Severianus Gabalensis: Homilia de legislatore (Ms Lo) (1)

τῆς βασιλείας τὸ ευ
ἀγγέλιον, κηρύττουσι προ
φῆται· ἑρμηνεύουσι δὲ
οἱ τῆς νέας χάριτος ὑ
πηρέται, δέχονται δὲ οἱ
τοῦ θείου λόγου ἀκροα
ταὶ καὶ ἐρασταὶ καὶ ἐπαι
νέται· οὐκ έστιν ἐντρυφῆ
σαι τῶ λόγω τῆς ἀλη
θείας, μὴ διψῶντα τὸν
λόγον τῆς διδασκαλί
ας· καὶ ὥσπερ οὐκ’ ἔστιν μη διψῶντα καὶ πεινῶντα
ἡδέως ἀπολαῦσαι τροφῆς,
οὕτως οὐκ έστιν ἐντρυφῆ
σαι λόγω ἀληθείας. μὴ
διψῶντας τοῦ ἁγίου
τὴν διδασκαλίαν· διὸ
φησὶν ὁ · μακάριοι οἱ
πεινῶντες καὶ διψῶντες
τὴν δικαιοσύνην ὅτι
αὐτοὶ χορτασθῆσονται·
ἡ ἀληθὴς τῶν ψυχῶν
τροφή· ἡ ἀληθὴς τῶν
εὐσεβῶν τρυφή· ὁ ἀλη
θὴς τῶν εὐσεβῶν πλοῦ
τος· ὁ τοῦ λόγος, ὁ δι
ὰ τοῦ λέγων· ποτὲ
μὲν γὰρ ὡς πλουτῶν ἐνα
βρύνεται, ποτὲ δὲ ὡς
τρυφῶν. καὶ λέγει· ὡς γλυ
κεία τῶ λάρυγγί μου τὰ
λόγιά σου, ὑπερ μέλη
καὶ κηρίον τῶ στόματί
μου· ἐνταῦθα τρυφῶν
τος ἀφηκεν φωνήν· τρυ
φὴ γὰρ ἦν αὐτῶ ὁ τοῦ
φόβος καὶ λόγος πε
ρι οῦ πολλάκις ἔλεγεν·
κατατρύφησον τῶ
καὶ δώη σοι τὰ αιτήμα
τα τῆς καρδίας σου. ἀλλαχοῦ
δὲ οὐχ ως τρυφῶν μόνον,
ἀλλὰ καὶ ὡς πλουτῶν ἐγ
καλλωπίζεται τῶ πλού
τω τοῦ νόμου, λέγων· ἀγα
θόν μοι ὁ νόμος τοῦ στόμα
τός σου, ὑπερ χιλιάδας χρυσίου καὶ ἀργυρίου· εἶ
δες τρυφὴν εὐσεβείας
καὶ πλοῦτον ἐν δικαιοσύ
νη; δεῖ τοίνυν ἡμᾶς δει
ψὰν τὰ θεῖα καὶ πεινᾶν
τὰ οὐράνια, καὶ ἔχειν ἄ
φθονον καὶ τὴν ἀπό
λαυσιν ἐκ τῆς βασιλι
κῆς τοῦ τραπέζης·
ἀντέχεσθαι δὲ τοῦ εὐαγ
γελίου τῆς σωτηρίας·
οὐ νῦν ἀρξαμένοι, ἀλλὰ
ἐν τοῖς προφήταις θε
μελιωθέντος. καὶ ἐν τοῖς
ἀποστόλοις οἰκοδομη
θέντος· οὐ γὰρ ἀφ οῦ ἐ
φάνη τὸ ευαγγέλιον
ἤρξατο· ἀλλ ερριζώθη
μὲν ἐν ταοῖς βίβλοις τῶν
προφητῶν. ἐβλάστη
σεν δὲ ἐν τῶ κηρύγμα
τι τῶν ἀποστόλων·
δια τοῦτο ὁ παῦλος βου
ληθεῖς δεῖξαι· ὅτι τὸ εὐ
ἀγγέλιον οὐκ απο τῆς
οἰκονομίας ἤρξατο·
ἀλλ’ ἀπο τῶν προφητῶν
ἔλαμψεν, δια τῆς οἰκο
νομίας αὐτὸ διογορεύ
ει· παῦλος δοῦλος
κλητὸς ἀπόστολος ἀφω
ρισμένος εἰς ευ ἀγγέλιον
· ὃ πρὸεπηγγείλατο
διὰ τῶν προφητῶν αὐ
τοῦ ἐν γραφαῖς ἁγίαις,
περὶ τοῦ αὐτοῦ τοῦ γενομένου ἐκ σπέρ
ματος κατα σάρ
κα· οἶδεν παῦλος
ἀδιαίρετον τὴν παλαι
ὰν καὶ τὴν νέαν δια
θήκην· δια τοῦτο πο
τὲ μὲν αὐτὴν καληεῖ και
νὴν διαθήκην ἵνα
δείξη πῶς ἀνεκαινί
σθη τῆς οἰκουμένης
τὰ πέρατα· οἶδα τοῦ
τον πρώην γυμνάσας
τὸν λόγον· ἀλλ’ επανα
λαμβάνω πρὸς ὑπό
μνησιν· καλεῖ καινην
διαθήκην. πρὸς ἀν
τιπαράθεσιν τῆς γε
γηρακῦϊας· κρείττο
να πρὸς ἀντιδιαστολὴν
τῆς ελάττονος· αἰώνι
ον, προς αντι3παραθεσιν
τῆς προσκαίρου. κα
λεῖ αὐτὴν καὶ δευτέραν
διαθήκην· δια τὶ δευ
τέραν· ἵνα τῆ γνώμη
συνάψη· τὸ γὰρ ἀπαι
σχ3οινισμένον, τινὸς
δεύτερον οὐ λέγεται· ἀλ
λ επειδὴ ἐλάλησεν καὶ
ἐν τῆ πρώτη καὶ ἐν τῆ δευ
τέρα, ὁ αὐτὸς καλεῖ πρώ
την καὶ δευτέραν τῶ ἀριθ
μῶ τὴν συμφωνίαν ἐρ
γαζόμενος· δια τοῦτο
παῦλος ἀδιαίρετον κη
ρύττων βασιλείαν καὶ καὶ ἁγίου , ποτὲ
μὲν καλεῖ τὸ εὐαγγέλιον τοῦ
τοῦ , ποτὲ δὲ τοῦ
λέγων· παῦλος δοῦλος
κλητὸς ἀπόστολος
ἀφωρισμένος εἰς εὐ ἀγγέλιον
· ἀλλ’ ἵνα μή τις ἀκού
σας εὐαγγέλιον νομίση
τὸν μὴ έχειν αὐθεντείαν
εἰς τὸ κήρυγμα, ἐν τῆ αὐτῆ
ἐπιστολῆ μικρὸν ὑποβᾶς
λέγει· μάρτυς γάρ μοι ἐστιν
ὁ ὧ λατρεύω ἐν τῶ
μου ἐν τῶ εὐ ἀγγελίω τοῦ αὐ
τοῦ· εἶδες τὸ θαῦμα τοῦ
κήρυκος καὶ τὴν ἀπηρτισ
μένην διάνοιαν; ἵνα μὴ
νομισθῆ ἐν μὲν τῶ νόμω
ἄλλω δουλεύειν· ἐν δε τῶ
εὐ ἀγγελίω πρὸς ἄλλον χω
ρεῖν, λέγει· εὐλογητὸς ὁ
ὧ λατρεύω ἀπο προγό
νων ἐν καθαρᾶ συνειδή
σει· οὐ γὰρ ἀπ’ ἄλλου φησὶν
πρὸς ἄλλον ἔδραμον· ἀλλ’
ὃν εἶχον ἐν αγνοία, πρὸς
ἔλαβον ἐν γνώσει· καὶ
πάλιν ὁ αὐτὸς βουλη
θεὶς δεῖξαι ὅτι τὰ ρήμα
τα τῆς παλαιᾶς διαθή
κης καὶ τῆς νέας ἑνός
ἐστιν στόματος καὶ ἑνὸς
δεσπότου, μίαν μαρτυρίαν
ἀπο γραφῆς παρήγα
γεν συμπλέξας τῶ εὐ
ἀγγελικῶ λόγω τὴν πα λαιὰν, καὶ λέγει· γέγραπται·
οὐκ ημώσεις βοῦν ἀλοῶν
τα, καὶ ἄξιος ὁ ἐργάτης
τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ· τὸ οὐκ η
μώσεις. μωϋσῆς εἶπεν·
τὸ δὲ ἄξιος ὁ ἐργάτης
τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ, ὁ ἐν τοῖς
εὐ ἀγγελίοις· ἀλλ’ ἵνα δείξη
ὅτι ἓν στόμα κακεῖνα καὶ
ταῦτα ἐλάλησεν, τα τοῖς
χρόνοις διηρημένα συ
νῆψεν τῆ συμφωνία τῆς
ἀληθείας εἰπών· γέγρα
πται οὐκ ημώσεις βοῦν ἀ
λοῶντα. καὶ ἄξιος ὁ ἐργά
της τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ· τού
του τοῦ εὐαγγελίου εἰκὼν.
τὰ δίκτυα πέτρου, τὰ
σήμερον ὑπ όψεσιν ἡμε
τέραις καὶ ἀκοαῖς χα
λασθέντα· οὐ γὰρ ἅπαξ
πέτρος ἐχάλασεν τὰ δί
κτυα, ἀλλὰ τῆ μὲν ἱστο
ρία ἅπαξ· τῆ δέ δυνά
μει πολλάκις· ὁσάκις
γὰρ ἐὰν κηρυχθῆ τὸ εὐαγ
γέλιον οὐδὲν ἕτερον ὁρῶ,
ἢ πέτρον καὶ ἀνδρέαν καὶ
τὸν χορὸν τῶν ἀποστόλων,
καὶ τὸ δίκτυον ἁπλοῦν
τας τὸ εὐαγγελικόν. καὶ
ἦν ξένον θέαμα τὸν
ἰδεῖν ἐν θαλάττη, καὶ τοὺς
διδασκομένους παρὰ
τὸν αἰγιαλὸν ἐστώτας· ξέ
νον πρᾶγμα· οἱ ϊχθύες ἐπι τὴν γῆν, καὶ ὁ ἁλιεὺς
ἐν θαλάττη· ἡ κάθεσις ἐ
κείνου τοῦ δικτύου. εἰκὼν
ἦν τοῦ εὑαγγελικοῦ λόγου·
εὗρεν φησὶν τοὺς ἁλιεῖς
ἀποπλύνοντας τὰ δί
κτυα, ὡς απειπόντας
τῆς ἄγρας· ἁλιεὺς γὰρ
ἐὰν μὴ ἀπαγορεύση τῆς
θήρας, οὐ πλύνει τὸ δίκτυ
ον. ηεὖρεν οὖν αὐτοὺς ὁ
ἀπειπόντας τῆς ἄγρας,
καὶ ἐφίσταται ὁ τῆς θή
ρας δεσπότης· καὶ τί ποιεῖ·
πρῶτον διδάσκει τὸν λό
γον τῆς ἀληθεῖας· εἶτα,
κελεύει χαλασθῆναι τὸ
δίκτυον· επειδὴ γὰρ τα
ρήματα ἦν ἀναπόδεικτα
ἄνευ τῶν έργων, ἐχρῆν ἀ
κολουθῆσαι τῶ λόγω τὴν
δια τῶν ἔργων ἀπόδει
ξιν· ὅτι κελεύσαντος·
καὶ τὰ μὴ εὑρισκόμενα
θηρᾶται. καὶ τὰ μὴ ὄν
τα λαμβάνεται· χαλά
σατε φησὶν τὸ δίκτυον
ὑμῶν· ὁ δὲ πέτρος λέγει·
ἐπιστᾶτα· δι όλης τῆς νυκτὸς
κοπιάσαντες· οὐδὲν ηεὕ
ραμεν· ἐπι δὲ τῶ σῶ ῥή
ματι. χαλάσω το δίκτυον·
θαυμάζω πέτρου 3
τὴν πίστιν. τὰ πρῶτα
ἀπογινώσκοντος. καὶ τὰ
νέα πιστεύοντος· ἐπι τω σῶ ῥήματι χαλάσω
τὸ δίκτυον· δια τί εἶπεν
επι τῶ σῶ ῥήματι· ἐπειδὴ
ἐπι τῶ ῥήματι αὐτοῦ. καὶ
ὁ ἐστερεώθη· καὶ
ἡ γῆ ἐθεμελιώθη· καὶ
θάλασσα ἀφοωρίσθη· καὶ
ἄνθρωπος οἰκείοις ἄν
θεσιν ἐστεφανώθη,
καὶ πάντα τῶ σῶ ῥήμα
τι συνέστηκεν ὡς φη
σιν ὁ παῦλος· φέρων
τε τὰ πάντα τῶ ῥήμα
τι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ·
ἐπι δὲ τῶ σῶ ῥήματι.
χαλάσω τὸ δίκτυον· προ
κατέβη τοῦ δικτύου
τὸ ῥῆμα· οὐ πάρεισιν
οἱ ϊχθύες· καὶ γὰρ εἰ
παρῆσαν, δια τὴν ό
χλησιν τῶν ἀγρευόντων
διέφευγον· ἀλλὰ κα
τῆλθεν τὸ ῥῆμα ἐκεί
νου τοῦ καλοῦντος τὰ
μὴ ὄντα ὡς ὄντα· πρὸ
κατῆλθεν τοῦ δικτύ
ου. ἡ δύναμις τοῦ κελεύ
σαντος· συνήχθη πλή
θος ϊχθύων· εἰκὼν ἦν
τῆς οἰκουμενικῆς ἐκ
κλησίας· διἐρρήγνυ
το τὸ δίκτυον· ἔνευσαν
τῶ πλοίω τῶ συμμετό
χω ἐλθεῖν καὶ συνάρα
σθαι αὐτοῖς· ἔδει γὰρ δύο
σκάφη συνδραμεῖν εἰς τὴν ἄγραν· ἐὰν γὰρ μὴ
παρῆ χορὸς προφη
τῶν βοηθῶν τῆ ἀπο
στολικῆ χειρὶ· καὶ ἐν τῆ
προφητικῆ προρρήσει
μὴ ἀκολουθήσειη τῶν ἀ
ποστόλων ἡ έκβασις.
οὐ θηρᾶται τὰ θηρώ
μενα· βουληθεῖς τοίνυν
ὁ δεῖξαι· ὅτι ἡ τῶν
ϊχθύων ἄγρα· εἰκών ἐσ
τιν τῆς ἐκκλησίας·
καὶ βουληθεῖς παιδεῦ
σαι πέτρον ἔτι τῶ ὑπο
δείγματι τούῦτωο 1 ἤλει
ψεν αὐτὸν εἰς ανδρείαν·
λέγει αὐτῶ· μὴ φοβοῦ·
ἀπο τοῦ νῦν, ἔ
ση ζωγρῶν· ἀπο του
νῦν· ἀφ οῦ φησὶν ἐπει
ράθης τῆς δυνάμεως
καὶ ἔμαθες· ὅτι καὶ τὰ
ἄλογα ὑπακούει λόγω
καὶ πάντα ἕπεται τῶ
ἐμῶ νεύματι, λαβῶν ἀρ
κοῦν τὸ ὑπόδειγμα,
χρῆσαι λοιπὸν τῆ θή
ρα· καὶ οὐκ ειπεν
ἔση ἁλιεύων· ἀλλὰ ἀν
θρώπους ἔση ζωγρῶν·
ἐπειδὴ οἱ ϊχθύες ἀπο
ζωῆς εἰς θάνατον ἡλι
εύοντο· οἱ δὲ ἀπο
θανάτου εἰς ζωὴν ἀ
γρεύονται, ἀπο τοῦ
νῦν φησὶν ἔση ζωγρῶν· 8
3 δια τὶ οὖν λέγει
αὐτῶ μὴ φοβοῦ· ἔστω ἡ
επαγγελία καλὴν εἶχεν
ὄψιν. δια τί οὖν μὴ φοβοῦ·
ἐπειδὴ προσέπεσεν τῆ
μνήμη τῶν πρώτων ἁ
μαρτημάτων, μὴ φο
βοῦ φησὶν σαυτὸν ὡς
ἁμαρτωλὸν· ἀλλὰ λοι
πὸν νόει, σαυτὸν ὡς ἀ
πόστολον· ῥήματι δεσπο
τικῶ κελευόμενος,
τὴν οἰκουμένην σαγι
νεῦσαι· μὴ φοβοῦ. πᾶς
ἁμαρτωλος παρα ἀ
κουέτω· μὴ φοβοῦ. μόνον
ἀπὸ τοῦ νῦν μετὰνοείτω·
τὸ τοίνυν δίκτυον, ἵνα εἰς
τὴν προλαβοῦσαν ἔλ
θω ἀκολουθίαν, εἰκών
ἐστιν τῆς εὐαγγελικῆς
τοῦ διδασκαλίας·
το δὲ εὐ ἀγγέλιον τοῦτο
καλεῖ παῦλος· ποτὲ μὲν
εὐαγγέλιον δικαιοσύνης·
ποτὲ δὲ εὐ ἀγγέλιον εἰ
ρήνης, ποτὲ δὲ εὐ ἀγγέ
λιον δυνάμεως· ἐπειδὴ
γὰρ δυνατὴ ἡ χάρις
τοῦ κηρύγματος· καὶ
πολέμους ἠφάνησεν·
καὶ στάσεις μὴ συμ
φωνούντων πρὸς ευσέ
βειαν. ἐσκόρπισε· καὶ
διὰ μεν τὸ πάντας κα λέσαι πρὸς , λέγεται
εὐ ἀγγέλιον δικαιοσύνης·
δια δε τὸ κατὰ στέλλειν
τὸν πόλεμον τῶν δαιμό
νων. λέγεται εὐ ἀγγέλιον
εἰρήνης· δια δὲ τὸ ευ
τελέσι ρήμασιν κηρύτ
τειν γνῶσιν, καλεῖ
ται εὐαγγέλιον δυνά
μεως· ἄκουε τοπαυλου λέγον
τος· οὐ γὰρ ἐπαισχύνο
μαι τὸ εὐαγγέλιον· δύνα
μις γὰρ ἐστιν εἰς · τὸ δυνατὸν, γὰρ τό
τε φαίνεται δυνατὸν,
ὅτ’ ὰν μὴ τοῖς ἀκολού
θοις κεχρημένος
λογισμοῖς. κρατήση τῶν
περάτων τῆς γῆς· ὡς
λέγει ὁ τῶ παύλω·
ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου·
ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐ
ν ασθενεία τελειοῦται·
οὐδὲν ἦν μέγα εἰ γυ
μνῆ τῆ θεότητι τὴν
οἰκουμένην ἐφώτισεν,
ἀλλ’ ὅτι δια σώματος
τὴν ἀπαθῆ καὶ ἀ
σώματον ἔδειξεν δό
ξαν· οὐδὲν ἦν θαυ
μαστὸν· εἰ ὁ ζῶν· ζωοποι
ὸν ἀπαστράψας δόξαν.
τὴν οἰκουμένην ἐζω
οποίησεν· ἀλλὰ το δυ
νατὸν τοῦ λόγου. ὅτι θα
νάτω τὸν θάνατον ἀφα νίζει, καὶ δια τῶν ὕβρε
ων τὴν ἀθάνατον ἀπα
στράπτει δόξαν· ἀλλα
χοῦ λέγει εὐαγγέλιον εἰρή
νης· τοὺς γὰρ πόδας
ὑμῶν φησὶν παρασκευ
άσατε ἐν ετοιμασία
τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρή
νης· ἀλλαχοῦ καλεῖ δι
καιοσύνης. ὥς φησιν·
οὐ γὰρ ἐπαισχύνομαι
τὸ εὐαγγέλιον· δικαιο
σύνη γὰρ ἐν αυτῶ
ἀποκαλύπτεται·
τί ἐστιν δικαιοσύνη ·
ἐπειδὴ ὁ πρῶτος νόμος
ϊουδαίοις ἐδόθη μό
νοις· τὸ δὲ εὐ ἀγγέλιον
πᾶσιν. καλεῖ εὐαγγέλι
ον δικαιοσύνης· δί
καιος γὰρ ὁ · ὁμοίως
πάντας ποιήσας, ὁ
μοίως πάντας ἐφώ
τισεν· καὶ τοῦτο ἦν δί
καιον, τὸ μὴ τοὺς μὲν
σῶσαι· τοὺς δὲ μὴ σῶ
σαι· τὸ μὴ τοὺς μὲν
καλέσαι· τοὺς δὲ μὴ
καλέσαι· ἐν τῆ παλαιᾶ
διαθήκη. οὐκ ῆν ἡ κλῆ
σις δικαία· ἀλλ οἰκονο
μική· προκατασκευά
ζουσα ὁδὸν τῆ δικαι
οσύνη· οὐ γὰρ λέγω ταύ
την δικαίαν. κακεῖνην
ἄδικον· ἀλλ’ ἐκείνην ὁδὸν ταύτης. καὶ προκα
τασκευὴν ταύτης·
ἔδωκεν νόμω τῶ , καὶ
λέγει ὁ · ὁ ἀπαγγέλλων
τὸ λόγιον αὐτοῦ τῶ ἱα
κωβὶ δικαιοώματα καὶ
κρίματα αὐτοῦ τῶ ·
οὐκ εποίησεν οὕτως παν
τι ἔθνει, καὶ τὰ κρίμα
τα αὐτοῦ οὐκ ἐδήλωσεν
αὐτοῖς· ἐπεὶ οὖν ἐκεί
νην ἔθνει ἀπεκάλυψεν·
ἐνταῦθα δὲ ζυγοστα
τήσας τὸν τῆς ἀλη
θείας λόγον. πᾶσιν αὐτὸν
ἐξ ίσου ἐκέρασεν, πρό
σεχε παρακαλῶ· δικαι
οσύνη ἐστὶν, τὸ πάντας
ὁμοίως σῶσαι. καὶ μὴ
εῖναι διαφορὰν δούλου
καὶ ἐλευθέρου· βαρβά
ρου ἠ ἕλληνος· γυναικὸς
ἠ ἀνδρός, ἀλλ’ ὃ λέγει
παῦλος· ἐν . οὐ
βάρβαρος· οὐ σκύθης·
οὐκ άρσεν· οὐ θῆλυ· οὐ δού
λος, οὐκ ελεύθερος·
ὁρᾶς ὁμοτιμίαν; ἐπειδὴ
γὰρ ἡ φύσις ὁμότιμος
εἰ καὶ ταῖς γνωμαις ἐ
μερίσθημεν, συνάγει
τὴν φύσιν εἰς το ἀρχαῖον
κάλλος· ὅταν γὰρ ἐπλά
σθη ἀδὰμ’. οὐκ ῆν τίς
αλλογενῆς· οὐ σκύθης·
οὐ βάρβαρος· οὐχ ἕλλην· οὐ δοῦλος· οὐκ ελεύθερος·
οὐκ άρσεν, οὐ θῆλυ· ἐκ γὰρ
τοῦ ἑνὸς, τὰ δύο ἐπήγαγεν·
δουλείαν οὐ φύσις ἐγέν
νησεν, ἀλλὰ πρὸαίρεσις
ἔτεμεν· γίνεται δὲ καὶ
δουλεία ἠναγκασμένη·
ἠ εν συμφορᾶ λιμοῦ.
ἠ αἰχμαλωσίας ἀνάγκη·
ἔστιν δὲ καὶ ἑτέρα δου
λεία αὐθαίρετος, ἡ δι ε
πιγαμίαν θεραπε
νίδων τὴν ἑαυτῆς
ἑλευθερίαν πιπράσ
κουσα. καὶ ὑπο ζυγὸν
δουλείας ἐρχομένη·
ἡ δε πρώτη δουλεία. ἀ
πο κακῆς συνέστη γνώ
μης· καὶ πόθεν εὑρί
σκεται ἡ ρίζα τῆς δου
λείας, ἄκουε· μετὰ
τὸν κατακλυσμὸν ὁ νῶε
πιῶν οἶνον καὶ μὴ κε
ράσας αὐτὸν τῆ πρεπού
ση κράσει, δι απειρίαν
ἐμεθύσθη· οὐ γνώμης
νόσον ἐνδειξάμενος,
ἀλλ αγνοίας· καὶ ἐμεθύσ
θη· καὶ μεθυσθῆς, ἐγυ
μνώθη· καὶ εἰσελθὼν
εἷς τῶν ὑϊῶν αὐτοῦ. εἶδεν
τὴν τοῦ γύμνωσιν
καὶ ἐγέλασεν· τί οὖν ὁ
πατὴρ· ἐκνήψας. λέγει·
ἐπικατάρατος χαναὰν
παῖς· οἰκέτης ἔσται τοῖς ἀδελφοῖς αὐτοῦ· ὁρᾶς
πῶς τὴν δουλείαν ἐγέν
νησεν ἡ ἀμαρτία; δια
τοῦτο λέγει ὁ · πᾶς
ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν,
δοῦλός εστιν τῆς ἁμαρ
τίας· ἐπεὶ οὖν ἦλ
θεν ὁ ελευθερωτὴς τοῦ
ἀνθρωπίνου γένους·
καὶ συνεχώρησεν τὴν
ἁμαρτίαν· μᾶλλον δὲ
ἦρεν, ἐκτεμὼν γὰρ τὴν
ρίζαν συνεξέτεμεν τοὺς
καρπούς, καλεῖ δι
καιοσύνης εὐαγγέλιον.
δια το πάντας ὁμοίως
φωτίζειν· ὑπελάμβα
νον οὖν οἱ ϊουδαῖοι, ὅτι
τὸ εὐαγγέλιον τὸ κηρυττό
μενον δι’ αὐτῶν αὐτοῖς
δίδοται μόνοις· ἐξέ
βη δὲ παρ ελπίδας ἡ
προσδοκία· διὸ φησὶν
ὁ · ὑπελάβομεν
ὁ τὸ ελεός σου ἐν μέ
σω τοῦ λαοῦ σου· κατὰ τὸ
ὄνομά σου ὁ , οὕτως
καὶ ἡ αἴνεσίς σου ἐπι τὰ
πέρατα τῆς γῆς· καὶ
ἵνα δείξη· ὅτι το ἐλεῆσαι
τὰ πέρατα τῆς γῆς
δικαιοσύνη ἐστιν, ἐπήγα
γεν· δικαιοσύνης πλή
ρης ἡ δεξιά σου· ὅτ’ ἂν βα
θύ τι καὶ προφητικὸν
ἀνακύψη ζήτημα, σύνδραμε τῶ λόγω·
μη κροτῶν, ἀλλὰ νοῶν·
μη ἁπλῶς δεχόμενος
τὸν κρότον τῶν ῥημά
των· ἀλλὰ τὴν ἔννοιαν
βασανίζων τῶν νοημά
των· ἔαν γὰρ ἄδης
τὰ τοῦ μετὰ ἀληθείας·
καὶ μάλιστα τὴν φω
νὴν ταύτην ἠν ὁ
εἶπεν· ὑπελάβομεν
ὁ τὸ έλεός σου ἐν μέ
σω τοῦ λαοῦ σου· κατὰ
τὸ ὄνομα σου ὁ οὕ
τως καὶ ἡ αἴνεσίς σου
ἐπι τα πέρατα τῆς γῆς.
δικαιοσύνης πλήρης
ἡ δεξιά σου, εὑρίσκη
καὶ ἄδον τα τοῦ καὶ
πληρούμενος
ἁγίου· ὁ γὰρ γνησίως
ψάλλων. ἀνακαινιζό
μενος, τὴν ψυχὴν, ἀ
ποτελεῖται ναὸς ἁγίου
· μὴ γὰρ μικρὸν
νομίσης ψαλμωδίαν
εἶναι· δοκεῖ μὲν γὰρ τὴν
ἀκοὴν θέλγειν, τῆ δε
ἀληθεία τὴν ψυχὴν ἐ
γείρει· οὕτω καὶ ὁ
μακάριος ἐλισσαῖος ὁ
προφήτης παρακα
λούμενος παρά τινων
βασιλέων προφητεύ
σαι τὰ μέλλοντα, λέγει·
δότε μοι ἄνδρα εἰδότα ψάλλειν· ἦλθεν ὁ τῆς μου
σικῆς ἔμπειρος· καὶ
ἐν τῶ ψάλλειν φησὶν ἐκεῖ
νον, ἦλθεν τὸ τὸ
ἅγιον ἐπι ελισσαῖον· τί
οὖν· ἆρα τὸ τὸ ἅγιον φω
ναῖς θέλγεται καὶ ἐπω
δαῖς καθέλκεται; εἰ τῆ
ψυχῆ ἐπανεπαύετο τῆ
προφητικῆ. ἤρκει ἡ κα
θαρότης τοῦ προφή
του προσκαλέσασθαι
τὸ τὸ ἅγιον· δια τί
οὖν λέγει δότε μοι ἄν
δρα εἰδότα ψάλλειν· οὐ
χ ΐνα τὸ τερφθῆ
τῆς ψαλμωδίας, ἀλλ’
ἵνα ἐκείνου ψάλλοντος
ὁ νοῦς τοῦ προφήτου ἀ
νακαινισθεῖς, ἄξιος
γένηται τῆς τοῦ ἁγίου
ἐπιφοιτήσεως· διὰ
τοῦτο τὸ καλεῖ. ἵνα
δείξη· ὅτι οὐ τῆ ψαλμω
δία ἐθέλχθη· ἀλλὰ τῆ
ψυχῆ τῆ ὑπο τῆς ψαλ
μωδίας διεγερθείση,
οὐκ ῆλθεν ἐπι τον ψάλλον
τα, ἀλλ επι τὸν ἀκούον
τα· δεῖ μὲν οὖν καθό
λου τὰς δυνάμεις τῶν
ψαλμῶν ἐρευνᾶν· ἐξαι
ρέτως δὲ τοῦ σήμερον ἡ
μῖν ῥηθέντος ἁγίου ψαλ
μοῦ· ὁ ἐβασίλευσεν
ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ, εὐφραν θήτωσαν νῆσοι πολλαί·
τὸ ὁ ἐβασίλευσεν. πῶς
ὑπολαμβάνεις· ἆρα ὡς πρόσ
φατον λαβόντα τὸ τῆς
βασιλείας ἀξίωμα; εἰ
μὲν γὰρ εἶπεν ὁ βασι
λεύει, τὴν ἀΐδιον αὐτοῦ
ἡρμήνευεν ἀξίαν· νῦν δὲ
λέγει ὁ ἐβασίλευσεν·
εἴρηται καὶ πρώην ἡὑμῖν
καὶ νῦν λεχθήσεται· προ
τῆς παρουσίας· προ
τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγ
ματος, ἐβασιλεύετο ἡ
μῶν ἡ φύσις ὑπὸ τοῦ δι
αβόλου· ὑπο τῆς ἁμαρ
τίας. ὑπὸ τοῦ θανάτου·
πόθεν τοῦτο; λέγει παῦ
λος· ὥσπερ γὰρ ἐβασίλευ
σεν ἡ ἁμαρτία ἐν τῶ θνη
τῶ ἡμῶν σώματι. οὕτως
καὶ ἡ χάρις βασιλεύσει
διὰ · ἰδοὺ ἡ τῆς ἀ
μαρτίας βασιλεία· ποῦ
ἡ τοῦ διαβόλου· ἄκουε
τοῦ λέγοντος· εἰ ὁ σατα
νᾶς τὸν σατανᾶν ἐκβάλ
λει. καθ’ ἑαυτοῦ ἐμερίσ
θη· πῶς οὖν σταθήσε
ται ἡ βασιλεία αὐτοῦ·
ἰδοὺ ἡ τοῦ διαβόλου βασι
λεία· ποῦ ἡ τοῦ θανάτου·
ἄκουε παυλου λέγοντος·
ἐβασίλευσεν ὁ θάνα
τος ἀπο αδὰμ’ μέχρηι
μωϋσέως καὶ ἐπι τοὺς μιη αμαρτήσαντας·
ἐπεὶ οὖν ἐκράτει ἡ διαβολι
κὴ τριὰς· ἡ κατὰ τῆς ἀ
γίας καὶ ἀχράντου τριά
δος τυραννήσασα· τοῦ
τέστιν· ὁ θάνατος· καὶ ὁ
μὲν διάβολος ἠπάτα·
ἡ δὲ ἁμαρτία ἐσφαζεν·
ὁ δὲ θάνατος ἔθαπτεν. εὐ
ἀγγελίζεται τοὺς τυραν
νουμένους ὁ , ὥστε
ἐξελθεῖν τὸν ζυγὸν τῆς
δουλείας. καὶ δέξασθαι
τοῦ τὴν δεσποτείαν κη
ρυττομένην· ὁ ἐβασί
λευσεν· πέπαυται τοῦ θα
νάτου ἡ βασιλεία· πέπαυ
ται τῆς ἁμαρτίας τὸ κρά
τος, πέπαυται τοῦ δια
βόλου ἡ ἐξουσία· ὁ ἐβα
σίλευσεν, ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ·
ἀγαλλιᾶν γὰρ ὀφείλει ἡ πο
τε δεδουλωμένη, καὶ νῦν
ἐλευθερωθεῖσα· ἡ ποτὲ
πεπλανημένη, καὶ νῦν δε
δοξασμένη· ἡ ποτὲ ἐν
τάφοις, καὶ νῦν ἐν θρό
νοις· ἡ ποτὲ ἐν ατιμία,
καὶ νῦν ἐν τηιμῆ, ὁ
ἐβασίλευσεν· οὕτω καὶ ἀλ
λαχοῦ λέγεται· δεῖ γὰρ τὰ
συγγενῆ τῶν νοημάτων
παράγειν· ὁ ἐβασίλευ
σεν εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο·
ἡμεῖς ἐνδυόμεθα ἔξω θεν ἱμάτιον, ἵνα τὸ ἀπρε
πὲς τῆς φύσεως καλύ
ψωμεν· ὁ δὲ . ἵνα τί
καλύψη· τὴν ἀσώμα
τον φύσιν. τὴν φωτὸς γέ
μουσαν. μᾶλλον δὲ φωτὸς
ἀπαστράπτουσαν; ἀλλὰ
καλεῖ ένδυμα. αὐτὸ τὸ σῶ
μα τοῦ · ὁ ἐβασίλευ
σεν εὐπρέπειαν ἐνεδύσα
το· εὐπρέπειαν καλεῖ τὴν
σάρκα τοῦ · εὐπρεπὴς
γὰρ ἦν οὐκ έχουσα αἶσχος
ἁμαρτίας· ἁμαρτίαν
γὰρ οὐκ ἐποίησεν πώπο
τε. οὐδε ηὐρέθη δόλος
ἐν τῶ στόματι αὐτοῦ· ἐνε
δύσατο δύναμιν, καὶ
περιεζώσατο· ἐπει
δὴ τὸν βασιλεα ζώνη κο
σμεῖ· ἔστιν δὲ ἡ ζώνη βασι
λέως γνώρισμα καὶ κρι
τοῦ, εἰσάγει αὐτὸν καὶ βα
σιλεύοντα καὶ κρίνον
τα· λέγει γὰρ ἡσαΐας·
ἐξελεύσεται ῥάβδος
ἐκ τῆς ῥίζης ϊεσσαὶ. καὶ
ἄνθος ἐξ αυτῆς ἀναβή
σεται· καὶ ἀναπαύσεται
ἐπ αυτὸν · καὶ ἔσται
δικαιοσύνη ἐζωσμέ
νος τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ.
καὶ ἀλήθεια ἠλιμμένος
τὰς πλευρᾶς αὐτοῦ· τοῦ
το τὸ ένδυμα τοῦ
τὸ τῆς σαρκὸς λέγω· κρυ φαίως καὶ ἐν εικόνι εἶχεν ὁ
ἀρχιερεὺς ἐν τῶ νόμω. καὶ
πρόσεχε ἀκριβῶς, πῶς
αἱ σκιαὶ τὴν ἀλήθειαν ἡρ
μήνευσαν· πῶς οἱ τύποι τοῦ
εὐαγγελίου προέλαμπον·
λέγω δὲ ἡρέμα καὶ κατα
τὸ δυνατὸν συγκαταβαί
νων τῆ ἀκοῆ τῶν ἀκεραί
ων καὶ τῶν ἀπείρων, ἵνα
μὴ ὧδε κακεῖσε περιά
γωνται· ἐνεδύσατο ὁ ἀρ
χϊερεὺς εἰσιῶν εἰς τὰ ἅγια
τῶν ἁγίων ποδήρη· τοῦ
τεστιν, ἱμάτιον ἀπο κεφα
λῆς μέχρι ποδῶν ἀ
πεωρισμένον· ἐπωμί
δα, ζώνην περισκελῆ·
πέταλον χρυσοῦν· τιάραν,
τουτέστιν κορυβάντιον·
τὸ λόγιον ἐπι του στήθους.
καὶ ὅσα διαγορεύει ἡ γρα
φή· καὶ ἔστιν ἰδεῖν ἄλλα
μὲν τα σχήματα· ἄλλα
δὲ τὰ νοήματα· οὐ γὰρ
πάντως ἀναπαύ
εται ὑακίνθω· καὶ πορ
φύρα· καὶ κόκκω καὶ βύσ
σω· γὰρ ψυχῶν ἀπαι
τεῖ καθαρότητα· ἀλλ εν τοῖς
σωματικοῖς ἄνθεσι, διαγρά
φη τῶν ἀρετῶν τὴν εἰκόνα·
εἰ γὰρ ἀληθῶς ταῖς στο
λαῖς ἐκεῖίναις ταῖς ἐνδό
ξοις ἀνεπαύετο, δια τί
προ τοῦ ἀαρὼν τὸν μωϋ σῆν οὐκ ενέδυσεν· ἀλλ’ ἦν
μωϋσῆς καὶ γεγυμνωμένος
τῆς ἐσθῆτος ἐκείνης,
καὶ ἐνδύων αὐτὴν τοὺς ἱε
ρεῖς· μωϋσῆς οὐκ ελού
θη ὕδατι. καὶ έλουεν· οὐ
κ εχρίσθη ἐλαίω. καὶ ἔχριεν·
οὐκ εφόρεσεν ἱμάτιον ἱε
ρατικὸν. καὶ τοὺς ϊερεῖς
ἐνέδυσεν· ἵνα μάθης
ὅτι τῶ τελείω. ἀρκεῖ ἡ ἀρε
τὴ πρὸς κόσμον· λάβε δὲ
ἄνωθεν τὸν ἱερέα· ἔστιν γὰρ
καὶ αὐτὸ τὸ τοῦ ἐνδύμα
τος ὄνομα ἀμφίβολον καὶ
ζητούμενον, τῆ δε ἑλλη
νικῆ γλώσση μετὰποιού
μενον· λάβε οὖν ἀρχὴν
ἀπο τῆς κεφαλῆς πρῶτον
τί ἦν ἠ τιάρα ἢ τί ὀνομάζη2
2τί μετὰ τὸ πρόξενον
τιάρα· ἀντὶ τοῦ τί ἆρά
εστιν τὸ σχῆμα τοῦ ἐνδύ
ματος· ἐπειδὴ ὁ ἀρχιερεὺς
κεφαλὴ ἦν τοῦ λαοῦ, ἔδει
δὲ τὸν πάντων κεφαλὴν
γινόμενον, ἔχειν κατα κε
φαλῆς τὴν ἐξουσίαν· ἀ
πολελυμένη γὰρ αὐθεν
τεία. ἀφόρητός εστιν· ἔ
χουσα δὲ τὸ ἐπικείμενον
τὸ σαυύνθεμα τῆς δεσποτεί
ας, ὑπο νόμον ἄγεται· κε
λεύει οὖν τὴν κεφαλὴν μὴ
εῖναι γυμνὴν, ἀλλα κεκα
λυμμένην· ἵνα μάθη ἡ καὶ μετὰξὺ τούτων, οἱ
κώδωνες· ἡ συμφωνία
τῶν καλῶν ἔργων· πᾶ
σα γὰρ ἀρετὴ ἦχον ἀ
ποτελεῖ· διὸ λέγει παῦ
λος· ἀφ ὑμῶν γὰρ ἐξή
χηται ὁ λόγος τοῦ ·
πόθεν δὲ ἤρξατο ὁ ἦχος;
καὶ περίη φησὶν ὁ δι
δάσκων πᾶσαν πόλιν
καὶ πᾶσαν κώμην· καὶ
θεραπεύων πᾶσαν
νόσον καὶ πᾶσαν μαλα
κίαν· καὶ ἐξῆλθεν ἦχος
περὶ αὐτοῦ εἰς πᾶσαν τὴν
γῆν· πρόσεχε
ἀκριβῶς· εἶδες τῶν ἀ
ρετῶν τὸν κόσμον; ἐ
κεῖνος ὁ ϊερεὺς. ἦν
τύπος· οὐκ αλληγοροῦ
μεν ἐνταῦθα· εἰ μὴ ἀ
φορμὰς ἐλάβομεν
παρα παύλου· εἰ μὴ
παῦλος ἡρμήνευσεν
τὴν δύναμιν τῆς
δικαιοσύνης, ἡμεῖς
ταῦτα μαθεῖν οὐκ η
δυνήμεθα· δια τοῦτο
ποιεῖ παῦλος τὸν ἱε
ρέα ἐκεῖνον τύπον τοῦ
, καὶ λέγει· οὐ γὰρ εἱς
χειροποίητα ἅγια εἰσ
ῆλθεν ὁ ἀντίτυπα τῶν
ἁληθινῶν· ἀλλ’ εἰς αὐτὸν
τὸν ἐμφανισθῆ
ναι τῶ προσώπω τοῦ ὑπέρ ἡμῶν· στᾶσις
οὖν ἦν τοῦτο ἐν τοῖς τότε
ἰουδαίοις καὶ ζήτημα
ξένον· ἐπειδὴ γὰρ οἱ ἀ
πόστολοι ἐκήρυττον τὸν
. καὶ βασιλέα· καὶ
ϊερέα. καὶ προφήτην,
ἐμάχοντο οἱ ϊουδαῖοι
καὶ ἔλεγον τὰ κατα νό
μον· ἄλλη φησὶν φυλὴ
βασιλείας, καὶ ἄλλη ϊε
ρωσύνης· ἡ λευϊτικη
φυλή. ἱερωσύνης·
ἡ δὲ ϊούδα βασιλείας
φησὶν· εἰ οὖν ὁ βα
σιλεύς εστιν, οὐκέτι ϊε
ρεύς· εἰ δὲ ϊερεὺς, οὑ
κέτι βασιλεύς· παῦ
λος μαχόμενος καὶ προς
τὴν ἐκείνων ὑπόνοι
αν ἀρμόζων τὸν λόγον.
φησίν· μὴ γὰρ κατὰ
τὴν τάξιν τῆς ὑμετέ
ρας ἱερωσύνης ἀνέστη
; παρ ὑμῖν διήρη
ται βασιλεία καὶ ἱε
ροωσύνη, ἐν δε τῶ
συνῆπται· σὺ γὰρ ἱε
ρεύς φησιν εἰς τὸν αἰῶ
να. κατὰ τὴν τάξιν
μελχισεδέκ· δια τοῦ
το συλλογίζεται καὶ λέ
γει· εἰ γὰρ πρώτη ἱεροω
σύνη ἦν ἄμεμπτος.
τίς χρεία λεχθῆναι κα
τα τὴν τάξιν μελχισε δέκ ἀνίστασθαι ἱερέα·
καὶ οὐ κατὰ τὴν τάξιν
ἀαρῶν· μετὰτιθεμένης
γὰρ τῆς ἱεροωσύνης, ἐ
ξ ανάγκης καὶ νόμου με
τάθεσις γίνεται· ἀρ
χιερεὺς τοίνυν ὁ ἡμῶν
ου κατὰ τὸν τῆς θεότη
τος λόγον, ἀλλὰ κατὰ
τὸν τῆς σαρκὸς τύπον·
ἄνω σύνθρονος δι’
ἡμᾶς. καὶ ἀρχιερεὺς
κατὰ την τάξιν μελχι
σεδέκ· περι οὗ πολὺς
ὁ λόγος. ἀλλ’ οὐ τοῦ πα
ρόντος· πρόσεχε πα
ρακαλῶ· ἦν ἐν τῶ νόμω
ὁλοκαυτώματα· θυσία
περι ἁμαρτίας. προ
σφορά· ἐλθὼν ὁ , παύ
ει τὰς τυπικὰς προσφο
ρᾶς, καὶ ποιεῖ τὸ σῶμα
τὸ ἴδιον, ἀντι πάσης
θυσίας· λέγει παῦλος
περι τοῦ · διὸ εἰσερ
χόμενος εἰς τὸν κόσμον
λέγει· θυσίαν καὶ προσ
φορὰν οὐκ ηθέλησας.
σῶμα δὲ κατηρτήσω
μοι· ὁλοκαυτώματα καὶ
περι ἁμαρτίας οὐκ εζή
τησας, τότε εἶπον· ἰδοὺ
ἡκω, ἐν κεφαλίδι βι
βλίου γέγραπται περι
ἐμοῦ· εἰπὼν τὴν προ
φητείαν παῦλος· καὶ εἰ ρηκὼς ὅτι θυσίαν καὶ προσ
φορὰν καὶ περι ἁμαρ
τίας οὐκ ηθέλησας τότε
εἶπον ἰδοὺ ἥκω, ἀναιρεῖ
τὸ πρῶτον, ἵνα τὸ δεύτε
ρον στήση· καὶ ποῦ ἡ θυ
σία καὶ ἡ προσφορὰ εὐ
ρίσκεται· ἐν τῶ σώματι
τοῦ · καθὼς λέγει ὁ ἀ
πόστολος παῦλος· πα
ρακαλῶ ὑμᾶς ἀδελφοὶ
δια τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ
, ὡς τέκνα ἀγαπητὰ
περὶπατῆτωε ἐν ἀγά
πη· καθὼς καὶ ὁ ἡ
γάπησεν ἡμᾶς καὶ πα
ρεδωκεν ἑαυτὸν ὑπερ
ἡμῶν θυσίαν καὶ προ
σφορὰν τῶ εἰς ωοσ
μὴν εὐωδίας·
δια σὲ ἀρχιερεὺς, δι εαυ
τὸν · μὴ μετάβαλλε
ῥήματα ζῶντος εἰς
καὶ καὶ ἅγιον
ἐβαπτίσθης· τί ἀναιρεῖς
τὰ ὀνόματα τὰ ζῶντα,
καὶ εἰσάγεις ὀνόματα
λογισμῶν. γεννήμα
τα λέγων· ἀγέννητος καὶ
γεννητὸς· κτιστὸς καὶ
ἄκτιστος· ὢν ἀεὶ, καὶ μὴ
ὢν ἀεὶ· τούτων ἀνέχε
ται τῶν ματαίων ῥη
μάτων; ἓν ῥῆμα ἵνα
μετὰβάλη προφήτης
ποτὲ ἐκινδύνευσεν ἀ πολέσθαι· καὶ βλέπε ῥή
ματος μικροῦ ἀκριβολο
γίαν· τὰ ρήματα τῶν
προφητῶν. τινὲς ἐκά
λουν ὑπὸ απειρίας λῆμ
μα · λέγει ὁ δια ϊε
ρεμίου· ἐὰν ἐρωτήση
σε ὁ λαὸς ἠ ὁ ϊερεὺς ἠ ὁ
προφήτης· καὶ εἴπη σοι
τί τὸ λῆμμα; εἰπὲ αὐτοῖς·
ὅτι το λῆμμα ὑμεῖς
ἐστέ· λήψομαι γὰρ ὑμᾶς
λῆμμα· καὶ ῥάξω ὑμᾶς.
ἵνα μὴ λέγητε λῆμμα·
ἓν ῥῆμα ἵνα μεταποι
ηθῆ ἀπειλεῖ ὁ , σὺ
ὁλόκληρον δογμάτων
ἀκρίβειαν διαστρέφεις.
ὄνομα παραγραφό
μενος. ἀξίαν ἀρνούμε
νος· ἁγίου δόξαν ἀ
θετῶν; ἆρα διαφεύξη
τας τοῦ χεῖρας; βαρὺ
καὶ φοβερὸν διαστρέψαι
λόγον ζῶντος· τοῦ
ἡμῶν λόγων διαστρε
φομένων ἀγανακτεῖ ,
δογμάτων διαστρεφο
μένων οὐκ αγανακτεῖ;
μὴ σοφώτερος εἶ τοῦ
; μὴ ἀκριβέστερος
εἶ τοῦ εὐαγγελίου; φοβή
θητι κρίμα · φοβή
θητι ἐκεῖνο τὸ φοβε
ρον ὄνομα καὶ ἀπόδυ
σαι τὴν κακίαν. καὶ ἀ νάλαβε τὴν μετάνοιαν,
καὶ ἐγγυᾶταί σου ἡ πίσ
τις τὴν · μετάνοια
γὰρ ποιεῖ· καὶ τῶν
ἐν αριρέσει, καὶ τῶν ἐν
κακίαις πράξεσιν τυγ
χαν1όντων· μετάνοια,
ῥίζα θεοσεβείας· με
τανοήσωμεν· δυσωπή
σωμεν τὸν τῆ μετα
νοία· ἵνα καὶ πολέμους
ἀφανίση· καὶ βαρβά
ρους σβέση· καὶ τῶν ἐχ
θρῶν τὰς ἐπαναστάσεις
θραύση, καὶ δώη ἡμῖν
πάντων τῶν ἀγαθῶν
τὴν ἀπόλαυσιν·
πολὺ ἐξιλαιοῦται μετά
νοια. ὅτ’ ἂν τίς γνησί
ως πρὸσδράμη τῆ με
τανοία· οἷόν τι λέγω·
μετενόησεν. καὶ ἐδά
κρυσεν· λέγει ὁ · ἀ
κούων ήκουσα τοῦ στεναγ
μοῦ ἐφραὶμ ὀδυρομέ
νου καὶ λέγοντος· ἐπαί
δευσας με καὶ οὐ
κ επαιδεύθην· ἀλλ’ ἐγε
νόμην ὡς μόσχος ἀδί
δακτος. ἐπίστρεψόν με
καὶ ἐπιστραφήσομαι·
καὶ τί προς αὐτὸν ὁ ·
ἀνθ ὧν οἱ λόγοι μου εἰσὶν
ἐν αὐτῶ· οὐ μὴ ἀναμνησ
θήσομαι αὐτοῦ; καὶ ἐλε
ήσω αὐτόν; μὴ δει σε πτοείτω· μὴ φήμη· μὴ
βαρβάρων γνόφος· μὴ
ὁμίχλη πολλὴ· κὰν ἀνα
ρίθμητοι ῶσιν οἱ πολέ
μιοι τῶ πλήθει, ὁ ἡμέτε
ρος ὑπέρμαχος ἰσχυρότε
ρος· ἑὰν δειλιάσης τὸ πλῆ
θος ὑφορώμενος, λέγει
πρὸς σὲ ἐλισσαῖος ὁ προφή
της· μὴ φοβοῦ· πλείους
εἰσὶν οἱ μεθ’ ἡμῶν, ἠ οἱ με
τ αυτῶν· ἐκεῖ βαρβάρων
πλῆθος. ὧδε ἀγγέλων φά
λαξ· τῶν εὐσεβῶν ὑπερ
μαχεῖ· εὐ ἀγγελικὸς στρατός·
προφητῶν χορός· ἀπο
στόλων δύναμις, μαρτύ
ρων πρεσβεῖαι· μὴ 5
νομίσης ὅτι μάρτυρες μόνον
πρεσβεύουσιν ὑπὲρ ἡμῶν·
ἀλλὰ καὶ ἄγγελοι ἐν ταῖς
θλήίψεσιν ἱκετεύουσιν τὸν
· καὶ οὐ μόνον ἱκετεύου
σιν, ἀλλὰ καὶ ἀπόκρισιν
δέχονται παρὰ τοῦ εὐεργε
του· λέγει ζαχαρίας ὁ προ
φήτης· καὶ ἀπεκρίθη
ὁ ἄγγελος ὁ λαλῶν ἐν εμοὶ.
καὶ εἶπεν πρὸς · αὕτη
ἡ ευχὴ τοῦ ἀγγέλου· παν
τὸκράτωρ, ἕως πότε· οὐ
μὴ ἐλεήσης τὴν καὶ
τας πόλεις ἱούδα, ἃς ὑ
περεῖδες· τοῦτο ἑβδομη
κοστὸν ἔτος· τί οὖν· ἀπε
πέμψατο ὁ τὴν πρε σβείαν τοῦ ἀγγέλου; μὴ γέ
νοιτο· ἀλλα τί· ἀπεκρίθη
φησὶν προς τὸν ἄγγελον
τὸν λαλοῦντα ἐν εμοὶ ῥή
ματα παρακλητικὰ καὶ
λόγους παρὰκλητικους·
παρακαλέσωμεν τὸν τῶν
ἀγγέλων δεσπότην· καὶ ἕνα
ἄγγελον ἀποστελεῖ, καὶ
πᾶσαν τῶν ἐναντίων τὴν
φάλαγγα σκορπίσει· ἐγὼ
[*]καὶ τὴν κηρόχυτον γραφὴν
ἠγάπησα εὐσεβείας
πεπληρωμένης· εἶδον
ἐν εικόνι ἄγγελον ἐλαύνοντα νέφη
βαρβάρων· εἶδον πατού
μενα βαρβάρων φύλα,
καὶ τὸν ἀληθεύοντα·
ἐν τῆ πόλει σου τὴν εἰκό
να αὐτῶν ἐξουδενώσεις·
λεγέτω καὶ νῦν περι ἡμῶν ὁ μακά
ριος · γενηθήτω ἡ ὀ
δος αὐτῶν σκότος καὶ ὀλί
σθημα. καὶ ἄγγελος κα
τὰδιώκων αὐτούς· οἶδεν
ὁ διαφόρους ἀφορμὰς
παρασχεῖν προς τὴν τῶν
πολεμίων καθαίρεσιν·
πολλὴ ἦν ἡ παράταξις
τοῦ σἐνναχειρὶμ βασιλέ
ως τῶν ασσυρίων· καὶ εἷς
ἄγγελος ἀποσταλεὶς, ἑκα
τὸν ὀγδοήκονταπέντε
χιλιάδας ἔστρωσεν· ἡμεῖς
οἱ ἀνθρωπίνοις λογι
σμοῖς μετροῦμεν τὰ συμ βαίνοντα· καὶ λέγομεν
καθ εαυτοὺς· τί γίνεται·
ἐὰν μὴ εὑρεθῆ στρατιώ
της ἐν τοῖς μέρεσι τού
τοις· ἐὰν πρὶν ὴ φθάση
ὁ στρατηγὸς πάντας πορ
θήσωσιν, τί ποιοῦμεν·
μὴ γὰρ ἐπειδὴ σὺ προλαμ
βάνη· καὶ προλαμ
βάνεται; μὴ γὰρ ἐπειδὴ
σὺ οὐκ εῖ πανταχοῦ.
οὐκ ἔστιν πανταχοῦ; μὴ
γὰρ τὸ μὲν δύναται ·
τὸ δὲ οὐ δύναται; ἡ ἄ
ψυχος θάλασσα ὑπή
κουσεν καὶ ἐβύθισεν. οἱ
ἄλογοι ἰχθῦες ὑπήκου
σαν τῆ ἄγρα πέτρου· καὶ
ἄγγελος ἐὰν κελευσθῆ·
ὅλους οὐκ αφανίζει τοὺς
ἐχθροὺς τῆς ἀληθείας;
μόνον νήψωμεν· μόνον
παρακαλέσωμεν· μό
νον ἱκετεύσωμεν· ἐνό
μισέν τις ἐν τοῖς ἀρχαί
οις στρατηλάτης ἄρισ
τος λέγω δὴ κοινῶ ὀνό
ματι ἵνα πήση κατάδη
λος γένηται· ἐνόμισέν
τις στρατηγὸς τῶν ἀλλο
φύλων ὁ σισάρα μέμνη
ται δὲ αὐτοῦ καὶ λέ
γων· ποίησον αὐτοὺς
ὡς τῆ μαδιὰμ καὶ τῶ σι
σάρρα, ὡς τῶ ϊαβεὶμ ἐν
τῶ χειμάρρω κισών· ὁ ϊαβεὶμ· βασιλεὺς ἦν
τῶν ἀλλοφύλων· ὁ σισάρα,
ἀρχιστράτηγος· ἦν αὐτῶ
ἄρματα σιδηρὰ ὀκτα
κόσια καὶ πλῆθος ἄπει
ρον· ἐφοβήθη ὁ λαὸς τῶν
ἱουδαίων· εἶδεν τὸ νέφος
καὶ ἔφριξεν· τί οὖν
ὁ φιλ λέγει δια
τῆς προφήτιδος δεββώ
ρας τῶ ὑπερμάχω τῆς
εὐσεβείας· μὴ φοβηθεῖς·
ἰδοὺ παραδίδωσί σοι αὐ
τὸν εἰς τας χεῖράς σου·
καὶ ἔσται τὸ κατόρθωμα
οὐ τῆς χειρός σου, ἀλλ’ εἰς
χεῖρας γυναικός·
βλέπε πῶς ὁ τὴν
ἀλαζονείαν ἐκόλασεν·
ἄνδρες οὐχ ὑπέστησαν,
καὶ γυνὴ ἐστρατήγησεν·
εἰσῆλθεν ὁ σισάρα φεύ
γων πρὸς τὴν γυναῖκα
ϊαὴλ λεγομένην καὶ καύ
σωνι ἀπειλημμένος·
αἰτεῖ παρ’ αὐτῆς ὕδωρ,
ἡ δὲ ποτίζει αὐτὸν γά
λα· ὅρα σοφίαν γυναι
κός· ἐπειδὴ γὰρ ἦν κα
ταψυκτικὸν τὸ γάλα
καὶ εἰς ὕπνον προκαλού
μενον, ποτίζει αὐτὸν
γάλα· ἵνα ἀληθεύση ἡ
γραφὴ ἡ λέγουσα· ὕδωρ
αὐτὴν ἤτησεν, καὶ γάλα
ἔδωκεν· ἵνα καὶ ποτίση καὶ κοιμήση· εἶτα κοιμη
θέντος τοῦ ἀλλοφύλου.
