De Locis Santis (10-11)

Bedae c. XVI.

Anonymus: Valde autem est excelsior et altior quam
Hermon; nam et Galilea omnis et mare Tyberiadis inde apparet;
contra se uero positi sunt montes utrique.

In Endor est domus pythonissae, ad quam fuit Saul nocte,
de qua domo adhuc fundamenta parent. In Tyberiadis in eo
loco nunc ecclesia est, in qua domus fuit apostolorum Iacobi
et Iohannis. Ibi etiam iuxta mare Tyberiadis est, super quam
dominus pedibus ambulauit. In Capharnaum autem ex domo [*]

apostolorum principis ecclesia facta est, cuius parietes usque
hodie ita stant, sicut fuerunt. Ibi paraliticum Dominus curauit.
Illuc est et synagoga, in qua Dominus daemoniacum curauit,
ad quam per gradus multos ascenditur; quae synagoga ei
lapidibus quadratis est facta. Non longe autem inde cernuntur
gradus lapidei, super quos Dominus stetit.

Ibidem uero super mare est campus herbosus, habens foenum
satis et arbores palmarum multas et iuxta eas septem fontes,
qui singuli infinitam aquam emittunt, in quo campo Dominus
de quinque -Įpanibus et duobus piscibus populum satiauit.
Sane lapis, super quem Dominus panem posuit, est factum
altarium, de quo lapide nunc frustra tollunt uenientes pro
salute sibi et prodest omnibus. Iuxta cuius ecclesiae parietes
uia publica transit, ubi Mattheus apostolus theloneum habuit.
Inde in montem, qui iuxta est, est specula, in qua ascendens
beatitudines dixit Saluator. Non longe autem inde est synagoga,
quam Saluator maledixit; nam cum transiret Saluator et illam
ludaei fabricarent, interrogauit eos dicens: \'Quid facitis?\' et
illi: \'Nihil\'. Et Dominus: (Ergo si nihil est, quod facitis, nihil
erit semper\\ Quod usque hodie ita permanet. Postmodum
enim, quotiens uoluerunt illam Iudaei fabricare, quidquid per
diem faciebant, per noctem diruebatur et mane semper in ea
mensura inueniebatur fabrica eius, in qua fuerat tunc, quando
maledicta est. Inde autem non longe sunt montes Gelboe, ubi
est et uicus Gebus, ubi mortui sunt Saul et Ionathas. In Iezrael
autem uinea, quae fuit Naboth, nunc puteus tantum est; ibi et
fundamenta turris usque hodie apparent. Sepulchrum uero Iezabel
usque hodie ab omnibus lapidatur. Non longe autem a ciuitate
est mons, in quo sedit Helias propheta, quando eum persequebatur
Iezabel. A longe autem est pars montis Carmeli; est locus,
ubi Helias altarium Domini consecrauit. Sebastia, quae olim
Samaria dicta est, continet ecclesiam, in qua requiescit corpus [*] [*] [*]

sancti Iohannis baptistae et Helisei et Abdiae. In secundo
autem miliario mons est altissimus, in quo sunt duae speluncae
lucidissimae, in quarum una absconditi sunt prophetae sub
Iezabel, in altera autem sedit sanctus Helias. Miliario autem
uigesimo a Sychem est templum destructum in Silo, ubi est et
sepulchrum Heli sacerdotis. In Bethel autem, ubi constructa est
ecclesia in eo loco, ubi Iacob, dum iret in Mesopotamiam, uidit
scalam in celum usque tendentem, ibi est etiam et sepulchrum
prophetae, qui prophetauit aduersus Ieroboam. Miliario autem
uicesimo secundo ab Hierusolimis inter Socchot Iudaeae et
inter Zecara Mahel occidit Dauid Goliam Philisteum. In Eleutheropoli
autem loco Bycoyca, in qua est sepulchrum Abacuc
prophetae. Ab Eleutheropoli autem quintodecimo miliario est
sepulchrum sancti Hesdrae prophetae in loco, qui dicitur Asoa,
et in miliario tertio in loco, qui dicitur Chariassati, quod ante
dictum est autem Morastites, est sepulchrum sancti Micheae
prophetae.

Taphnis est posita super ripam fluminis Nili; ibi est palatium
Pharaonis, ubi sanctus Moyses pro filio filiae Pharaonis
habebatur; ibi etiam et capitanei sunt, ubi sanctus Moyses
coram Pharaone mirabilia fecit.

Bedae c. XVIII.

Anonymus: Memphis uero adhuc palatium continet, ubi
sanctus Ioseph frequenter ingrediebatur. Inde ad miliarium
sextum contra ripam fluminis Nili est thronus Moysi et Aaron;
sunt autem praedicti throni in monte excelso, ubi sunt duae
turriculae, quae per gradus plurimos ascenduntur; una earum
habuit tectum, alia autem sine tecto est. Ibi ascendebat Moyses,
quando loquebatur filiis Israhel, cum deprimerentur, in alia
uero orabat. Subtus autem in circuitu campus est, ubi filii
Israhel lateres faciebant. Inde autem ad mille passus uilla est [*]

supra ripam fluminis, ubi sancta Maria cum Domino fuit,
quando in Egyptum perrexit. Inter Memphis uero et Babilonia
milia sunt duodecim, ubi sunt pyramides plurimae, quas fecit
Ioseph ad frumenta recondenda. Eliopolis distat a Babilonia
milia duodecim. In medio autem huius ciuitatis est campus
ingens. in quo est templum Solis, et ibi est domus Petefrae.
Inter domum autem Petefrae et templum est domus Asennec.
Murus autem interior intra ciuitatem est antiquior lapideusque
* tantummodo templum cum domo Asennec et domo Petefrae.
Ibi uero est et uiridarium Solis, ubi columna est grandis,
quae appellatur Bomon, in qua Phoenix post quingentos annos
residere consueuit.

Egyptus autem cum sit ubertissima, loca tamen, quae
tenuerunt filii Israhel, sunt meliora. Pars Arabiae, quae iungitur
Palestinae, inaccessibile iter habet; nam licet mansionibus
quindecim a... eat, loca tamen ipsa sine aqua sunt.

Ab Hierusalem autem usque ad montem sanctum Syna
sunt mansiones uiginti duo. Pelusius uero metropolis est
prouinciae Augustamnicae, Augustamnica autem prouincia in
Egypto est. A Pelusio autem usque ad montem Syna sunt
mansiones duodecim. Antequam uero peruenias ad\' montem
sanctum Syna, occurrit castrum Clesma super mare rubrum,
ubi filii Israhel sicco pede transierunt mare. Vestigia autem
currus Pharaonis in mediis arenis parent usque in sempiternum.
Rotae autem ipsae inter se multo plus habent quam currus
temporis nostri, qui nunc in Romano imperio fiunt; nam inter
rotam et rotam uiginti et quatuor pedes seu amplius fuerunt,
orbitae autem ipsae habent binos pedes in lato. Vestigia uero
currus Pharaonis usque ad mare accedunt, ubi tamen ingressus
est in mare, dum uult filios Israhel comprehendere. In [*] [*]

eo autem loco, in quo ingressi sunt filii Israhel in mare, id
est, quousque Pharaonis orbitae parent in hodie, duo signa
posita sunt, unum in dextro et aliud in sinistro, item ac si
columellae factae sunt. Locus autem ipse non longe a castro
est, id est de Clesma.

Clesma autem ipsa in ripa est, id est super mare; nam
portus est ibi clausus, qui intro castro ingreditur mare, qui
portus mittit ad Indiam uel excipit uenientes naues de India;
alibi enim nusquam in Romano solo accessum habent naues
de India nisi ibi. Naues autem ibi et multae et ingentes sunt;
quare portus famosus est pro aduenientibus ibi mercatoribus
de India. Nam et ille agens in rebus, quem logotetem appellant,
id est, qui singulis annis legatus ad Indiam uadit iussu
imperatoris Romani, ibi ergo sedes habet, et naues ipsius ibi
stant. Hic est locus, ubi peruenerunt filii Israhel fugientes a
Faraone, quando de Egypto profecti sunt; hoc autem castrum
postmodum ibi positum est pro defensione et disciplina pro
incursione Saracenorum.

Locus autem ipse talis est, ubi totum heremi sint, id est campi
arenosi, excepto monte illo uno, qui incumbit in mari, in cuius
montis latere ex aduerso conligitur marmor porphyreticum; nam
ex eo dicitur appellari mare rubrum, quod hic mons, qui per
spatium grande super mare rubrum iacet, rosseum lapidem habeat
uel porphyreticum, nam et ipse mons quasi rosseo colore
est. Qui tamen mons fuit in dextro filiis Israhel fugientibus de
Egypto, ubi tamen coeperunt se ad mare appropinquare; nam
uenientibus de Egypto ad dexteram partem ipse mons est erectus
ualde et excelsus satis ac si paries, quem putes manu hominum
excisum esse. Ipse autem mons aridus est penitus, ita ut nec
fruticem in se habeat. Filii autem Israhel exeuntes de Ramesse
primum per medias arenas errando ambulauerunt; cum uero [*]

ad mare rubrum appropiauerunt, tunc mons, de dextro illis
qui apparebat, in proximo factus est; et iungentes se ipsi
monti perueniunt ad mare, latus autem montis illius excelsi
de dextro illis ueniebat et mare de sinistro; tunc subito
euntibus eis ante ipsos apparuit locus ipse, ubi mons in mare
iungebat, immo ingrediebatur, ut promontoria faciunt. Campus
autem ipse, ubi filii Israhel nocte illa manserunt cum Moyse.
infinitus est et planities eius ingens. Distat uero locus, ubi
incumbit mons in mare, a castro Clesma passus quingentos.
Inter castrum autem et ipsum montem medius est locus a
promontorio montis, ubi ingressi sunt filii Israhel in mare et
Pharao post eos. Traiectus autem, ubi transierunt sicco pede
mare rubrum, habet octo milia passus in lato.

Mare autem rubrum non ob hoc habet nomen, quia rubra est
aqua aut turbulenta, sed adeo est limpidus et perlustris et frigidus
ac si mare Oceanus. Ibi elecesse nimii saporis et suauitatis
sunt. Omne autem genus piscium in eodem mare sunt tanti
saporis ut pisces maris Italici. Deinde omnia, quaecunque de
mare desiderari solent, illic ad cibum habundant. Ibi sunt
bucchinae et conchylii diuersa genera, sfondili uero et cocleae
diuersae et ingentes; per litus autem eius diuersae res iacent,
sed maiores et pulchriores quam in nullo mari. Corallum
uero in eodem littore plurimum est, ipse autem mare rubrum
pars Oceani est.

Desertum uero Sur heremus est infinitae magnitudinis, quantum
potest unquam homo conspicere, et arena solitudinis illius
inaestimabilis, ubi triduo ambulauerunt sine aqua. A deserto
autem Sur usque ad Maran est mansio una per ripas maris.
In Maran uero arbores palmarum paucissimi sunt; sunt illic
et duo fontes, quos indulcauit sanctus Moyses. Inde autem
per triduum de sinistro heremus est infinitus usque in locum, [*]

qui dicitur Arandara; Arandara autem est locus, qui appellatus
est Helim. Ibi fluuius currit, qui tamen tempore aliquo siccatur,
sed per ipsius alueum siue iuxta ripam ipsius inueniuntur
aquae. Herba uero illic satis habundat, arbores autem
palmarum illic plurimae sunt. A transitu autem maris rubri,
id est Sur, non inuenitur tam amoenus locus cum tanta
et tali aqua et tam habundante nisi istum. Inde ergo media
mansio iuxta mare est.

Demum uero apparent duo montes excelsi ualde, a parte uero
sinistra, antequam ad montes uenias, locus est, ubi pluit Dominus
manna filiis Israhel; montes uero ipsi excelsi et erecti ualde
sunt. Ab alia uero parte montium uallis planissima est ac si
porticus, ducentos passus uallis ipsa in latitudine habens. Ab
utroque autem latere uallis montes ipsi excelsi et erecti sunt.
Ubi autem montes aperti sunt, est uallis sex milibus passibus
lata, longitudinis autem satis plus habet. Montes uero toti
per girum excauati sunt, taliter autem factae sunt criptae illae,
ut, si suspendere uolueris uela, cubicula pulcherrima sint;
unumquodque autem cubiculum est descriptum litteris hebraeis.
Aquae etiam ibi bonae et habundantes satis in extrema ualle
sunt, sed non quales in Helim. Locus uero ipse uocatur
desertus Pharan, unde missi sunt exploratores a Moyse, qui
considerarent terram; ab utrisque uero partibus locus ille
munitus est montibus. Non fert autem locus ille agros aut
uineas nichilque aliud illic est nisi aqua et arbores palmarum.

Prope uero ad uicum Faram ad mille quingentos passus
coangustantur montes illi, ut uix triginta passibus lata ibi
sit uallis illa. Ibi appellatur locus ille Raphidin, ubi Amalech
occurrit filiis Israhel, et ubi murmurauit populus pro aqua,
et ubi lethro socer Moysi ei occurrit. Locus uero, ubi orauit
Moyses, quando Iesus expugnauit Amalech, mons excelsus
est ualde et erectus, imminens super Faran; ubi autem orauit
Moyses, ecclesia nunc constructa est. Locus autem ipse, [*]

quemadmodum sedit et quemadmodum lapides sub cubitum habuit,
hodie paret. Ibi etiam Moyses deuicto Amalech altare Domino
aedificauit. In tantum autem locus iste [quo]usque ad quingentos
passus erectus est, ac si per parietem subeas. De Faran uero
usque ad montem sanctum Syna milia triginta quinque. Porro
in Aseroth adhuc apparet, quemadmodum fuit de lapide uallum
ipsum, ubi habitauerunt filii Israhel, cum reuerterentur a monte
dei. Throni etiam tres ibi sunt de lapidibus facti modice in
editiori loco, unus Moysi, reliqui uero Aaron et Iethro. Cella
autem, ubi separata fuit Maria Moysi soror, usque hodie super
terram duos pedes eminet.

Ab Aseroth autem usque ad montem sanctum Syna inter montes
ad dexteram et sinistram totum per uallem ipsam monumentis
plenum est. Prope uero montem sanctum in loco, qui appellatur
sepulcra concupiscentiae, totum sepulcris plenum est. Antequam
uero peruenias ad montem Syna, sunt sex montes, qui faciunt
uallem infinitam, planissimam et ualde pulchram. Trans uallem
uero ipsam apparet mons sanctus Syna. Locus autem, ubi se
montes aperiunt, iunctus est cum eo loco, ubi sunt sepulcra
concupiscentiae. A loco autem, unde uidetur, usque ad montem
Syna sunt per uallem ipsam quatuor milia passuum. Vallis
autem ipsa ingens ualde est, iacens sub pedibus montis dei,
quae habet in longitudine passus sedecim milia, in latitudine
autem quatuor milia. Qui uult ergo ad montem sanctum
pergere, per transuersum ad uallem illam deambulat. Haec
est autem uallis ingens et planissima, in qua filii Israhel
commorati sunt, quando Moyses fuit in montem quadraginta
diebus et quadraginta noctibus. Locus autem, ubi factus est uitulus, usque
hodie ostenditur, nam lapis grandis ibi fixus stat. Haec
ergo uallis ipsa est, in cuius capite ille locus est, ubi sancto
Moysi locutus est deus in rubo de igne. Ab uno autem latere
optimus est ascensus in montem et ab alio descensus; per [*]

medium autem uallis transuersatur et sic ad montem dei
peruenitur. Mons uero ipse in giro quidem unus esse uidetur,
intus autem plurimi sunt, sed omnes illi unus mons Syna
appellatur. Specialis autem ille mons est, in cuius summitate
est ille locus, ubi descendit maiestas dei, qui mons in medio
omnium montium est. Et cum omnes, qui per girum sunt,
excelsissimi sint, tamen ipse ille medianus. in quo descendit
maiestas dei, tanto altior est omnibus illis, ut, cum quis
ascenderit in illo, prorsus omnes illi montes, quos excelsissimos
uiderit, ita sub monte uidentur Syna ac si colliculi.
Mons autem cum omnibus altior sit ille medianus, qui specialiter
Syna dicitur, tamen uideri non potest, nisi ad propriam
radicem illius ueneris, ante tamen quam eum subeas; nam
posteaquam ex eo descenderis, inde et de contra illum uides,
quod, anteaquam in eum ascendat, facere non poterit. Montes
uero, qui in circuitu sunt, cum maximo labore ascenduntur,
quoniam non ascenduntur per girum in cocleis, sed directe
ascenduntur ac si per parietem et directe descenduntur. In
uertice autem montis Sina, ubi lex Moysi data est, ecclesia
parua constructa est. In summitate uero montis illius nullus
habitat, nichil est enim ibi aliud nisi sola ecclesia et
spelunca, in qua habitauit sanctus Moyses. Mons uero ipse
totus petrinus est, ita ut nec fruticem habeat. De summitate
uero montis mediani ita subtus uidentur esse illi
montes excelsissimi quasi colliculi. A uertice autem montis
Syna Egyptus, Palestina, mare rubrum, mare parthenicum, quod
mittit Alexandriam, nec non et fines Saracenorum uidentur.

In monte uero Choreb, qui eidem monti coniunctus est,
est ecclesia et ante ecclesiam spelunca, in qua latuit sanctus
Helias sub Achab. Ostenditur ibi etiam altarium lapideum,
quem posuit ipse sanctus Helias ad offerendum deo. Non
longe autem inde est locus, ubi stetit sanctus Aaron cum
septuaginta senioribus. In eo loco tectum non est, petra tamen [*]

ingens per girum habens planitiem supra se, ubi illi steterunt;
in medio autem lapideum altarium est. In capite uero uallis,
quae monti subiacet, ibi ecclesia est in eo loco, ubi locutus est
Dominus Moysi in rubo, qui rubus usque hodie uiuit et mittit
uirgulta; ibi ergo aqua est optima. Ostenditur etiam in ipsa
ualle, qualiter unusquisque habitationes habuerant, de quibus
habitationibus usque in hodiernum diem fundamenta parent,
quemadmodum fuerunt lapidibus circumdata. Ibi etiam est
locus, ubi tabernaculum foederis primitus fixum est. Ab
alia uero parte inter montes exitur et incipitur iam iuxta
mare ambulari, ita ut subito per aquam maris ambules, subito
etiam in quingentos passus per arenam ambulatur heremi;
uia enim illic penitus non est, sed qui ibidem ambulant, in
locis et locis signa ponunt, ad quae signa per diem ambulant,
nocte autem signa cameli attendunt.

A mare autem rubro usque ad Arabiae ciuitatem mansiones
quatuor sunt. Filii autem Israhel, quando egressi sunt de
Egypto, quantum ibant dextra, tantum redibant sinistra; quantum
denuo in ante ibant, tantum denuo retro reuertebantur,
et sic fecerunt ipsi ..... [*]