Severianus Gabalensis: De apostolis (11-15)

Եւ այնու բուժս իմն գտանեն հերձուածողքն: Նովաւ, ասեն, ասաց, եւ ո'չ թէ առ 'ի նմանէ, կամ 'ի նմանէ, այլ նովաւ: Բայց ես հաւաաստեաւ կամէի ուսանել 'ի հայթակղելոցն, որք զիւրեանց բնւթիւնն չգիտեն, եւ այնպիսի գայթակղանս գայթակղեն. եւ զայն բնութիւն որ 'ի վեր քան զամենայն միտս անցանէ, եւ 'ի խոյզ արկեալ քննեն: Զի՞նչ այլակերպութիւն կարծիցեն 'ի միջի ընդ նովաւ, եւ 'ի նմանէ. քանզի ո'չ վայրապար ինչ պարտ է վճիռ տալ, այլ 'ի գրոց սրբոց հաստատութիւն ցուցանել:

Զի՞նչ նովաւն: Հայր, ասեն, նովաւ արար: Յյն իմն բարբառ ցանկ ապաւինին, եւ զնոյն 'ի կիր արկանեն իբրեւ ապաստան ինչ իւրեանց չարեացն, զնոաւն արար հայր 'ի մէջ բերեն: Ասա' զօրինակն, եւ մի' խառն 'ի խուռն զբանն եւեթ 'ի մէջ բերիցես. բան թափուր 'ի մտաց չկարեմ իմանալ, քանզի տգէտ եմ: Զնովաւն որ 'ի մերում միջի իրք գործիցին, մարէ է իմանալ զհանգամանսն. գործէ տէր ծառայիւ. մին հրման տայ, եւ միւսնն զհրամանն կատարէ. գործէ տէր արուեստագիտաւ. մին զօրինակն դրոշմէ, եւ միւսն զգործն յորինէ: Արդ ասա' զօրինակն, զիա՞րդ գործիցէ որդւոյն. իբրեւ տէր ծառայի՞ հրաման տայցէ, թէ իբրեւ տխմար առ ձեռագէտ երթայցէ, թէ իբրեւ արուեստագէտ ուրագաւ կամ սղոցով կամ այլ իւիք գործեաւ զգործն յարդարեսցէ. զի'նչ եւ կամիս օրինակ, յայտնեա' զինչ իմանասդ, զի ուսանիցիմ զոր հաւատամս. իբրեւ տէր ծառայի՞ հրամայեաց, թէ իբրեւ տխմար արուեստագիտի ետ գործել, թէ իբրեւ արուեստագէտ գործւով գործեաց: Լե'ր, ասա' զոր օրինակ կարծիցես:

Որպէս հայր, ասէ, որդւով: Չեւ եւս յայտ րրեր զոր կամիմ. քանզի ո'չ եթէ զդէմս խնդրեմ զասօղին, կամ լսօղին, կամ զկերպարանս հրամանատուին, եւ զօրինակ հրաման առօղին: Հայր ասեն հրամայէր, եւ որդի գործէր: Ցո'յց զօրինակ որդւոյ զարարչութեանն, եւ զհօր հրամանուուոթեան: Հայր, ասեն, հրաման տայր բանիւն, եւ որդի գործէր: Որպիսի' ինչ օրինակաւ. ձեռն 'ի գո՞րծ արկեալ գործէր, այն աշխատութիւն մարմնաւոր կրելոյ նշանակ է, եթէ զազդեցութիւն ինչ կատարէր: Ո'չ ասեն, այլ ինքն բանիւ արար: Տե'ս զյաճախութիւն չարութեանն: Ասա' զբարբառն զոր խօսեցաւ հայր, յանդիման կացո զբանն որով արար որդի: Այլ զի մի' տաց քեզ ողն առնուլ, եւ ասել զոր ինչ կամիցիսն, աստուածից զքեզ ակամայ կամօք յաստուածեղէն վարդապետութիւնն, եւ ցուցից քեզ զբարբառս արաչին: Ասաց աստուած, թէ եղիցի' լոյս. ասաց աստուած, եղիցի' հաստատութիւն: Ո՞վ իցէ որ ասացն: Եւ վաղվաղակի 'ի դիմի հարկանին, թէ հայր ասաց, եւ որդի զհրամանն կատարեաց: Եթէ հրամանատուին ինչ բանք էին, չասէր աստուած, թէ եղիցի լոյս, այլ թէ արա' զլոյսն. ե լսէր որդի, եւ առնէր: Բայց աղէ ասա', ընդէ՞ր իսկ նոյն բարբառ յերկոսին գտանիցի, թէ ասաց աստուած, եղիցի լոյս, եւ եղեւ լոյս. եւ դարձեալ ասաց աստուած եղիցի հաստատութիւն, եւ եղեւ հաստատութիւն: Եթէ հայր զայն բարբառ արկ 'ի կիր, եթէ եղիցի լոյս, եւ եղիցի հաստատութիւն, ընդէ՞ր իսկ ոչ նոյն բարբառ ազդեաց եւ գործեաց, այլ այլում բարբառոյ կարօտ եղեւ: Ծանր է բանս: Գրեսջի'ր եթէ հայր ասաց, որպէս հերձուածողքն ասեն, եւ որդի մօտ կայր, եւ լսէր զոր աստուածն ասէր, թէ եղիցի լոյս, եւ որդւոյ առեալ զբարբառն առնէր զլոյսն: Կայցէ՞ ինչ այնչափ մոլեկան մտացն յանդգնութիւն, թէ մարմնաւոր ազդեցութիւն եւ աշխատութիւն կրեաց բանն այ: Եւ եթէ հակառակիցին եւս մարմնաւոր ազդեցութիւն ինչ ասել եւ ո'չ աստուածեղէն զօրութիւն, Դաւիթ 'ի մէջ եկեալ յանդիմանէզնոսա, եթէ բանիւ տն երկինք հաստատեցան:

