Severianus Gabalensis: Quomodo animam acceperit Adamus (6-10)

Τί οὖν βούλεται τὸ ἐμφύσημα, ἀναγκαῖον ἰδεῖν. Τὸ ἐμφύσημα ἐπὶ θεοῦ ἡ τοῦ ἁγίου πνεύματός ἐστιν ἐνέργεια. Ὥσπερ γὰρ ὁ σωτὴρ ἐνεφύσησεν εἰς τὰ πρόσωπα τῶν ἀποστόλων καὶ εἶπε

Λάβετε πνεῦμα ἅγιον

Εἰ δέ τις ἀπιστεῖ, ὅτι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον οὐκ ἐκοινώνησε τῇ ἡμετέρᾳ δημιουργίᾳ ἐλεγχέσθω ἐκ τῶν μυστηρίων. Εἰ μὴ ὑπὸ τῆς τριάδος ἐκτίσθημεν, πῶς καὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι ἐπιγράφεται ἡ μυσταγωγία; Πῶς ἐν ὀνόματι πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος ἀνακαινίζεται ἡ δημιουργία; Ἀλλ’ ὅταν μὲν ἐκτίσθημεν, οὐ χρεία γέγονε τοῦ πνεύματος· ὅτε δὲ ἀνακαινιζόμεθα, προσλαμβάνεται τὸ πνεῦμα; Οὐκοῦν δημιουργὸν τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, κἂν θέλωσιν οἱ ἐχθροί, κἂν μὴ θέλωσι. Καὶ μαρτυρεῖ Δαυὶδ τῇ δημιουργικῇ δυνάμει τοῦ πνεύματος. Περὶ γὰρ τῆς ἀνθρωπίνης διαλεγόμενος κατασκευῆς φησι·

Πάντα πρὸς σὲ προσδοκῶσι, κύριε, δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτοῖς εἰς εὔκαιρον. Δόντος σου αὐτοὶ συλλέξουσιν, ἀνοίξαντος δέ σου τὴν χεῖρα τὰ σύμπαντα πλησθήσονται χρηστότητος.

Ἀποστρέψαντος δέ σου τὸ πρόσωπον ταραχθήσονται. Ἀντανελεῖς τὸ πνεῦμα αὐτῶν καὶ ἐκλείψουσι καὶ εἰς τὸ χοῦν αὐτῶν ἐπιστρέψουσιν. Ἐξαποστελεῖς τὸ πνεῦμά σου καὶ κτισθήσονται.

Οὐκοῦν κτίστης καὶ δημιουργὸς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον. Καὶ βλέπε ῥημάτων ἀκρίβειαν. Ὅτε μὲν περὶ ψυχῆς τῆς ἡμετέρας λέγει·

Ἀντανελεῖς φησι τὸ πνεῦμα αὐτῶν καὶ ἐκλείψουσι καὶ εἰς τὸ χοῦν αὐτῶν ἐπιστρέψουσιν.

Ἐξαποστελεῖς τὸ πνεῦμά σου καὶ κτισθήσονται.

Πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;

Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι.

Χριστὸς γὰρ θεοῦ δύναμις

Μείνατε εἰς Ἱερουσαλήμ, ἕως ἂν ἐνδύσησθε δύναμιν ἐξ ὕψους.

Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυίδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν Μαρίαν τὴν γυναῖκά σου. Τὸ γὰρ ἐν

651

αὐτῇ γενηθέν – Οὐ γεννηθὲν, ἵνα μὴ νομίσῃς κτιστὴν τὴν θείαν καὶ ἄχραντον φύσιν. – ἐκ πνεύματος ἐστιν ἁγίου.

Ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν.

Καὶ πρόσεχε ἀκριβῶς. Ὅτε ἐπλάσθη ὁ Ἀδάμ, ὅτε ἐδημιουργήθη, ὅτε τὸν οἰκεῖον ἀπέλαβε χαρακτῆρα, ἡ γυνὴ οὐδέπω ἐπέπλαστο. Ἀλλὰ τί ποιεῖ ὁ θεός; Ὥσπερ οὐκ ἠθέλησε τὴν ψυχὴν τοῦ Ἀδὰμ παρεῖναι τῇ δημιουργίᾳ τοῦ σώματος, οὕτως οὐδένα συνεχώρησε θνητὸν ὀφθαλμὸν παρεῖναι τῇ τῆς γυναικὸς δημιουργίᾳ. Διὰ τοῦτο μέλλων πλάττειν τὴν γυναῖκα, ἐπιβάλλει ὕπνον τῷ Ἀδάμ, ἵνα μὴ παρῇ καὶ περιεργάζηται θεοῦ δημιουργίαν. Καὶ ἐπέβαλεν ἐπ’ αὐτὸν ἔκστασιν, τουτέστιν ὕπνον, καὶ ὕπνωσε.

Καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ.

Ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ, καὶ ἐπλήρωσε σάρκα ἀντ’ αὐτῆς.

Καὶ ᾠκοδόμησε τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν, εἰς γυναῖκα.

Ἐπέβαλεν ἐπὶ τῷ Ἀδὰμ ἔκστασιν ὁ θεὸς καὶ ὕπνωσε.

Καὶ βλέπε τὴν πάνσοφον σοφίαν. Ἀπὸ ἑνὸς πλάττει δύο, ἵνα ἀπὸ τῶν δύο τὸν ἕνα πάλιν ἀποτελέσῃ διὰ τῆς συμφυίας. Ἀπὸ τοῦ Ἀδὰμ ἐποίησε τὴν γυναῖκα. Ἀπὸ τοῦ ἑνὸς ἐποίησε δύο. Πάλιν ὁ αὐτὸς ἀπὸ τῶν δύο ποιεῖ τὸν ἕνα. Τὸ γὰρ ἀπὸ γυναικὸς καὶ ἀνδρὸς τικτόμενον, εἰς ἓν ἀποτελεῖ σῶμα. Τὸ ῥῆμα ἀνθρώπινον· τὸ δὲ νόημα θεῖον. Ἑρμήνευσον πῶς ᾠκοδόμηται, καὶ οὐχ εὑρήσεις πῶς ἡ πλευρὰ ᾠκοδόμηται. Πῶς τὸ μὲν ἔπλασε, τὴν δὲ ᾠκοδόμησε. Μὴ ταὐτόν ἐστι πλάττειν ἀπὸ γῆς καὶ οἰκοδομεῖν ἀπὸ πλευρᾶς. Ἔπλασεν ὁ θεὸς τὸν Ἀδὰμ ἀπὸ γῆς. Ἐδημιούργησε τὴν Εὔαν ἀπὸ πλευρᾶς. Κατασκευάζει τὸν Κάιν καὶ τὸν Ἄβελ καὶ τοὺς λοιποὺς ἀνθρώπους ἀπὸ συναφείας. Καί εἰσιν οἱ μὲν γενητοί, ὁ δὲ πλαστός, ἡ δὲ οἰκοδομητή. Τὰ ὀνόματα οὐκ ἴσα. Ἐμερίσθη ἡ οὐσία; Οὐδαμῶς. Ταῦτά μοι εὐκαίρως εἰρήσθω, ἐπειδὴ λέγουσιν οἱ αἱρετικοί, ὅτι τὸ γεννητὸν καὶ τὸ ἀγέννητον οὐχ ὅμοια, ἀλλ’ ὅσην ἔχει τὰ ὀνόματα διαφοράν, τοσαύτην ἔχει καὶ τὰ πράγματα τὴν διάστασιν. Δὸς οὖν διαφορὰν τοῦ Ἀδὰμ πρὸς τοὺς ἐξ αὐτοῦ. Ὁ γὰρ Ἀδὰμ καὶ γεννητός ἐστι καὶ ἀγέννητος· γεννητός, καθὼς ἐγένετο· ἀγέννητος, καθὼς οὐκ ἐγεννήθη. Καὶ ἐγένετο καὶ ἐπλάσθη, ἀλλ’ οὐκ ἐγεννήθη· ἡ δὲ γυνὴ οὔτε ἐγεννήθη, οὔτε ἐπλάσθη. Ἐπανάλαβε πάλιν τὸ ῥῆμα καὶ στῆσον τὸ νόημα. Ὁ Ἀδὰμ ἐπλάσθη, καὶ οὐκ ἐγεννήθη· ἡ γυνὴ ᾠκοδομήθη, καὶ οὔτε ἀπὸ γῆς ἐπλάσθη, οὔτε ἀπὸ κοιλίας ἐγεννήθη, ὥσπερ ὁ Κάιν· καὶ οἱ λοιποὶ οὔτε ἐπλάσθησαν, οὔτε ᾠκοδομήθησαν, ἀλλ’ ἐγεννήθησαν. Ἐπεὶ οὖν πολλὴν ἔχει διαφορὰν ἡ ἔννοια τῶν νοημάτων – Ἄλλο γὰρ τὸ πλασθῆναι, καὶ ἄλλο τὸ οἰκοδομηθῆναι, καὶ ἄλλο τὸ γεννηθῆναι –, δεῖξόν μοι οὐσίας διαφορὰν τοῦ Ἀδὰμ πρὸς τὴν Εὔαν, καὶ τοῦ ἐξ αὐτῶν. Εἰ δὲ τέμνονται ταῖς προσηγορίαις καὶ οὐ τέμνονται τῇ οὐσίᾳ, τί θαυμαστόν; Εἰ τὰ ὀνόματα συνεχῶς περιστρέφεις, ἐναλλάττει μὲν πρὸς τὴν ἐκφώνησιν, συμφωνεῖ δὲ πρὸς τὴν ἀλήθειαν.