De Locis Santis (pr-1)

Incipit prologus Petri diaconi Casinensis ad Guibaldum
Casinensem et Stabulensem abbatem in libro de locis sanctis.

Domino suo ac patri in Christo uenerabili. Guibaldo, dei
gratia sacri Casini montis abbati, Petrus Casinensis diaconus
debitae obedientiae famulatum.

Quanto cupiditatis igne, pater in Christo uenerande, exarserim
ac quali quantoue desiderio, ut uos omnipotens deus
de aduersis eriperet, exoptauerim, ipsum deum inuoco testem,
quem mentis abdita, quem conscientiae occulta non fallunt,
qui et de ipsis animi motibus generis arbiter creditur futurus
humani. Sed quia iuxta prophetae elogium in manu hominum
non est uia eius, nec ab homine, sed a domino
gressus hominis diriguntur, nostris id facinoribus exigentibus
non est factum, quod humana auiditas concupiuit,
sed quae deus arbiter meritis humanis competere iudicauit;
nam cum omnium prauorum grassante impietate ecclesiae
dei status cotidie labefactari cernatur et fere, ut ita dicam,
nullus aduersus eos insurgit pro domo Israhel partim amore,
partim timore saecularium potestatum: idcirco augustae memoriae
dominus noster imperator Lotharius uestram beatitudinem
in Casinensi cenobio abbatem instituit, ut ea, quae
ad correctionem malorum et salutem bonorum attinent, sollicite
ac diligenter pertractares et effrenatos refrenares ac superbos
humiliares, quatenus recuperata iustitia et restaurata religione
coetus ecclesiasticus sibi iuste ac misericorditer seruire ac
pro Romani imperii statu dei omnipotentis clementiam exorare
queat. Unde non immerito ab omnibus probis ac sapientibus [*] [*]

diligeris ac ueneraris. Nam quis tanti uiri familiaritatem
spernat, affabilitatem contempnat, industriam fugiat? Nam ut
omittam cetera maxima et egregia uestri ingenii monumenta
insignia, cunctos praecellentes Romani imperii sapientes Tulliana
eloquentia superas et antecessorum uestrorum largam munificentiam
omnibus horis momentisque praecellis. Tantis, inquam,
et talibus uos cernens sertis redimitum et laureis decoratum
itinerarium de locis sanctis a nobis utcunque exaratum et ex
omnibus, ut ita dicam, libris collectum uestrae paternitati
destinare curaui poscens id a uestra eminentia roborari; in
quo rogo non dictantis ignauiam, sed materiam adtendatis
utillimam, nec noui uos et incogniti hactenus aliquid in hoc
itinerario ediscituros, sed ea quae iam uiua uoce illis referentibus,
qui ad sepulchrum Domini perrexerunt, edidicistis, uel
ea, quae per uolumina diuersa librorum legistis, nos hic noueritis
collegisse. Quae autem indeclinabilia et immania impedimenta
a perfidis et scelestis utroque genu claudicantibus nobis
obstiterint, non iam deum, uerum uos ipsos conscios, uos ipsos
fideles inde clamauerim testes. Ceterum ad tantillum spatii, quod
e largitate diuinae indulgentiae relictum est, istud opusculum
caelesti munificentia edidi confidens nichilominus de deo de
nostris aemulis quandoque nobis uictoriam collaturum. Sicut enim
nunquam fit opus solidum, si artifex omnia, prout ratio poscit,
non aptet, sic omnis scriptor manans multimoda uerbositate nullam
habebit ualentiam edendi scripturam dulcedine refertam,
prout Oratius strenuissimus orator in scriptis suis reliquid dicens:

Omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci,
si postquam scribere conetur, materiam non rimetur. Iam uero
Christo auspice huius proemii iste sit finis.

Explicit prologus. Incipit liber de locis sanctis. [*] [*]

Bedae de locis sanctis libri cap. 1 et II usque ad uerba: Per- paucae illic cisternae sunt.\'

Anonymus: Sepulcrum uero Domini, de quo supra retulimus,
est fabricatum in medio templi, templum uero in media
ciuitate contra aquilonem non longe a porta Dauid. Post resurrectionem
autem est ortus, in qua sancta Maria cum domino
locuta est. Foris ecclesiam retro est medietas orbis, de quo
loco dicit Dauid: \'Operatus es salutem in medio terrae\'.
Alius etiam propheta dicit: \'Haec dicit dominus: ista
est Hierusalem in medio gentium posui eam\'.

.In Golgotha autem est pars ligni salutiferae crucis, in qua
confixus est dominus, et titulum, quod est repositum in locello
argenteo. Est illic et cornu, unde ungebantur reges, et annulum
Salomonis.

Non longe autem a medietate mundi est carcer; ibi uero
est alligatio, ibi prope et flagellatio ibique prope et spinis
coronatio, ibi prope est dispolatio et uestimenti diuisio. In
Caluaria autem, ubi crucifixus est Dominus, est mons scissus,
et in ipso monte Caluariae ascenditur per gradus decem et
septem, et ibi pendent lampades nouem cum singulis nappis
argenteis. Subtus uero est Golgotha, ubi cecidit sanguis
Christi super petram scissam.

Subtus autem monte Caluariae contra orientem est templum
Domini ex alia parte ciuitatis, quem Salomon aedificauit. Quattuor
portas habet: prima ab oriente, secunda ab occidente,
tertia a meridie, quarta ab aquilone, quae habent significationem
quattuor partium mundi, de foris uero octo angulos
habet, per unumquodque angulum duodecim passus uoluitur.
In medium templi est mons magnus circumdatus parietibus,
in quo tabernaculum, illic et archa testamenti fuit, quae a

Vespasiano imperatore destructo templo Romae delata est.
A latere uero sinistro tabernaculi super saxum posuit dominus [*] [*]

Iesus pedem suum, quando eum Symeon accepit in ulnis, et
ita remansit pes sculptus, ac si in cera positus esset. Ab alio
uero latere saxi est tabernaculus apertus, in quo per gradus
uiginti duo descendunt. Ibi Dominus orabat, ibi et Zacharias
sacrificabat. Extra templum locus est, ubi Zacharias filius
Barachiae interfectus est. Super saxum in medio templi pendet
candela aurea, in qua est sanguis Christi, qui per petram
scissam descendit. Contra meridiem autem non longe templum
Salomonis, in quo habitauit, constructum est, in quo sunt
portae uiginti quinque; intus habet columpnas trecentas sexaginta
duo, et subtus non longe cunabula Christi et balneum
eius et lectum sanctae dei genitricis. Subtus templum Domini
ab oriente est porta speciosa, unde Dominus intrauit sedens
super pullum asinae. Ibi et Petrus claudum sanauit. Contra
aquilonem est ecclesia sanctae Annae, ubi tribus annis beata
Maria nutrita fuit. Prope uero est probatica piscina, quae
. quinque porticus habet.