Իսկ արդ եթէ ասաց հայր, եթէ եղիցի լոյս, եւ ելեալ բարբառն չգործեաց ինչ գործս, այլ կաց մնաց որդւոյ, մի թէ կարօ՞տ ինչ էր հայր, եւ որդւովն լնոյր զկարօտութիւնն. ասաց թէ եղիցի' լոյս, եւ չընթացաւ ընդ նմին բնութիւնն. ասաց եղիցի հաստատութիւն, եւ բանն գործ ինչ ո'չ կատարեաց. այլ խօսէր հայր, եւ մնայր որդւոյ արարչութեանն. Տ'ես զի՞ գործես. գուցէ մինչ զայդ ճարտարիցես, այլ ամբարշտութիւն մուծանիցես. որպէս թէ հայր տկար ինչ էր, եւ որդի զօրաւոր:

Լե'ր ասա'. աս' զօրինակն, զի՞նչ իցէ, 'ի ձեռն որդւոյ: Որդւով, ասեն, արար զարարածս: Ո՞ զնա: Հայր արար: Քաւեսցէ' Քրիստոս զանհնարին մեղս զի զիս եւ ընդ բանս իսկ սարսուռն առնու, յորժամ զպատմութիւն հայհոյութեանն լսեմ: Եւ մի' ինչ ընդ յն զարմասցիս. զի զհայհոյութիւն հերձուածողացն մուծանելոց էր նա, ոչ յայտնի բանիւք եմոյծ, այլ զգուշացաւ. եւ չասաց մերկ զհայհոյութիւնն այլ պատրուակաւ. ուր եւ զի ցաստուած իսկ ասաց, աղէ մերձեա'ց 'ի մարմինս նորա, եթէ ո'չ երեսս իսկ օրհնեսցէ զքեզ. փոխանակ ասելոյ, թէ անիծեալ իցէ: Ասեն հերձուածողաց աշակերտքն. իբրեւ 'ի նոցանէ լուիցի այն, եւ մի' իբրեւ 'ի մէնջ: Հայր, ասեն, զորդի միայն արար, եւ զայլ արարածս ամենայն որդի: Ասա' զօրինակ լինելոյն. եթէ կամօք եղեւ որդի, կամօք աստուծոյ եղաք եւ մեք, եւ այլ եւս արարածք, զի՞նչ 'ի միջի կայցէ ընդ երրպագուս, եւ ընդ այն որ զերկրպագուին առնու: Եթէ ըստ իմում օրինակի եղեւ, վասն էր յինէն երկրպագութիւն պահանջիցէ: Եթէ նա յոչնչէ եղեւ կամօքն այ, եւ աշխարհս յոչնչէ կամօքն այ. զինչ 'ի միջի կայցէ զայն ո'չ տեսանեմ: Եթէ զն հայր աստուած 'ի միջի, եւ զայլ արարածս որդի. եթէ կայցէ ինչ անջրպետութիւն 'ի միջի որով որդին եկն յառաջ, ասա'. ապա թէ չկայցէ, եւ կամօքն միայն յոչնչէ եղեւ որդի, եւ այլ ամենայն արարածք կամօք յոչնչէ, զիա՞րդ իցէ զի որ կամօքն աստուծոյ յոչնչէ եղեւ իբրեւ զմեզ 'ի մէնջ երկրպագութիւն առնու: