Severianus Gabalensis: De dogmate baptismoque (11-15)

Եւ մի'տ դիր կարգին, զիա'րդ ցուցանէ գիրն զնոյն երկնաւոր, զնոյն լեառն, զնոյն եւ աստուած, զնոյն եւ փրկիչ տիեզերաց. զնոյն, զմին որ երեւեցաւ յաշխարհի. քանզի եւ տէր, ասէ, բնակեսցէ 'ի սպառ. եւ ապա թէ կառք աստուծոյ բիւրապատիկ են: Նախ կոչեաց զնա երկնաւոր, ապա լեառն, ապա եւ աստուած. կառք աստուծոյ բիւրապատիկ են, հազարք ուղղիչ, եւ տէր 'ի նոսա 'ի Սինայ 'ի սրբութեան. ել 'ի բարձունս, գերեաց զգերութիւն: Մարգարէն զայ խօսի, որոյ կառքն բիւրապատիկ են, եւ հազարք ուղղիչ, ել 'ի բարձունս, գերեաց զգերութիւն, եւ ետ պարգեւս որդւոց մարդկան. եւ Պաւղոսի առեալ հաստատուբ զմարգարէական դիտաւորութիւնն յաւետարանական միտս ածէ, թէ իւրաքանչիւր ումեք տուեալ են շնորհք ըստ չափոյ պարգեւացն Քրիստոսի. յարէ 'ի նոյն եւ զմարգարէին վկայութիւն. քանզի ասէ իսկ, ել 'ի բարձունս: Ո՞վ է աստուածն որ ելն. որոյ կառքն բիւրապատիկ են, եւ հազար ուղղիչ. ո՞վ իցէ որ ելն. զորմէ ասաց, թէ 'ի զատանել երկնաւորին զթագաւորս 'ի վերայ նոցա. քանզի ասէ, ել 'ի բարձունս, եւ գերեաց զգերութիւն: Եդ զբանն առաջի, եւ ինքն մեկնէ, ելն, ասէ, զի՞նչ է, եթէ ոչ զի էջն նախ 'ի ստորին կոզմ երկրի. որ էջ, նոյն է, եւ որ ելն 'ի վերոյ քան զերկինս: Մարգարէն. ասէ թէ ետ պարգեւս մարդկան. եւ առաքեալ մեկնէ, թէ ո'վ ետ զպարգեւսն. որ ելն, ասէ, 'ի վերոյ քան զերկինս, նա ետ: Որպէս անդ ասէ, թէ ետ, նոյնպէս եւ աստ, եթէ զոմանս առաքեալս, զոմանս մարգարէս, զոմանս աւետարանիչս: Տե'ս զճոխութիւն աստուածութեանն. տե'ս զիշխանութիւն փաառաց փառաւորին: Նա ետ ասէ, չխնդրեաց, այլ ետ:

Ել 'ի բարձունս, եւ գերեաց զգերութիւն: Ո՞ր գերութիւն կայր 'ի բարձունս. բարձունս աստ զխաչն կոչէ. ըստ այնմ, թէ որպէս Մովսէս բարձրացոյց զօձն յանապատին, նոյնպէս բարձրանալ պարտ է որդւոյ մարդոյ: Ապա յայտ է եթէ բարձունս զխաչն կոչեն. քանզի 'ի խաչին ձգեաց առ ինքն զամենայն մարդկութիւնս, զորս վտարանդեալ ունէր սատանայ իբրեւ զգերի: Վասն այնորիկ զխաչն բարձունս անուանէ, զի 'ի խաչին զբռնաւորութիւն բռնաւորեացն քակեաց, եւ զգերեալսն դարձոյց. ըստ այնմ, եթէ կոչեսցես զգերիս 'ի թողութիւն. զնոյն գերեալսն գերեաց Քրիստոս: Ա'յլ ազգ գերեաց սատանայ, եւ այլ ազգ Քրիստոս. նա յազատութենէ 'ի ծառայութիւն, իսկ Քրիստոս 'ի ծառայութենէ յազատութիւն, յանհաւանութենէ 'ի հաւանութիւն: Եւ զի կանխակալ էր սովորութիւնն, եւ սոսկալի անուն գերութեանն, կարծէր աշխարհ եթէ 'ի բռնութենէ բռնաւորի ուրուք գերեսցի. քանզի չէր գիտակ ճշմարտութեանն, 'ի կռիւ պատրաստեցաւ ընդ աւետարանին: Իսկ կենարարին ծածկեալ զդիտաւորութիւն մարդասիրութեանն, ճակատու պայմանաւ յառաջ մատուցեալ փայլատակունս արձակէ 'ի թշնամիսն. նետս տեղայ 'ի հոգւոյն աղեղանէ. ըստ այնմ զոր առաքեալ ասէ, թէ զէն զինուորութեան մերոյ ոչ է մարմնաւոր, այլ զօրաւոր, քակել զխորհուրդս ամրացեալս, եւ զամենայն հպարտութիւն բարձրացեալ ընդդեմ գիտութեանն Քրիստոսի. եւ գերեմք զամենայն միտս 'ի հնազանդութիւն Քրիստոսի: Եւ քանզի զգերութիւնն բռնազբօսեաց մարդասիրութիւնն, եւ կարծէր աշխարհ եթէ ել 'ի բարձունս 'ի խաչն, եւ գերեաց զգերութիւն, եւ ետ պարգեւս մարդկան: Մարդիկ յորժամ գերեսցեն, զինչս յափշտակեն. իսկ մեծի թագաւորի գերութեան գէտակն մարդասիրութեանն կալեալ չէառ ինչ 'ի գերեացն, այլ եւ ետ եւս:

