Scaife ATLAS

CTS Library / Divinarum Institutionum

Divinarum Institutionum (1.1.6-1.1.10)

urn:cts:latinLit:stoa0171.stoa009.opp-lat1:1.1.6-1.1.10
Refs {'start': {'reference': '1.1.6', 'human_reference': 'Book 1 Chapter 1 Section 6'}, 'end': {'reference': '1.1.10', 'human_reference': 'Book 1 Chapter 1 Section 10'}}
Ancestors [{'reference': '1'}, {'reference': '1.1'}]
Children []
prev
plain textXML
next

quod quia fieri non potuit ut homini per se ipsum
ratio diuina notesceret, non est passus hominem deus lumen
sapientiae requirentem diutius errare ac sine ullo laboris effectu
uagari per tenebras inextricabiles: aperuit oculos eius aliquando
et notionem ueritatis munus suum fecit, ut et humanam sapientiam
nullam esse monstraret et erranti ac uago uiam consequendae
inmortalitatis ostenderet.

uerum quoniam pauci
utuntur hoc caelesti beneficio ac munere, quod obuoluta in
obscuro ueritas latet eaque uel contemptui doctis est, quia
idoneis adsertoribus eget, uel odio indoctis ob insitam sibi
austeritatem, quam natura hominum procliuis in uitia pati
non potest nam quia uirtutibus amaritudo permixta est,
uitia uero uoluptate condita sunt, illa offensi, hac deleniti
feruntur in praeceps et bonorum specie falsi mala pro bonis
amplectuntur —, succurrendum esse his erroribus credidi, ut [*]

3
et docti ad ueram sapientiam dirigantur et indocti ad ueram
religionem.

quae professio multo melior utilior gloriosior putanda
est quam illa oratoria, in qua diu uersati non ad uirtutem,
sed plane ad argutam malitiam iuuenes erudiebamus,
multoque nunc rectius de praeceptis caelestibus disseremus,
quibus ad cultum uerae maiestatis mentes hominum instituere
possimus,

nec tam de rebus humanis bene meretur qui
scientiam bene dicendi adfert quam qui pie atque innocenter
docet uiuere. idcirco apud Graecos maiore in gloria philosophi
quam oratores fuerunt. illi enim recte uiuendi doctores sunt
existimati, quod est longe praestabilius, quoniam bene dicere
ad paucos pertinet, bene autem uiuere ad omnes.

multum
tamen nobis exercitatio illa fictarum litium contulit, ut nunc
maiore copia et facultate dicendi causam ueritatis peroremus.
quae licet possit sine eloquentia defendi, ut est a multis saepe
defensa, tamen claritate ac nitore sermonis inlustranda et quodammodo
adserenda est, ut potentius in animos influat et ui
sua instructa et luce orationis ornata. de religione itaque nobis
rebusque diuinis instituitur disputatio.

quod 1 w 4
quia 1 w 8
fieri 1 w 13
non 1 w 16
potuit 1 w 22
ut 1 w 24
homini 1 w 30
per 1 w 33
se 1 w 35
ipsum 1 w 40
ratio 1 w 45
diuina 1 w 51
notesceret 1 w 61
non 2 w 65
est 1 w 68
passus 1 w 74
hominem 1 w 81
deus 1 w 85
lumen 1 w 90
sapientiae 1 w 100
requirentem 1 w 111
diutius 1 w 118
errare 1 w 124
ac 1 w 126
sine 1 w 130
ullo 1 w 134
laboris 1 w 141
effectu 1 w 148
uagari 1 w 154
per 2 w 157
tenebras 1 w 165
inextricabiles 1 w 179
aperuit 1 w 187
oculos 1 w 193
eius 1 w 197
aliquando 1 w 206
et 2 w 208
notionem 1 w 216
ueritatis 1 w 225
munus 1 w 230
suum 1 w 234
fecit 1 w 239
ut 3 w 242
et 3 w 244
humanam 1 w 251
sapientiam 1 w 261
nullam 1 w 267
esse 1 w 271
monstraret 1 w 281
et 5 w 283
erranti 1 w 290
ac 2 w 292
uago 1 w 296
uiam 1 w 300
consequendae 1 w 312
inmortalitatis 1 w 326
ostenderet 1 w 336
uerum 1 w 342
quoniam 1 w 349
pauci 1 w 354
utuntur 1 w 361
hoc 1 w 364
caelesti 1 w 372
beneficio 1 w 381
ac 3 w 383
munere 1 w 389
quod 2 w 394
obuoluta 1 w 402
in 7 w 404
obscuro 1 w 411
ueritas 1 w 418
latet 1 w 423
eaque 1 w 428
uel 1 w 431
contemptui 1 w 441
doctis 1 w 447
est 3 w 450
quia 2 w 455
idoneis 1 w 462
adsertoribus 1 w 474
eget 1 w 478
uel 2 w 482
odio 1 w 486
indoctis 1 w 494
ob 3 w 496
insitam 1 w 503
sibi 1 w 507
austeritatem 1 w 519
quam 1 w 524
natura 1 w 530
hominum 1 w 537
procliuis 1 w 546
in 11 w 548
uitia 1 w 553
pati 1 w 557
non 3 w 560
potest 1 w 566
nam 2 w 570
quia 3 w 574
uirtutibus 1 w 584
amaritudo 1 w 593
permixta 1 w 601
est 5 w 604
uitia 2 w 610
uero 1 w 614
uoluptate 1 w 623
condita 1 w 630
sunt 1 w 634
illa 1 w 639
offensi 1 w 646
hac 1 w 650
deleniti 1 w 658
feruntur 1 w 666
in 12 w 668
praeceps 1 w 676
et 9 w 678
bonorum 1 w 685
specie 1 w 691
falsi 1 w 696
mala 1 w 700
pro 2 w 703
bonis 1 w 708
amplectuntur 1 w 720
succurrendum 1 w 734
esse 2 w 738
his 1 w 741
erroribus 1 w 750
credidi 1 w 757
ut 7 w 760
RSMpPV 1 w 766
2 1 w 768
corpori 1 w 775
P1 1 w 778
in 13 w 781
ras 2 w 784
corr 1 w 789
P2 1 w 792
cultum 1 w 798
pertinent 1 w 807
SM 2 w 809
3 1 w 810
quidem 1 w 816
illi 1 w 820
PV 2 w 822
agnitione 1 w 831
M 3 w 832
quoniam 2 w 839
quam 2 w 844
SM 3 w 846
edd 1 w 849
4 1 w 851
tantopere 1 w 860
SPV 1 w 863
cupiuere 1 w 871
S 5 w 872
ita 7 w 875
ut 8 w 877
om 4 w 879
M 5 w 881
5 1 w 882
suas 1 w 886
familiares 1 w 896
S 6 w 897
familiaris 1 w 907
P1 2 w 909
corr 2 w 914
P2 2 w 917
V 4 w 919
7 1 w 920
et 10 w 922
tantum 1 w 928
scr 1 w 931
tantum 2 w 939
C 1 w 940
tantumque 1 w 950
edd 2 w 953
8 1 w 955
supra 1 w 960
uirtutis 1 w 968
add 1 w 971
1x 1 w 974
ueritatis 2 w 983
M 6 w 984
auctoritatis 1 w 996
P 8 w 997
u 94 w 999
t 93 w 1001
ex 2 w 1003
luit 1 w 1007
P 9 w 1008
9 1 w 1009
praedicarent 1 w 1021
PV 4 w 1023
11 1 w 1025
summum 1 w 1031
mum 2 w 1035
in 15 w 1037
mg 1 w 1039
add 2 w 1043
P2 3 w 1046
PF 1 w 1049
14 1 w 1051
cognitio 1 w 1059
SM 4 w 1061
17 1 w 1063
ullo 2 w 1067
0 1 w 1069
in 16 w 1071
ras 3 w 1074
ex 3 w 1077
is 14 w 1079
m 49 w 1081
2 5 w 1083
V 6 w 1085
19 1 w 1087
nationem 1 w 1095
R1 1 w 1097
noticionem 1 w 1108
M 8 w 1109
23 1 w 1111
ea 2 w 1113
quae 1 w 1117
P 13 w 1118
contemptu 2 w 1127
PV 5 w 1129
24 1 w 1131
assertionibus 1 w 1144
S 8 w 1145
25 1 w 1147
auctoritatem 1 w 1159
M 9 w 1160
26 1 w 1162
permista 1 w 1170
S 9 w 1171
27 1 w 1173
deliniti 1 w 1181
RMP 1 w 1184
28 1 w 1186
et 11 w 1188
om 5 w 1190
M 11 w 1192
falsa 1 w 1197
MP 2 w 1199
mali 1 w 1203
P 17 w 1204
et 12 w 1206
docti 3 w 1211
ad 4 w 1213
ueram 1 w 1218
sapientiam 2 w 1228
dirigantur 1 w 1238
et 13 w 1240
indocti 2 w 1247
ad 5 w 1249
ueram 2 w 1254
religionem 1 w 1264
quae 2 w 1269
professio 1 w 1278
multo 1 w 1283
melior 1 w 1289
utilior 1 w 1296
gloriosior 1 w 1306
putanda 1 w 1313
est 6 w 1316
quam 3 w 1320
illa 2 w 1324
oratoria 1 w 1332
in 19 w 1335
qua 7 w 1338
diu 3 w 1341
uersati 1 w 1348
non 4 w 1351
ad 6 w 1353
uirtutem 1 w 1361
sed 1 w 1365
plane 1 w 1370
ad 7 w 1372
argutam 1 w 1379
malitiam 1 w 1387
iuuenes 1 w 1394
erudiebamus 1 w 1405
multoque 1 w 1414
nunc 1 w 1418
rectius 1 w 1425
de 6 w 1427
praeceptis 1 w 1437
caelestibus 1 w 1448
disseremus 1 w 1458
quibus 1 w 1465
ad 8 w 1467
cultum 2 w 1473
uerae 1 w 1478
maiestatis 1 w 1488
mentes 1 w 1494
hominum 2 w 1501
instituere 1 w 1511
possimus 1 w 1519
nec 1 w 1523
tam 3 w 1526
de 7 w 1528
rebus 1 w 1533
humanis 1 w 1540
bene 2 w 1544
meretur 1 w 1551
qui 7 w 1554
scientiam 1 w 1563
bene 3 w 1567
dicendi 1 w 1574
adfert 1 w 1580
quam 4 w 1584
qui 8 w 1587
pie 4 w 1590
atque 1 w 1595
innocenter 1 w 1605
docet 1 w 1610
uiuere 1 w 1616
idcirco 1 w 1624
apud 1 w 1628
Graecos 1 w 1635
maiore 1 w 1641
in 23 w 1643
gloria 1 w 1649
philosophi 1 w 1659
quam 5 w 1663
oratores 1 w 1671
fuerunt 1 w 1678
illi 2 w 1683
enim 1 w 1687
recte 1 w 1692
uiuendi 1 w 1699
doctores 1 w 1707
sunt 2 w 1711
existimati 1 w 1721
quod 3 w 1726
est 9 w 1729
longe 1 w 1734
praestabilius 1 w 1747
quoniam 3 w 1755
bene 4 w 1759
dicere 1 w 1765
ad 10 w 1767
paucos 1 w 1773
pertinet 1 w 1781
bene 5 w 1786
autem 1 w 1791
uiuere 2 w 1797
ad 11 w 1799
omnes 1 w 1804
multum 1 w 1811
tamen 1 w 1816
nobis 1 w 1821
exercitatio 1 w 1832
illa 3 w 1836
fictarum 1 w 1844
litium 1 w 1850
contulit 1 w 1858
ut 15 w 1861
nunc 2 w 1865
maiore 2 w 1871
copia 1 w 1876
et 17 w 1878
facultate 1 w 1887
dicendi 2 w 1894
causam 1 w 1900
ueritatis 3 w 1909
peroremus 1 w 1918
quae 3 w 1923
licet 1 w 1928
possit 1 w 1934
sine 2 w 1938
eloquentia 1 w 1948
defendi 1 w 1955
ut 16 w 1958
est 11 w 1961
a 160 w 1962
multis 1 w 1968
saepe 1 w 1973
defensa 1 w 1980
tamen 2 w 1986
claritate 1 w 1995
ac 6 w 1997
nitore 1 w 2003
sermonis 1 w 2011
inlustranda 1 w 2022
et 19 w 2024
quodammodo 1 w 2034
adserenda 1 w 2043
est 12 w 2046
ut 17 w 2049
potentius 1 w 2058
in 27 w 2060
animos 1 w 2066
influat 1 w 2073
et 20 w 2075
ui 24 w 2077
sua 2 w 2080
instructa 1 w 2089
et 21 w 2091
luce 1 w 2095
orationis 1 w 2104
ornata 1 w 2110
de 10 w 2113
religione 2 w 2122
itaque 1 w 2128
nobis 2 w 2133
rebusque 1 w 2141
diuinis 1 w 2148
instituitur 1 w 2159
disputatio 1 w 2169