ἔλαβεν φησὶν ἡ γυνὴ ἐ
κείνη πάσσαλον καὶ σφύ
ραν καὶ ἐπέδραμεν τῶ πο
λεμίω· καὶ ὅρα σοφίαν γυ
ναικός· δια τί οὐκ έλα
βεν ξίφος ἠ μάχαιραν
ἀλλὰ πάσσαλον· ἐφοβή
θη ὡς γυνὴ· μὴ ἔξυπνος
γενόμενος. καταλάβη
αὐτὴν κατέχουσαν ξί
φος· δια τοῦτο οὐ λαμβά
νει ὅπλον ἀνδρὸς. ἀλλ ε
πιτήδευμα γυναικεῖον·
ἔθος γὰρ ταῖς διαζομέ
ναις γυναιξὶν πάσσα
λον κατακρούειν ἐν τῶ
τοίχω, καὶ οὕτως μετιέ
ναι τὴν ἰδίαν ἐργασίαν·
κατὰσκευάζει οὖν ἀπο
τοῦ ἀνὑπόπτου ὁδὸν δευ
τέραν· ἐπειδὴ δὲ ὁ
συνήργησεν. καὶ ἦν
ἔργον πληρῶσαι τὰ τῆς
προφητείας· οὐ γὰρ ἦν
ἐκείνης τὸ στρατήγημα
ἀλλὰ τὸ ἀπόφθεγμα·
ἐν χειρὶ γὰρ γυναικὸς ἔσ
ται ὁ θάνατός σου, συνήρ
γησεν ὕπνω δήσας
τὸν ἀλάστορα· καὶ λαβοῦ
σα ἡ γυνὴ τὸν πάσσαλον
καὶ τὴν σφύραν, διήλα
σεν κατὰ τοῦ κροτάφου
αὐτοῦ οὕτως ἰσχυρῶς, ὡς καὶ τῆς γῆς ἅψασθαι·
καὶ οὕτως μεταξὺ τῶν πο
δῶν τῆς γυναικὸς ἀ
πέθανεν· μὴ λείπει τῶ
πρόφασις; καὶ ὅτε βουλε
ται οὐκ εμποδίζει τὸ μη
παρεῖναι συμμαχίαν·
ὅπλον· στρατιώτης·
δύναμις, νεῦμα μό
νον · τῶ τοῦτο εἴπω
μεν· εἰπὲ λόγω καὶ σκορ
πισθήσονται οἱ ἐχθροί
σου· εἰπὲ λόγω. καὶ ἐλε
ήσεις τὴν πόλιν σου· εἰπὲ
λόγω. καὶ οἰκτειρήσεις τὸν
κοσμον σου. εἴπωμεν
αὐτῶ· ἰδοὺ οἱ ἐχθροί σου
ἤχησαν, καὶ οἱ μησοῦν
τες σε ἤραν κεφαλήν·
θέλεις μαθεῖν καὶ ἄλλης
γυναικὸς στρατήγημα;
ἐπειδὴ τοῦτο ἠθέλησεν
ὁ · ἄλλος τις ἦν αβι
μελὲχ ὄνομα· ἀνελὼν
ἑαυτοῦ ἀδελφοὺς ἑβ
δομήκοντα· καὶ κρατή
σας ἀπο τῆς τοιαύτης
ἀδελφοκτονίας πάν
τα τὸν λαὸν ἔχων ὑπο
χείριον, συνεπάλεσεν
τινὶ πόλει τειχομαχῶν·
καὶ πάντων ναρκησάν
των προς τὴν θέαν τοῦ
πολέμου, πάλιν ὁ γυ
ναικὸς χεῖρα νευρώσας, ποι
εῖ τινὰ γυναῖκα φανῆναι ἐκ τοῦ τείχους· ἥτις κλάσ
μα μύλου λαβοῦσα, ἐπέρ
ρηιψεν τῆ κεφαλῆ τοῦ τυ
ράννου καὶ συνέτριψεν αὐ
τοῦ τὸ κρανίον· καὶ ὅρα τοῦ
ὑπερηφάνου τὴν ἄμετρον
κακίαν συναποθανοῦ
σαν· λέγει τῶ παρεστῶτι
δορυφόρω· σπάσαι τὴν
μάχαιράν σου καὶ πλῆξόν
με· ἵνα μὴ εἴπωσιν γυ
νὴ αὐτὸν ἀπέκτεινεν· τὸ
σῶμα αὐτοῦ ἀπέθνησ
κεν, καὶ ἡ ὑπερηφανία
ἔμενεν· ἀπετίθετο τὴν
ζωὴν. καὶ οὐκ απετίθε
το τὴν κενοδοξίαν· καὶ
νῦν οὐ λείπει τῶ δεβ
βώρα. οὐ λείπει τῶ
ϊαήλ· ἔχομεν καὶ ἡμεῖς
τὴν ἁγίαν παρθένον
καὶ θεοτόκον μαρίαν
πρεσβεύουσαν ὑπερ
ἡμῶν· ἠ γὰρ ἡ τυχοῦσα
γυνὴ ἐνίκησεν, πόσω
μᾶλλον ἡ τοῦ κα
ταισχύνει τους ἐχθροὺς
τῆς ἀληθείας· πανο
πλίαν ἐνδυόμενος ὁ
ἐχθρὸς. ἐνόμισεν γυναῖ
κα εἶναι χλευαζομέ
νην. καὶ ηεὗρεν στρατη
γὸν ἀγωνιζόμενον· οὐ
κ ενόμισεν μνήματι ἅ
πτεσθαι. καὶ ηὑρέθη αὐ
τῶ τάφος· νεκρὰν ἐνό μηισεν. καὶ ἐνεκρώθη
ὑπ αυτῆς· 10
10 ἔχομεν τὴν
δέσποιναν ἡμῶν τὴν ἁγί
αν μαρίαν τὴν · ἀλ
λὰ χρεία καὶ ἀποστόλων·
εἴπωμεν παύλω κα
θὼς εἶπον οἱ τότε· δι
αβὰς εἰς μακεδωονί
αν βοήθησον ἡμῖν· ἔ
χομεν ἀποστόλους.
μὴ ναρκήσωμεν· ἔχο
μεν τὴν δέσποιναν ἡμῶν
τὴν τὴν ἁγίαν ἀει
πάρθενον μαρίαν.
μὴ ὀκνήσωμεν· ἔχο
μεν τὸν χορὸν τῶν μαρ
τύρων. μὴ ραθυμήσω
μεν· μὴ μόνον ἱκετεύ
σωμεν, ἀλλ ει δοκεῖ καὶ
νηστεύσωμεν· βέλτι
ον νηστεῦσαι νηστείαν πό
θου, καὶ μὴ νηστείαν λι
μοῦ· βέλτιον νηστείαν
ἀγάπης, καὶ μὴ νηστεί
αν ἀνάγκης· λέγει ὁ περὶ
τῶν δαιμόνων τὸ γένος τοῦτο οὐ
κ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν πρὸσ
ευχῆ καὶ νηστεία· δαίμονας φυγα
δεύει εὐχὴ καὶ νηστεία· καὶ βαρ
βάρους οὐκ ελαύνει; καὶ
ἤδη εἶπον καὶ πάλιν λέγω·
παρακαλέσωμεν τὴν
ἁγίαν ἔνδοξον
καὶ μαρίαν· παρα
καλέσωμεν τοὺς ἁγίους καὶ ενδόξους ἀποστόλους·
παρακαλέσωμεν τοὺς
ἁγίους μάρτυρας· εάν τις
ἐν ανάγκη καταστὰς προσ
δράμη τινὶ τῶν δυνατῶν,
οὐ προσέχει αὐτῶ γνησίως·
προ ανάγκης φησὶν
οὐκ ήδεις με τιμῆσαι ἠ
θεραπεύσαι· ἀλλ’ ἐν τῆ
ἀνάγκη; ἀνύποπτος τι
μὴ, ἔξω ἀνάγκης· ἐὰν
προ ανάγκης θεραπεύ
σης τὸν δικαστὴν, ἐν τῆ
ἀνάγκη εὑρήσεις σύμ
μαχον· οἶδεν γὰρ ὅτι
οὐχ ἡ ἀνάγκη, ἀλλ’ ὁ πό
θος σε ἤγαγεν· γε
νώμεθα νῦν τῶν μαρτύ
ρων μὴ ἐν τῆ ἀνάγκη φί
λοι. ἀλλ εν τῆ ἀγάπη· προ
χειμῶνος, ὡς ἐν χειμῶ
νι λυπηθῶμεν, ἵνα ἐν
καιρῶ χειμῶνος τὸ ἔαρ
εὕρωμεν· ταῦτα
λέγομεν οὐκ αυθεντοῦν
τες. ἀλλὰ παρὰκαλοῦν
τες· οὐ νομοθετοῦντες,
ἀλλὰ δυσωποῦντες· ἱ
κετεύομεν πάντας νῆ
ψαι· ἱκανὸς δὲ ὁ
ὑπερ πᾶσαν πίστιν· ὑ
περ πάντα λόγον, καὶ
τοὺς ἐχθροὺς καταισχύ
ναι· καὶ τὴν οἰκουμένην
ἐλεῆσαι· καὶ τοὺς βασι
λεις τιμῆσαι. καὶ τὴν βα σιλείαν στῆσαι. καὶ τὴν
αὐτοῦ δόξαν φαιδρύναι,
ἐν τῶ ἡμῶν· ὧ ἡ
δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς
τοὺς αἰῶνας τῶν αἰῶ
νων ἀμήν:–