Severianus Gabalensis: De pascha, deque catharis (21-25)

Ամենայն ուրեք աստուած, եւ ընդ ամենայն հաւատացեալս. 'ի մէջ հաւատացելոց հայր, 'ի մէջ հաւատացելոց որդի, 'ի մէջ հաւատացելոց եւ հոգին սուրբ: Եւ թէ զիա՞րդ 'ի մէձ հաւատացելոց հայր, լո՛ւր մարգարէին որ ասէ. ուրա'խ լեր եւ ցնծա դուստր Սիովնի, ցնծա եւ բերկրեաց յամենայն սրտէ քումմէ, զի եբարձ տէր 'ի քէն զրկանս քո, եւ փրկեաց զքեզ 'ի ձեռաց թշնամեաց. թագաւորեսցէ 'ի միջի քում. թագաւորեսցէ տէր 'ի միջի քում, եւ ո'չ եւս տեսցես զչարիս: Ահաւասիկ ցուցաւ հայր թագաւորեալ 'ի մէջ հաւատացելոց: Եւ որդի զի՞նչ. ուր իցեն երկու կամ երեք ժողուեալ յանուն իմ, անտ եմ եւ ես 'ի մէջ նոցա. 'ի մէջ հայր, 'ի մէջ որդի, 'ի մէջ եւ հոգին սուրբ. զի ես ընդ ձեզ եմ, ասէ տէր ամենակալ, եւ հոգին եկաց 'ի միջի ձերում: Զի բաժանես զանբաժինսն. հիմ քակես զանքակսն: Զի մարմնոյն ասեմ որ միացոյց ընդ իւր. եւ չիշխէ ոք ասել թէ 'ի զատ իցէ: Գիտեմ զի երբեմն խօսեցայ 'ի սոյն ճառ, այլ չէ պարտ ընդ առաջինս հայել, եւ թողուլ 'ի դէպ ժամանակի զվարդապետութիւնն. զի ո'ճ վասն այնորիկ, ինչ բանք են ընդ նոյնս չանցանել, այլ 'ի նոցունց չհեռանալ:

Ասեն հերձուածողացն աշակերտքն, թէ տե'ս զիա'րդ ընդ մեզ ունի որդի զհանգիտապատիւ զուգականութիւն: Ելանեմ ես առ հայր իմ եւ առ հայր ձեր, աստուած իմ եւ աստուած ձեր. տե'ս, զիա'րդ որդի աստուած իւր կոչէ զհայր: Եւ արդ նախ քան զամենայն պարտ է դիտել, զի միածին բնն, անչարչարելի էութիւնն, անեղծ եւ անփոփոխական զօրութիւն, առ զիւր ստեղծուածն, եւ ինքեան զմարմինն միացոյց. ո'չ ինքն 'ի նուազութիւն իջեալ, այլ զնորա նուազութիւնն առաւելութիւն հանեալ: Եւ տե'ս զիա'րդ զերկնւոր փոփոխմունս ընդ մարդկութենէ գործէ. քանզի որ փոխանակիցե ոք, տայ եւ առնու. առ մարմին 'ի մէնջ, եւ ետ մեզ հոգի իւրմէ: Որպէս դու, որոյ աստուած եւ տէր գոյ, չիշխէիր զաստուած հայր կոչել, եթէ չէիր զհոգին 'ի նմանէ առեալ, նոյնպէս եւ որդի ոչ զհայր աստուած իւր կոչէր, եթէ չէր մարմին 'ի քէն առեալ: Քանզի գիտէեւ կենարարն, եթէ ո'չ նոյնգունակ հայր նորա եւ հայր մեր, եւ ո'չ ըստ նմին օրինակի աստուած նորա եւ աստուած մեր, բաժանէ զանուանսն. առ հայրն իմ, եւ առ հայր ձեր. քանզի ա'յլ ազգ իմ է, եւ ա'յլ ազգ ձեր. եւ առ աստուածն իմ, եւ առ աստուած ձեր. քանզի այլազգ ձեր աստուած է, եւ յլ ազգ իմ: Վասն առ 'ի ձէնջ մարմնոյն եղեւ իմ հայր աստուած. եւ վասն առ յինէն հոգւոյն աստուած եւ հայր աշխարհի եղեւ . ո'չ ինձ որդւոյ կարէկ հայր աստուած կոչել, եթէ չէր իմ առեալ զմարմինն. եւ ո'չ ձեր հնար ինչ էր զաստուած հայր կոչել, եթէ չէր առեալ զհոգին: Եւ վկայէ Պաւղոս. զի էք, ասէ, որդիք, առաքեաց աստուած զհոգի որդւոյ, որ աղաղակէ 'ի սիրտս ձեր, աբբա, հայր: Ելանեմ ես առ հայրն իմ ըստ բնութեան, եւ առ հայր ձեր ըստ շնորհաց. առ աստուած ձեր ըստ բնութեանս, եւ աստուածն իմ ըստ մարմնոյս:

Յովհաննէս ասէ, թէ բանն մարմին եղեւ, եւ բնակեաց 'ի մեզ. եւ տեսաք զփռս նորա, զփառս իբրեւ զմիածնի առ 'ի հօրէ: Ընդէ՞ր, ասեն, զհոգւոյն չյիշեաց. զմէ՞ զորդւոյն աստուծոյ երեւեցաւ, եւ զհոգւոյն լռեաց: Զայն պարտ է իմանալ, եղբարք, եթէ ա'յլ կրօնք խորհրդականք են, եւ ա'յլ քրոզութիւն հրապարակի. առաքեալքն 'ի քարոզութեանն քարոզէին կրօնս, եւ զճշմարտութիւնն 'ի խորհուրդսն աւանդէին. քանզի չէր մարթ վստահ լինել 'ի համր լսելիսն, եւ մերկ զԵրրորդութեանն ճառս 'ի մէջ բերել: Մի'տ դիր զինչ ասէ Քրիստոս ցառաքեալսն. տակաւին բազում ինչ ունիմ խօսել ընդ ձեզ, զոր ո'չ կարէք այժմ հանդարտել: Առաքեալքն որ 'ի հրէից ծնեալ էին աստուածապաշտք յաստուածապաշտ հաւատս, որ ընդ Քրիստոսի շրջէին, եւ զնշանսն աչօք իսկ տեսանէին, եւ զբանն աստուած 'ի մարմնի նկատէին, չյանդարտէին զամենայն միանգամայն լսել. իսկ նոքա զիա՞րդ 'ի հեթանոսաց, որք 'ի մեհենիցն, եւ յարենէ, եւ 'ի կռոց, եւ 'ի բազում աստուածոց այն ինչ զերծեալ էին, եւ կէսք չեւ եւս զերծեալ, իսկ եւ իսկ զբան տնտեսութեանն կարէին յայտնել:

Հոգէմարտն ասէ. ամենայն ուրեք գտանեմ զհօրէ եւ զորդւոյ յիշեալ 'ի գրոց, եւ զհոգւոյն լռեալ. եւ նախ կենարարն իսկ, եթէ ոչ գիտէ զհայր, եթէ ոչ որդի. եւ ո'չ զորդի, եթէ ոչ հայր. մի' թէ ասա՞ց, հոգին սուրբ: Ո'չ ոք գիտէ զորդի, եթէ ոչ հայր. եւ ո'չ զհայր, եթէ ո'չ որդի. եւ չյարեաց զհոգին ընդ հօր եւ ընդ որդւոյ. արդ զիա՞րդ կարիցէ 'ի նմին աստուածութենէն համարել, որ չէն, որ չէն բաւակ ճանաչել զհայր: Եթէ աստ ճանաչելն որդւոյ սրեաց զքո լեզուդ 'ի հայհոյութիւն հոգւոյն, եթէ այլ ուր տեսանիցես ասացեալ, զի հոգին ճանաչէ զհայր եւ զորդւոյ չյիշէ, զի՞ գործես: Ո'չ ոք ել յերկինս, եւ ո'չ ոք ճանաչէ զհայր, եթէ ոչ որդի, այս բարբառ կենարարին է. եւ նոյն բարբառ 'ի Պաւղոսի խօսի. քանզի ասէ իսկ. եթէ զփորձ ինչ կամիցիք առնուլ զՔրիստոսի որ ինեւս ընդ ձեզ խօսի: Եւ զի՞նչ ասիցէ բարբառն Քրիստոսի 'ի Պաւղոսէ: Ոչ ոք գիտէ զմարդոյն, եթէթ ո'չ հոգի մարդոյն. նոյնպէս եւ ո'չ զայ ոք գիտէ, եթէ ոչ հոգին այ: Եթէ անդ զհոգին 'ի բաց մերժեսցես, ապա եւ աստ զորդի մեկուսի քեցեսցես. ապա եթէ աստ առանց բաժանելոյ է որդի, եւ անդ առանց մեկնելոյ է հոգին: Նա եւ այլ ազգ եւս. երբեմն յիշէ զհօրէ միայն, եւ լռէ զորդւոյ եւ զհոգւոյ. եւ երբեմն յիշէ զորդւոյ միայն, եւ լռէ զհօրէ եւ զհոգւոյն. եւ երբեմն զհոգւոյն միայն, եւ լռէ զհօրէ եւ զորդւոյ: Դարձեալ անդրէն կրկնակի բազում անգամ յիշէ զհօրէ եւ զորդւոյ, եւ լռէ զհոգւոյն. յիշէ զորդւոյ եւ զհոգւոյ, եւ լռէ զհօրէ: Ուր յիշէ զհօրէ, լռիցէ՞ զորդւոյ:

Հարցանէին երբեմն առաքեալքն ցՔրիստոս. տէր ուսո' մեզ յաղօթս կալ: Ուսոյց զաղօթսն, եւ ասէ. այսպէս կացէք յաղօթս. հայր մեր որ յերկինս, սուրբ եղիցի անոն քո. եւ զայլն եւս մի ըստ միոջէ մինչեւ ցգլուխ աղօթիցն. եւ ո'չ զանձին եւ ո'չ զհոգւոյն յիշատակ բերէ անդ 'ի մէջ. ահաւասիկ հօր յիշատակ միայնոյ. եւ լռեալ զփառացն որդւոյ եւ զհոգւոյ. ո'չ ուրանալով ինչ, այլ վասն օգտի եւ խորհրդական ինչ դիտաւորութեան լռեալ առ անգամ մի զհոգւոյ եւ զորդւոյ: Հայր մերոր զերկինսդ ես. աստ յիշատակ հօր միայն 'ի մէջ մտանէ. եւ այլ ուր ինքն իսկ կենարարն որ ուսոյց աշակերտացն առ հայր միայն կալ յաղօթս, տե'ս զի'նչ ասէ. զամենայն ինչ զոր եւ խնդրեսջիք յինէն արարից ձեզ. եւ չբերէ 'ի մէջ զյիշատակ հօր. ո'չ եթէ առ զհայր ինչ ուրանալոյ, այլ առ 'ի հանգիտապատիւ ճոխութեանն ճառելոյ: Եւ այլ ուր զհոգւոյն միայն յիշէ, եւ լռէ զհօրէ եւ զորդւոյ. Յովաննէս մկրտեաց 'ի ջուր, բայց դուք մկրտեսջիք 'ի հոգին սուրբ: 'Ի հոգին սուրբ միա՞յն: եւ զի՞նչ յայտ աւանդութիւն խորհրդոյն առնէ, եթէ մկրտեցէ'ք զնոսա յանուն հօր եւ որդւոյ եւ հոգւոյն սրբոյ: Դարձեալ ասէ զհօրէ եւ զորդւոյ, եւ ռէ զհոգւոյն: Մի է, ասէ, աստուած հայր յորմէ մենայն ինչ. եւ մի է տէր Յիսուս Քրիստոս որով ամենայն ինչ: Քանզի ո'չ եթէ վասն կրօնից ինչ խօսք էին յայնժամ Պաւղոսի, այլ վասն բազում աստուածոցն 'ի միջոյ բառնալոյ: Ուսի'ր, եւ գտանիցես զլուծումն. որպէս եւ կենարարն ասէ, թէ քննեցէ'ք զգիրս, եւ ո'չ եթէ զխորհուրդս. մի' վստահ 'ի ցնորս խորհրդոցն լինիցիս, այլ լո՛ւր գրոյն. խորհուրդք, ասէ, մահկանացուաց երկեղացք են. զաղփաղփուն միտք նոցա: Եւ դարձեալ ասէ փրկիչն, թէ ծանիցեն զքեզ միայն ճշմարիտդ աստուած, եւ զոր առաքեցեր զՅիսուս Քրիստոս. եւ լռէ զհոգւոյն. եւ այլ ուր զհօրէ եւ զհոգւոյ, եւ լռէ զորդւոյ. ըստ վերնոյ վկայութեանն, թէ մտէ'ք գործեցէ'ք 'ի տան իմում, ասէ տէր ամենակալ, զի ես ընդ ձեզ եմ, եւ հոգին իմ կայ 'ի միջի ձերում. եւ ու՞ր իցէ որդի, քանզի ես, ասէ, եւ հոգի իմ: Եւ այլ ուր յիշէ Պաւղոս զորդւոյ եւ զհոգւոյ, եւ լռէ զհօրէ: Ոչ շունք, ասէ, եւ ո'չ պոռնիկք, ո'չ գողղք եւ ո'չ արբեցողք եւ ո'չ բամբասողք զարքայութիւնն աստուծոյ ո'չ ժռանգեն. եւ դուք այնպիսի ոմանք էիք. այլ լուացարուք, այլ սրբեցարուք, այլ արդարացարուք յանուն տն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ 'ի հոգին աստուծոյ մերոյ. եւ ու՞ր իցէ հայր: Քննեցէ'ք, ասէ, զգիրս, եւ մի' քննէք զխորհուրդս: