐν 2 w 986
ἀνθρώποις 1 w 995
τοῦτον 2 w 1001
ὁρίζοιτο 1 w 1009
πῶς 2 w 1013
οὐκ 2 w 1016
ἂν 5 w 1018
ἐλέγχοιτο 1 w 1027
οὐκ 3 w 1030
ἐννοῶν 1 w 1036
οὐδὲ 2 w 1040
λογιζόμενος 1 w 1051
ὡς 2 w 1053
οὐδὲν 1 w 1058
χρὴ 1 w 1061
θνητὸν 1 w 1067
οὐδὲ 4 w 1071
ἀνθρώπινον 1 w 1081
τῷ 5 w 1083
ἐπέκεινα 1 w 1091
τῶν 1 w 1094
ὅλων 1 w 1098
ἀνατιθέναι 1 w 1108
θεῷ 3 w 1111
οὐδ 7 w 1115
ὅλως 1 w 1120
τι 8 w 1122
τῶν 2 w 1125
εἰς 1 w 1128
ἡμετέραν 1 w 1136
ἐνθύμησιν 1 w 1145
ἀνιόντων 1 w 1153
κἂν 1 w 1157
αἱ 1 w 1159
θεῖαι 1 w 1164
γραφαί 1 w 1170
ὥσπερ 1 w 1176
τινὰς 1 w 1181
νηπίους 1 w 1188
παιδαγωγοῦσαι 1 w 1201
τοὺς 1 w 1205
ἐντυγχάνοντας 1 w 1218
ἀνθρωπικώτερον 1 w 1233
περὶ 1 w 1237
αὐτοῦ 1 w 1242
διαλέγωνται 1 w 1253
χεῖρας 1 w 1260
αὐτῷ 1 w 1264
καὶ 19 w 1267
πόδας 1 w 1272
καὶ 20 w 1275
ὀφθαλμοὺς 1 w 1284
καὶ 21 w 1287
φωνὰς 1 w 1292
καὶ 22 w 1295
λόγους 2 w 1301
καὶ 23 w 1304
στόμα 1 w 1309
καὶ 24 w 1312
πρόσωπον 1 w 1320
καὶ 25 w 1323
μυρία 1 w 1328
ἄλλα 1 w 1332
τοιαῦτα 1 w 1339
περιάπτουσαι 1 w 1351
1 w 1353
δὴ 2 w 1355
προσήκει 1 w 1363
μεταφέρειν 1 w 1373
ἐπὶ 1 w 1376
θεοπρεπεῖς 1 w 1386
ἐννοίας 1 w 1393
οὐδὲν 2 w 1399
θνητὸν 2 w 1405
οὐδ 9 w 1408
ἀνθρώπινον 2 w 1419
ἐν 7 w 1421
τῷ 7 w 1423
θεῷ 4 w 1426
εἶναι 6 w 1431
φανταζομένους 1 w 1444
πνεῦμα 1 w 1452
γὰρ 2 w 1456
10 w 1458
θεός 2 w 1462
καὶ 26 w 1466
τοὺς 2 w 1470
προσκυνοῦντας 1 w 1483
αὐτὸν 5 w 1488
ἐν 8 w 1490
πνεύματι 1 w 1498
καὶ 27 w 1501
ἀληθείᾳ 1 w 1508
δεῖ 1 w 1511
προσκυνεῖν 1 w 1521
αὐτὸς 1 w 1528
ἐδίδαξεν 1 w 1536
11 w 1537
σωτήρ 1 w 1542
εἰ 8 w 1545
δὲ 12 w 1547
πνεῦμα 2 w 1553
δῆλον 1 w 1559
ὅτι 2 w 1562
θεῖον 1 w 1567
κρεῖττον 1 w 1576
παντὸς 1 w 1582
αἰσθητοῦ 1 w 1590
καὶ 28 w 1593
συνθέτου 1 w 1601
σώματος 1 w 1608
ὡς 3 w 1611
μήτε 2 w 1615
λόγον 5 w 1620
αἰσθητὸν 1 w 1628
ἔχειν 2 w 1633
ὑπὸ 1 w 1637
γλώττης 1 w 1644
ἐξηχούμενον 1 w 1655
καὶ 29 w 1658
διὰ 1 w 1661
προφορᾶς 1 w 1669
θνητοῖς 1 w 1676
ὠσὶν 1 w 1680
ἐξακουόμενον 1 w 1692
μήτε 3 w 1697
γλῶτταν 1 w 1704
μήτε 4 w 1708
φωνὴν 1 w 1713
μήτε 5 w 1717
πρόσωπον 2 w 1725
μήτε 6 w 1729
τι 12 w 1731
ἄλλο 1 w 1736
θνητῷ 1 w 1741
καὶ 30 w 1744
ἀνθρωπίνῳ 1 w 1753
λογισμῷ 1 w 1760
παραβαλλόμενον 1 w 1774
εἰ 9 w 1777
γάρ 1 w 1780
τι 13 w 1782
ἄλλο 2 w 1786
1 w 1788
ὀφθαλμὸς 1 w 1796
οὐκ 4 w 1799
εἶδεν 1 w 1804
οὐδὲ 6 w 1808
οὖς 1 w 1811
ἤκουσεν 1 w 1818
οὐδὲ 7 w 1823
ἐπὶ 2 w 1826
καρδίαν 1 w 1833
ἀνθρώπου 1 w 1841
οὐκ 5 w 1844
ἀνέβη 1 w 1849
τοιαῦτ 2 w 1856
εἶναι 7 w 1862
2 w 1864
ἡτοίμασεν 1 w 1873
12 w 1874
θεὸς 1 w 1878
τοῖς 3 w 1882
ἀγαπῶσιν 1 w 1890
αὐτὸν 6 w 1895
13 w 1897
θεῖος 1 w 1902
ἐδίδαξεν 2 w 1910
ἀπόστολος 1 w 1919
τούτων 1 w 1926
ἀπάντων 1 w 1933
αὐτὸς 2 w 1938
14 w 1939
τούτων 2 w 1945
δοτὴρ 1 w 1950
ἀρρήτων 1 w 1957
ἂν 7 w 1959
εἴη 1 w 1962
ἀρρητότερος 1 w 1973
ὡς 4 w 1976
πολλῷ 2 w 1981
μᾶλλον 1 w 1987
ἀληθέστερον 1 w 1998
φάναι 1 w 2003
ἂν 8 w 2005
ἐν 9 w 2007
τῇ 1 w 2009
περὶ 2 w 2013
αὐτοῦ 2 w 2018
θεολογίᾳ 1 w 2026
ὀφθαλμὸν 1 w 2034
μὴ 2 w 2036
ἑωρακέναι 1 w 2045
μηδὲ 1 w 2049
οὖς 2 w 2052
ἀκηκοέναι 1 w 2061
μηδὲ 2 w 2065
ἐπὶ 3 w 2069
καρδίαν 2 w 2076
ἀνθρώπων 1 w 2084
ἀναβεβηκέναι 1 w 2097
τῆς 3 w 2100
περὶ 3 w 2104
αὐτοῦ 3 w 2109
καταλήψεως 1 w 2119
τὴν 2 w 2122
γνῶσιν 1 w 2128