Այնպիսի էր Պաւղոս. գերէր երբեմն մինչ յանգիութենէն պատրեալ էր, եւ յետոյ գերեցաւ զօրութեամբն Քրիստոսի. եւ խոստովան լինէր զբարւոք գերութիւնն. ողջոյն տայ ձեզ, ասէ, Մարկոս գեղեցիկ իմ: Դարձաւ 'ի դառն գերութենէն, եւ եկն 'ի սուրբ գերութիւնն. եւ շրջեցուցաներ զնա կենարարն աւետարանին կապանօք 'ի ցոյց եւ յօրինակ. ոչ որպէս թէ ձաղիցէ, այլ զի փառաաւոր առնիցէ: Եւ այնպէս հեշտ զգերութիւնն համարէր, մինչեւ պարծել եւս 'ի կապանս գերութեանն. եւ լո՛ւր նմին, աղաչեմ զձեզ ես Պաւղոս ծերացեալ, բայց այժմ կապեալ եւս Յիսուսի Քրիստոսի. եւ այլուր շղթայքն 'ի յանձն, եւ ասէր, վասն յուսոյն Իսրայէլի ունիմ զշղթայսս. եւ առ Տիմոթէոս գրէ, թէ չարչարակից լեր աւետարանին, վասն որոյ եւ ես չարչարիմ կապանօք իբրեւ զչարագործ: Բայց տե'ս զհամարձակութիւն ընտիր ոգւոյն. այլ բանն այ, ասէ, ո'չ թէ կապեալ իցէ. զամենայն ինչ կրեմ վասն ընտրելոցն, զի ինձ նախանձաւորք լիցին:

Տեսանե՞ս, որպիսի գերութիւն գերեաց. ել, ասէ, 'ի բարձունս, եւ գերեաց զգերութիւն: Ուստի՞. 'ի սատանայէ. քանզի անօթ սատանայի էին մարմինք մարդկան, եւ անօթք ազգի ազգի; Եւ որպէս 'ի տան այլ անօթ իւղոյ է, եւ այլ գինոյ, եւ այլ քացախոյ, եւ այլ անօթ ինչ երկաթի, կամ յայլմէ ինչ նիւթոյ. եւ ամենայն միոյ տն է: Նոյնպէս եւ սատանայ էառ զմարդկութիւնն եւ ազգի ազգի ամանս գործեաց. զոմն ամանս պոռնկութեան, զոմն շնութեան, զոմն խաբեութեան, զոմն բռնաւորութեան, զոմն ագահութեան, զոմն անաստուածութեան, զոմն հայհոյութեան, զոմն խառնախօսութեան, զոմն անարգութեան: Եկն եւ ետես կենարարն գրաւեալ զամենեսեան. ասէ ցաշակերտսն, ոչ ոք կարէ 'ի տուն հզօրի մտանել, եւ զարմանս նորա յափշտակել: Հզօր զսատանայ կոչէ. ո'չ եթէ առնա ինչ հզօր էր, այլ առ մարդիկ որ ընդ նմա պատերազմ տային: Եթէ ո'չ նախ զհղօրն կապեսցէ, եւ ապա զամանս նորա յափշտակեսցէ: Տեսանե՞ս, զի եւ կենարարն յափշտակեաց զյափշտակեալսն, եւ գերեաց զգերեալսն:

Եւ յիրաւի' իսկ զոր ասացն արար. քանզի ո'չ ուրեք գտանես զկենարարն եթէ ձեռն 'ի գործ արկ 'ի վարդապետութիւն մարդկան, եւ ետ հանգա մանս բանին ճշմարտութեան, կամ ձգեաց զոք 'ի ճանապարհս փրկութեան, եթէ ո'չ նախ զբանսարկուն կապեաց: Յորժամ զկենարար մկրտութիւնն առ յանձն որ զամենեսին սրբէ, եւ խառնեաց զբարիոք խմորն ընդ ջուրն զիւր սրբութիւնն, եւ արկ զանձն ընդ ջրով, զի ծածկեսցէ ընդ ջրովն զզօրութիւն խմորոյն. մկրտեցաւ, եւ իսկ ր իսկ ելանէ 'ի Յորդանանէ յանապատն փորձել 'ի սատանայէ: Մի'տ դիր այսմ քաջ, աղաչեմ, զիա'րդ միաբան է ընդ այսմ, չկարէ ոք յափշտակել զանօթս հզօրին եթէ ոչ նախ զհզօրն կապիցէ: Չերեւի ուրեք փրկիչն թէ ուսոյց, եւ կամ նշանս ինչ արար, մինչ նախ զսատանայ կապեաց յանապատին, ընդ նմա եւ զամենայն չարութիւնս նորա: Եւ ապա դարձեալ յանապատէն սկիզբն առնէ յաստուածային պատգամացն, եւ յափշտակէ զյափշտակեալսն 'ի սատանայէ, ո'չ աստուածական զօրութեամբն, այլ մարմնաւոր տեսչութեամբն: Քանզի այն իսկ կայր առաջի, զի մարմնուվ յաղթեսցէ սատանային, եւ ոչ աստուածութեամբն. զի այն նախատանաց պատերազմ էր եւ յաղթութիւն, եթէ աստուած ընդ սատանայի 'ի կռիւ մտանիցէ. այլ որպէս բազում անգամ ասացի, քանզի ընդ մարդկան էր կռիւ թշնամւոյն, զմարդկան բնութիւն վառէ յինքեան ընդդեմ ախոյանին. զի որու խոցեցաւն զնոյն խոցեսցէ: