Sermones (16-20)

XVI. DE DOMINICO INITIO QVADRAGESIMAE.

Dominus et saluator noster, qualiter ad eum post multas
neglegentias uenire debeamus, nos hortatur et admonet per
prophetam dicens: uenite, adoremus et procidamus coram
domino, qui fecit nos, et iterum: conuertimini ad
me ex toto corde uestro, in ieiunio, fletu planctuque. [*] [*]

dies enim, fratres carissimi, sanctae quadragesimae, si diligenter
adtendamus, uitam saeculi praesentis significant, sicut dies
paschae aeternam beatitudinem praefigurant. et quomodo in
quadragesima quasi tristitiam habemus, ut in pascha legitimo
ordine gaudeamus, sic et in hoc saeculo, quamdiu uiuimus,
paenitentiam agere debemus, ut (in futuro peccatorum) indulgentiam
accipere et ad aeternum gaudium peruenire possimus.
sed ita debet unusquisque pro suis criminibus suspirare, lacrimas
fundere, elimosynas dare, ut deo auxiliante, quamdiu uiuit,
semper crimina ipsa conetur effugere. sicut enim sine
minutis peccatis nullus umquam aut fuit aut esse poterit, ita
sine capitalibus criminibus donante deo et auxiliante omnibus
modis esse debemus.

Et ut haec obtinere possimus, si nos alio tempore inpedimenta
mundi detinent obligandos, uel in diebus sanctae quadragesimae
in lege domini, sicut scriptum est, die noctuque meditemur
et ita cor nostrum diuinae legis dulcedine repleamus,
ut in nobis nullum locum uirtutibus uacuum, quem obtinere
possint uitia, relinquamus. sicut enim tempore messium uel
uindemiarum, fratres carissimi, unde caro nostra sustentari
possit, colligitur, ita in diebus quadragesimae quasi spiritalium
uindemiarum uel messium tempore, unde anima nostra in
aeternum possit uiuere, congregetur, quia, sicut neglegens
quisque tempore uindemiarum uel messium nihil colligens per
totum anni spatium fame torquebitur, ita, qui in hoc tempore
spiritale triticum et caeleste mustum ieiunando, legendo, orando [*] [*]

in horreis animae suae prouidere et congregare neglexerit, in
aeternum durissimam sitim et crudelem inopiam sustinebit.

Certissime scitote, fratres carissimi, quia, qualis est caro,
quae post multos dies percipit cibum, talis est anima, quae
non adsidue pascitur dei uerbo. et quomodo caro per famem
et inopiam tenuis et sicca uelut quoddam simulacrum efficitur,
ita et anima, si uerbi dei cibo non pascitur, arida et inutilis
et ad nullum opus bonum congrua inuenitur. considerate,
fratres carissimi, et horreum et canabam et cellarium annis
singulis praeparamus, unde anno uno cibum habeat caro nostra:
putatis, quantum debemus recondere, unde in aeternum sustentetur
anima nostra? et ideo, fratres carissimi, uel istis paucis
diebus recedant inpedimenta mundi, quia secundum scripturam
multos neglegentes miseros faciunt. recedat carnalis laetitia,
recedant uenenis plena mundi istius blandimenta. carnis gaudia
minuantur, ut animae lucra spiritaliter praeparentur propter
illud, quod scriptum est: uae uobis, qui ridetis nunc, quia
lugebitis et flebitis, et illud: beati, qui lugent, quoniam
ipsi consolabuntur. tempus, quod nobis furiosus tabulae
ludus solebat auferre, lectio diuina incipiat occupare et
odiosis fabulis et mordacibus iocis ac detractionibus uenenatis
alloquia de scripturis sanctis succedant. horarum spatiis, in
quibus uenationibus solebamus cum damno animae detineri,
uisitentur infirmi, requirantur in carcere constituti, peregrini
suscipiantur et discordes ad concordiam reuocentur.

Haec si faciamus, fratres, inde nobis parare possimus medicamenta,
unde nobis uulnera feceramus. ante omnia in diebus
ieiuniorum, quod prandere solebamus, pauperibus erogemus, [*] [*]

ne forte aliquis sibi sumptuosas caenas et exquisitis saporibus
epulas studeat praeparare et corpori suo magis commutasse
quam subtraxisse ciborum abundantiam uideatur. nihil prodest
longum tota die duxisse ieiunium, si postea ciborum suauitate
uel nimietate anima obruatur. illis enim mens repleta turpescit
et inrigata corporis nostri terra spinas libidinis germinabit.
sit ergo temperatus cibus, numquam nimium uenter expletus
et plus semper de cibo cordis quam de cibo corporis cogitemus,
qui intus in homine interiore facti sumus ad imaginem dei,
in carne autem de limo terrae formati sumus. et uidete, fratres,
si iustum est, ut caro de terra facta interdum bis in die capiat
cibum et anima, quae imago dei est, uix post plures dies
capiat uerbum dei, cum tamen expediat nobis, ut amplius imaginem
dei in nobis, quam nostram carnem debeamus honorare.
qui enim de sola carne cogitant, bestiis et pecoribus similes
sunt et, qui ita agunt, iam in se dei imaginem contriuerunt.
caro uero uelut ancilla gubernetur et anima tamquam domina
legitima praeferatur. iam si aliter factum fuerit, si nos non
agnoscamus ad imaginem dei factos et plus de carne quam
de anima cogitemus, timeo, ne nos spiritus sanctus per prophetam
arguat dicens: homo, cum in honore esset, non
intellexit. comparatus est iumentis insipientibus et
similis factus est illis.

Lectiones diuinas et in ecclesia, sicut consuestis, libenter
audite et in domibus uestris relegite. si aliquis ita fuerit occupatus,
ut ante refectionem scripturae diuinae non possit [*] [*]

insistere, non eum pigeat in conuiuio suo aliquid de scripturis
diuinis legere, ut, quomodo caro pascitur cibo, sic reficiatur
anima dei uerbo, ut totus homo, id est exterior et interior de
sancto et salutari conuiuio satiatus exsurgat. nam si sola caro
pascitur et anima dei uerbo non reficiatur, ancilla satiatur et
domina fame torquetur. et hoc quam sit iniustum, sanctitas
(uestra) non potest ignorare, et ideo, sicut iam dixi, lectiones
diuinas illo desiderio et audire et legere debetis, ut de ipsis
in domibus uestris et alibi, ubicumque fueritis, etiam loqui et
alios docere possitis et uerbum dei uelut munda animalia cogitatione
adsidua ruminantes utilem sucum, id est spiritalem
sensum et in uobis sumere et aliis (deo) adiuuante propinare
possitis inplentes illud, quod scriptum est: et calix tuus
inebrians quam praeclarus est, inplentes illud, quod beatus
apostolus hortatur et admonet dicens: siue manducetis siue
bibatis siue aliquid faciatis, omnia ad gloriam dei facite.
et si infirmitas non prohibet, cottidie ieiunate et ad uigilias alacri
et feruenti deuotione consurgite propter illud, quod scriptum
est: die noctuque uigilat spiritus meus ad te, deus, et
iterum: ad te orabo, domine, mane et exaudies uocem
meam, et iterum: media nocte surgebam ad confitendum
nomini tuo, domine. ad quam rem etiam dominus et saluator
noster in euangelio hortatur et admonet dicens: uigilate
et orate, ne intretis in temptationem, quod ipse praestare
dignetur, cui est honor et imperium cum patre et spiritu
sancto in saecula saeculorum. Amen. [*] [*]

XVII. DE LECTIONE EUANGELII, UBI AIT: NESCIAT SINISTRA TUA, QVID FACIAT DEXTERA TUA.

Euangelica lectio, fratres carissimi, quae nobis modo recitata
est, uidetur mihi, quod secundum litteram non possit intellegi,
et ideo deo auxiliante requiramus, qualiter ad eius
spiritalem sensum peruenire possimus. sic enim ait: adtendite,
ne iustitiam uestram faciatis coram hominibus,
ut uideamini ab eis, et iterum: cum facis elimosynam,
nesciat sinistra tua, quid faciat dextera tua, cum alibi
dicat: sic luceat lux uestra coram hominibus, ut uideant
opera uestra bona. diligenter adtendite, fratres, et
intellectum diuinae scripturae humiliter et sapienter requirite.
non enim sibi ipse dominus in euangelica lectione contrarius
esse potest. nam quia elimosynam et occulte fieri ipse dixit
et ipse admonuit publice, ut sibi praecepta eius non uideantur
esse contraria, intellectum sobrium quaerit. qui enim
ideo facit elimosynam, ut ab hominibus se laudari desideret,
etiam si occulte fecerit, publice facit, quia laudem ab hominibus
quaerit. qui uero elimosynam pro solo amore dei
facit, ut illum ad opus bonum reliqui imitentur et non ipse,
sed dominus conlaudetur, etiam si publice faciat elimosynam,
absconse facit, quia pro elimosyna illa non hoc, quod uidetur, [*] [*] [*] [*]

sed quod non uidetur, desiderat nec ab hominibus laudem, sed
mercedem a deo optat accipere.

Hoc etiam ab ieiunio debemus accipere. cum enim ipse
(dominus) dicat: unge caput tuum et faciem tuam
laua, ne uidearis ab hominibus ieiunans, ergo contra
Christi praecepta faciamus, qui publice ieiunium indicimus et
uidente toto populo pariter cum ipso ieiunamus? et in hoc
sensu oportet intellegi, ut nemo pro laude humana, sed pro
peccatorum indulgentia, pro misericordia diuina ieiunet. ideo
unusquisque interroget conscientiam suam et, si pro solo deo
facit elimosynam, secure et publice faciat, ut eum, quicumque
uiderint, imitentur. nam et illud, quod dominus dicit: nesciat
sinistra tua, quid faciat dextera tua, ad hoc, quod supra
diximus, pertinere cognoscitur. in dextera enim intellegitur
amor dei, in sinistra uanitas uel cupiditas mundi. et si pro
laude humana dederis elimosynam, totum sinistra facit, dextera
nihil omnino. si uero pro remissione peccatorum et amore
uitae aeternae elimosynam dederis, totum dextera facit. quid
est ergo: nesciat sinistra tua, quid faciat dextera tua, nisi ut,
quod faciat amor dei, non corrumpat uel perdat (uanitas uel
cupiditas mundi? nam si hoc aliquis secundum litteram implere
posse credit, quid faciat, si manus dextera doluerit?
numquid de sinistra elimosynam dare non debet? aut, si
uult captiuum redimere, quomodo arcam aperire poterit aut
sacculum soluere, si sinistram manum dexterae suae non iunxerit?
aut si peregrinum oporteat excipere et secundum [*] [*]

praeceptum domini sanctorum pedes abluere, non uideo, quomodo
hoc nesciente sinistra manu possit implere.

Ad hoc pertinet etiam illud, quod dixit dominus: nolite
in angulis platearum orare, sed intra, inquit, in cubiculum
tuum et clauso ostio ora patrem tuum in absconso.
ecce et ipsi bene agnoscitis, quia nec hoc semper
secundum litteram poterit impleri. nam et nos ipsi et totus
populus non solum in cubiculis nostris oramus, sed etiam ad
ecclesiam conuenimus et simul cum omni populo genua flectimus.
et numquid haec facientes praeceptis Christi contrarii
sumus, qui dixit, ut in cubiculis clauso ostio orare debeamus?
non ita est. unde etiam iste sensus superiori sententiae conueniens
est. qualiter ergo hoc intellegi debeat, diligenter adtendite.
si quando oras deum (et) hoc ab illo petis, quod
uidetur, publice et aperto ostio oras, quia hoc a deo uis accipere,
quod uidetur. si uero pro indulgentia peccatorum et
pro uita aeterna uolueris supplicare, etiam si publice oraueris,
clauso ostio oras, quia non hoc petis, quod uidetur, sed quod
non uidetur. quae enim uidentur, temporalia sunt, quae
autem non uidentur, aeterna sunt. si temporalia quaeris, sicut
iam supra dixi, publice et aperto ostio oras, si aeterna quaeris,
secreta est oratio tua, quia non, quae uidentur, (sed quae non
uidentur, optas accipere. qui ergo illa, quae non uidentur),
in ueritate quaesierit, et illa, quae uidentur, domino remunerante
percipiet, quia non mentitur ille, qui dicit: quaerite ergo
primum regnum dei et iustitiam eius et haec omnia
praestabuntur uobis.

Nec hoc dicimus, fratres, ut pro rebus temporalibus dominum
non oremus, id est pro sanitate corporum aut pro pace [*] [*] [*]

populorum aut pro abundantia fructuum. debemus et ista a
deo petere, (sed) secundo et tertio loco, ut primas partes in
omni intentione nostrae orationis amor animae et desiderium
uitae (aeternae) obtineat. oremus pro corpore, sed sine ulla
conparatione amplius pro anima supplicemus. et ideo, fratres
carissimi, quotiens uobis ista euangelica lectio legitur, eo ordine,
quo supra suggessimus, intellectum eius debetis accipere,
ut siue in elimosynis siue in ieiuniis siue in orationibus sine
in dextera siue in sinistra hoc obseruare studeamus, ut, quidquid
agimus, non pro uanitate uel cupiditate saeculi, sed pro
(amore) aeternae beatitudinis faciamus, quod ipse praestare
dignetur, qui cum patre uiuit et cum spiritu sancto in saecula
saeculorum. Amen.

XVIII. DE UOCATIONE ABRAHAE.

Modo cum diuina lectio legeretur, audiuimus dominum beato
Abrahae dicentem: egredere, inquit, de terra tua et de
cognatione tua et de domo patris tui. omnia enim,
fratres carissimi, quae in ueteri testamento conscripta sunt,
noni testamenti typum et imaginem praetulerunt. sic et apostolus
Paulus dicit: omnia enim in figura contigerunt
illis. scripta sunt autem propter nos, in quos finis
saeculorum deuenit. si ergo propter nos scripta sunt,
quae tunc in Abraham corporaliter legimus facta, si sancte et
iuste uiuamus, spiritaliter in nobis uidemus inpleta. egredere, [*] [*]

inquit, de terra tua et de cognatione tua et de domo patris
tui. haec omnia, fratres carissimi, per sacramentum in nobis
baptismi et credimus et sentimus inpleri. terra nostra caro
nostra est. bene de terra nostra egredimur, quando carnales
consuetudines deserentes Christi uestigiis inhaeremus. quasi
non tibi uidetur feliciter de terra sua, id est de se ipso egredi,
qui de superbo efficitur humilis, patiens ex iracundo, castus
ex luxurioso, largus ex cupido, benignus ex inuido, placidus
ex cruento?

Uere, fratres carissimi, feliciter egreditur de terra sua, qui
pro dei amore taliter commutatur. denique etiam in collocutione
priuata ita loqui consueuimus, ut, si aliquis malus homo
subito bona opera coeperit exercere, dicamus de illo: exiuit
iste de se. et uere bene de se exisse dicitur, qui repudiatis
uitiis uirtutibus delectatur. egredere, inquit dominus, de terra
tua. terra nostra, id est caro nostra ante baptismum terra
morientium fuit, post baptismum facta est terra uiuentium.
ipsa est terra, de qua propheta cantauerat dicens: credo uidere
bona domini in terra uiuentium. terra ergo uiuentium
et non morientium, id est uirtutum non uitiorum, ut dixi,
per baptismum facti sumus, si tamen post acceptum baptismum
ad uitiorum non reuertamur uolutabrum, si, postea quam
terra uiuentium facti sumus, opera mortis obnoxia et luxuriosa
non faciamus. et ueni, inquit dominus, in terram, quam
ego demonstrabo tibi. tunc enim ad terram, quam [*] [*]

dominus ostendit, cum gaudio uenimus, . si prius de terra (nostra),
id est de carne nostra ipso adiuuante uitia et peccata repellamus.
egredere, inquit, de cognatione tua. ista cognatio uitia
intelleguntur atque peccata, quae nobiscum quodam modo ei
parte nascuntur et ab infantia malis moribus nutriuntur. de
cognatione ergo nostra egredimur, quando per gratiam baptismi
ab omnibus peccatis et uitiis euacuamur ita tamen, ut
postea cum dei adiutorio, quantum possumus, laboremus, ut
repulsis uitiis uirtutibus repleamur. nam si post baptismum
malis omnibus euacuati desides esse uolumus et ignaui, timeo,
ne repleatur in nobis illud, quod scriptum est in euangelio:
cum exierit spiritus inmundus ab homine, ambulat
per loca arida, quaerit requiem et non inuenit. postea
reuersus si inuenerit domum uacuam, adducet
secum septem alios spiritus nequitiores se et erunt
hominis illius posteriora prioribus peiora.

Ita ergo de cognatione nostra, id est de peccatis ac uitiis
exeamus, ut numquam ad haec mala postea uelut canis ad
uomitum suum redire uelimus. egredere, inquit dominus, et
de domo patris tui. et hoc, fratres carissimi, spiritaliter debemus
accipere. pater noster ante gratiam Christi diabolus fuit.
de ipso dominus in euangelio arguens Iudaeos dicit: uos de
patre uestro diabolo estis et desideria patris uestri
uultis facere. patrem ergo hominum dixit diabolum non ex
ipso nascendo, sed ex ipsius nequitiam imitando, non quod
ex ipso nasci potuerunt, sed quod eum uoluerunt imitari. nam [*] [*]

quod prius pater noster diabolus fuerit, ex persona dei loquentis
ad ecclesiam psalmista commemorat dicens: audi, filia,
et uide et inclina aurem tuam et obliuiscere populum
tuum et domum patris tui. considerate ergo primum, quid
dixerit: audi filia, inquit. qui dicit: audi filia, pater utique
est. cum dixit: obliuiscere populum tuum et domum patris
tui, patrem utique admonet relinquendum. inuitamur ergo a
deo patre, ut beata ac felici commutatione patrem diabolum
relinquamus. bene diabolum patrem relinquimus, si deo auxiliante
calliditatem et nequitias illius uitare semper uel fugere
studeamus.

Haec ergo omnia, ut de terra nostra, id est de conuersatione
carnali possimus exire et cognationem nostram, hoc est
uitia et peccata relinquere et de domo diaboli patris effugere,
non nostris uiribus, sed Christi gratia donante meruimus. et
ideo, quantum possimus, cum dei adiutorio laboremus, ne iterum
ad consortium uel amicitiam diaboli uel uitia uel carnales
concupiscentias redeamus propter illud, quod scriptum est:
iam sanus factus es, noli peccare, ne quid tibi deterius
fiat, sed Abrahae fidem potius imitando et bona iugiter
opera faciendo non solum ad ueniam, sed etiam ad consortium
uel amicitias dei peruenire possimus. illud etiam metuentes,
quod de hac eadem re (dominus) locutus est ad Moysen, cum
grandi metu et tremore considerare debemus. sic enim ait:
cum, inquit, tradiderit uobis dominus terram Chananaeorum,
cauete, ne umquam cum habitatoribus terrae
illius iungatis amicitias, quae uobis sint in ruinam.
cum per gratiam baptismi a nobis omnia crimina uel
peccata expulsa esse credamus, si postea cum ipsis uitiis uel [*] [*]

peccatis amicitias iungamus, dum eis ad cupiditatem uel luxuriam
consentimus, sine dubio eorum amicitia nobis efficitur
in ruinam.

Et ideo, quantum possimus, cum dei adiutorio pro salute
animae laboremus et in agro cordis nostri, quem peccata
uel crimina possidere consueuerant, uirtutes intromittere festinemus,
ut impleatur in nobis illud, quod beatus Isaac in typo
Christi benedicens filium suum dixit: ecce odor filii mei
sicut odor agri pleni, cui benedixit dominus, quod ipse
praestare dignetur, cui est honor et imperium cum patre in
spiritu sancto in saecula saeculorum. Amen.

XVIIII. DE ABRAHAM ET ISAAC FILIO EIUS.

Lectio ilia, fratres carissimi, in qua beatus Abraham Isaac
filium suum in holocaustum legitur obtulisse, ideo in ordine suo
diebus quadragesimae non recitatur, quia, (ut) ipsi nostis, in uigiliis
paschae propter sacramentum dominicae passionis reseruatur.
et quia tunc non est in spatio, ut de ipsa possit aliquid
dici, nunc, si iubetis, expositionem eius secundum id, quod
eam patres nostri inspirante domino tractauerunt , caritatis
uestrae auribus quam possimus breuiter intimemus.

Dixit ergo dominus ad Abraham: tolle filium tuum,
quem diligis, Isaac et offeres eum mihi in holocaustum
super unum montium, quem demonstrauero tibi.
at ille surgens strauit asinam suam et tulit secum
duos pueros et Isaac filium suum et peruenit ad [*] [*]

locum, quem ei ostenderat dominus, die tertia. Abraham
enim, quando Isaac filium suum obtulit, typum (habuit
dei patris, Isaac uero figuram) gessit domini saluatoris. quod
autem ad locum immolationis die tertio peruenitur, mysterium
trinitatis ostenditur. nam quod dies in sacramento tertius uel
mysterio accipi debeat trinitatis, frequenter in sacris uoluminibus
inuenitur, sicut in Exodo: uiam, inquit, trium dierum
ibimus in deserto, et iterum, quando ad montem Sinai
uentum (est), dictum est populo: sanctificamini et estote
in diem parati tertiam, et Iosue transiturus Iordanem, ut
in die tertio populus paratus sit, admonuit, et dominus die
tertio resurrexit. hoc ideo diximus, quia beatus Abraham die
tertio uenit ad locum, quem ei ostenderat dominus.

Duo pueri, quos cum asina Abraham remanere iussit, typum
habuerunt populi Iudaeorum, qui pro eo, quod in Christo credituri
non erant, ideo ad locum, ubi inmolandus erat, ascendere
uel peruenire non poterant. asina illa significat synagogam,
aries uero ille, qui inter spinas cornibus tenebatur,
et ipse typum domini habuisse uidetur. nam et Christus quasi
cornibus inter spinas haerebat, quando ad crucis cornua clauorum
confixione pendebat. quod Isaac uero sibi ipse ad immolandum
ligna detulit, et in hoc Christum dominum figurauit,
qui ad locum passionis ipse portauit crucem suam. de
quo mysterio multum ante dictum fuerat per prophetam: et
erit, inquit, principatus eius super humeros eius. tunc
enim Christus principatum super humeros habuit, quando crucem
suam admirabili humilitate portauit. non incongrue crux
Christi significat principatum. nam per ipsam et diabolus [*] [*]

uincitur et totus mundus ad Christi notitiam uel gratiam reuocatur.
denique sic et Paulus dixit, cum de passione domini
loqueretur: factus, inquit, oboediens patri usque ad mortem,
mortem autem crucis. propter quod et deus illum
exaltauit et donauit illi nomen, quod est super omne
nomen.

Hoc ideo diximus, fratres, ut agnosceret caritas uestra, quod
principatus Christi, de quo scriptum est: et erit principatus
super humeros eius, non sit aliud nisi crux eius. et ideo
lectio illa in pascha legitur, quando Isaac uerus, cuius typum
gerebat filius Abrahae, pro genere humano patibulo crucis adfigitur.
legitur etiam (in) lectione ipsa, quod beatus ueniens
Abraham cum filio suo uiderit locum a longe et dixit ad pueros:
sedete hic cum asina. ego et puer proficiscemur et,
cum adorauerimus, reuertemur ad uos. quare pueris,
qui figuram habuerunt Iudaeorum, dicitur: sedete hic cum
asina? numquid asina illa sedere poterat, fratres? sed ideo
(dicitur): sedete cum asina, quod Iudaeorum populus, qui in
Christo crediturus non erat, stare non poterat, sed ut debilis
et uelut peccato languidus, qui baculum crucis despexerat, in
terram casurus erat. dicit ergo beatus Abraham: sedete hic
cum asina, ego et puer proficiscemur et, cum adorauerimus,
reuertemur ad uos. quid est, quod dicis, beate Abraham? ad
immolandum filium uadis et dicis, cum filio reuerteris? si
enim (eum) obtuleris in holocaustum, utique tecum redire non
poterit. potuit respondere beatus Abraham: uerum dico et
offero filium et reuertar cum filio ad uos. tanta est fides mea,
ut credam, quod ille, qui eum mihi de matre sterili dignatus [*] [*]

est dare, possit etiam eum mortuum suscitare, et ideo uerum
dico, quod, cum adorauerimus, reuertemur ad uos.

Quod autem aries occisus est et Isaac non occisus est, ideo
factum est, quod Isaac figura et non ueritas erat, et in ipso
ergo designatum est, quod postea in Christo conpletum est.
uidete dominum magna cum hominibus pietate certantem.
Abraham mortalem filium non moriturum obtulit deo et deus
inmortalem filium pro hominibus tradidit morti. potest tamen
de beato Isaac et de illo ariete etiam sic intellegi, ut in beato
. Isaac significata sit diuinitas, in ariete humanitas Christi. et
quod in passione non diuinitas, (sed humanitas) crucifixa credatur,
ideo non Isaac, sed aries immolatur. dei enim unigenitus
offertur et uirginis primogenitus immolatur.

Audite aliud sacramentum, fratres carissimi. beatus Hieronymus
presbyter scripsit ab antiquis et senioribus Iudaeis se
certissime agnouisse, quod ibi oblatus sit Isaac, ubi postea
Christus crucifixus est. (denique ab eo loco, unde beatus Abraham
iussus est proficisci, tertio die ad locum, ubi Christus
crucifixus est), peruenitur. etiam et hoc antiquorum relatione
refertur, quod et Adam primus homo ipso loco, ubi crux fixa
est, fuerit aliquando sepultus et ideo caluariae locus dictus
est, quia primum caput humani generis ibi dicitur esse sepultum.
et uere, fratres, non incongrue creditur, quod ibi erectus
sit medicus, ubi iacebat aegrotus. et dignum erat, ut, ubi occiderat
humana superbia, ibi se inclinaret diuina misericordia
et sanguis ille pretiosus etiam corporaliter puluerem antiqui
peccatoris, dum dignatur stillando contingere, redemisse credatur.
haec enim, fratres carissimi, secundum quod potuimus,
de diuersis scripturarum uoluminibus pro animae uestrae profectu
collegimus et caritatis contemplatione suggessimus. uos [*] [*]

uero auxiliante domino, dum frequentius scripturas diuinas
relegitis, si diligenter adtenditis, credo, quod etiam meliorem
expositionem inuenire possitis.

Rogo uos, fratres, ut, quicumque aut filium aut uernaculum
suum baptizari desiderat, iam nunc eum ecclesiae offerre non
differat, quia non est iustum, ut res, quae tam magna et tam
praeclara esse creditur, neglegenter aut tardius, quam expedit,
requiratur. timeo enim, ne aliquae mulieres ideo tardius infantulos
suos offerant, quia cum ipsis ad uigilias uenire dissimulant.
certissime enim credimus, quod, (qui) statim incipiente
quadragesima eos, qui baptizandi sunt, offerre uoluerint et cum
ipsis ad uigilias fideliter uenerint et filii eorum legitimo ordine
acceperint sacramentum baptismi, et ipsi adquirent indulgentiam
peccatorum praestante domino nostro Iesu Christo, cui
est honor et imperium cum patre et spiritu sancto in saecula
saeculorum. Amen.

XX. DE SANCTO IOSEPH I.

Quotiens uobis, carissimi, lectiones de testamento ueteri recitantur,
sicut frequenter admonui, non hoc solum debetis adtendere,
quod sonat in uerbo, sed quod intellegitur et sapit in
spiritu. sic et apostolus commonet nos dicens: littera occidit,
spiritus autem uiuificat. haec enim omnia, quae in
ueteri testamento leguntur, sicut dicit apostolus, in figura
contingebant illis, scripta sunt autem propter nos.
cum enim Christianus populus fideliter ad ecclesiam uenit,
quid ei prodest, quod audit, qualiter sancti patriarchae aut uxores [*] [*]

acceperunt aut filios procreauerunt, nisi haec, quare facta sunt
aut quid res istae figurauerunt, spiritali sensu perspexerit. ecce
audiuimus, quod beatus Iacob genuerit filium et uocauerit
nomen eius Ioseph et eum plus quam reliquos filios dilexerit.
hoc loco beatus Iacob figuram habuit dei patris, sanctus quoque
Ioseph typum domini gessit saluatoris. diligebat Iacob
filium suum et deus pater dilexit unicum suum. Iacob misit
filium suum, ut de fratribus suis sollicitudinem gereret, et
deus pater misit filium suum unigenitum, ut genus humanum
peccatis languidum uisitaret. Ioseph, dum fratres suos quaereret,
errabat in eremo et genus Christus humanum requirebat,
quod errabat in mundo, quo in mundo quasi et ipse errabat,
quia errantes quaerebat. Ioseph fratres suos quaerebat
in Sichimis. Sichima interpretatur humerus. semper enim peccatores
dorsum ponunt in faciem iusti. humeri enim retro
sunt. sicut enim fratres Ioseph inuidia percussi fraternae dilectioni
dorsum magis quam faciem offerebant, ita et infelices
Iudaei uenienti ad eos salutis auctori inuidere potius quam
diligere maluerunt. de talibus dicitur in psalmo: obscurentur
oculi eorum, ne uideant, et dorsum eorum semper
incurua.

Inuenit Ioseph fratres suos in Dothaim. Dothaim interpretatur
defectio. uere in grandi defectione erant, qui de fratricidio
cogitabant. uidentes ergo Ioseph fratres sui de morte
illius tractauerunt. sic uidentes uerum Ioseph Iesum Christum, [*] [*]

ut eum crucifigerent, uno omnes consilio statuerunt. ut Ioseph
expoliauerunt fratres sui ueste polymitari et talari, et
Iudaei Christum per mortem crucis expoliauerunt tunica corporali.
Ioseph exutus tunica mittitur in cisternam, id est in
lacum, et Christus expoliatus carne humana descendit in infernum.
Ioseph, postea quam de cisterna leuatur, Ismaelitis,
id est gentibus uenditur, et Christus, postea quam de inferno
regreditur, ab omnibus gentibus fidei commercio conparatur.
Ioseph per consilium Iudaeae triginta argenteis distrahitur, et
Christus per consilium Iudae Iscariotis eodem ordine uenumdatur.
quod autem in diuersis translationibus non aequali
pretio scribitur Ioseph uenumdatus, sed alii dixerunt argenteos
uiginti, alii triginta, hoc spiritaliter significauit, (quod Christus)
non aequaliter ab omnibus credendus esset (uel) diligendus. denique
etiam nunc in ecclesia alii eum plus diligunt, alii minus.
ipsi plus ualet Christus, qui eum maiore caritate diligit. Ioseph
descendit in Aegyptum et. Christus in mundum. Ioseph penuria
frumenti saluat Aegyptum et Christus a fame uerbi dei
liberat mundum. nisi enim Ioseph fratres sui uendidissent,
defecerat Aegyptus, uerum est, fratres, nisi Christum Iudaei
crucifixerint., perierat mundus.

rideamus tamen, fratres carissimi, unde in beato Ioseph
fratres sui tam crudeliter saeuierunt. unde nisi inuidiae ueneno,
per quod mors intrauit in orbem terrarum? denique audi scripturam
dicentem: inuidebant ei fratres sui et non poterant
ei quicquam loqui pacificum. uidit enim beatus [*] [*]

Ioseph somnium, quasi stantem se cum fratribus suis in agro
et manipulos colligentem et fratrum suorum manipulos undecim
adorare manipulum suum. hoc in illo Ioseph tunc inpletum
est, quando eum fratres sui in Aegypto adorauerunt. et
non incongrue coacti sunt steriles manipuli fructuosum manipulum
adorare, per quem de famis periculo liberandi erant.

Uidit etiam aliud somnium, quod sol et luna et undecim
stellae adorarent eum. cui respondit pater suus: numquid
ego et mater tua et fratres tui adorabimus te super
terram? hoc in illo Ioseph impleri non potuit, quia iam et
mater illius de hac luce migrauerat. in nostro uero Ioseph,
id est domino nostro Iesu Christo somnii illius sacramenta
conpleta sunt. sol enim et luna et undecim stellae eum adorauerunt,
quando post resurrectionem sancta Maria quasi luna
et beatus Ioseph cum undecim stellis, id est beatis apostolis
adorauerunt eum, qui incuruati ac prostrati sunt ante eum et
inpleta est prophetia, quae dixerat: laudate eum sol et luna,
laudate eum omnes stellae et lumen. nam quo modo
fratribus illius potuit conuenire, quod eum quasi stellae adorare
possent, quos inuidiae nox obscuros et tenebrosos effecerat?
iam enim claritatem stellarum perdiderunt, qui in se
lumen caritatis exstinxerunt. merito hoc ergo in domino saluatore
nostro Iesu Christo uerius conpletum fuisse credimus,
quem, sicut antea etiam dixi, beatum Ioseph et beatam Mariam
cum undecim apostolis frequentius legimus adorasse. nam quod
apostoli lumen stellarum habuerint, ipse dominus in euangelio
dixit: uos estis lux mundi, et iterum de ipsis ac suis [*] [*]

similibus: tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno patris
eorum.

Ioseph interpretatur augmentatio siue ampliatio. sed in illo
Ioseph ampliationem non habuit nisi sola Aegyptus, in nostro
uero Ioseph augmentum habere meruit uniuersus mundus. ille
Ioseph erogauit triticum, noster erogare dignatus est dei uerbum.
in omnem enim terram exiuit sonus eorum et in
fines orbis terrae uerba eorum. nos ergo, fratres carissimi,
qui nullis praecedentibus meritis tanta bona per misericordiam
ueri Ioseph domini nostri Iesu Christi consecuti sumus,
. ad quos non umbra ueteris testamenti, sed ipsa ueritas uenit,
quantum possimus, cum dei gratia laboremus, ut, quod nobis
contulit iudicatus, integrum in nobis inueniat iudicaturus, qui,
quantum contulit tibi, tantum reposcet. et quidem ille, cum
uenerit, redditurus est, quod repromisit, sed quaesiturus est,
quos redemit, et quod dedit in aduentu primo, exacturus est
in secundo. nemo enim Christo domino nostro mala reddat
pro bonis. quis est enim, qui tam impie agit, nisi ille, qui
accipit dulcedinem et reddit amaritudinem, qui accipit uitam
et restituit mortem? mortem enim retribuit, qui se ipsum
uiuendo male interficit. quis enim reddit mala pro bonis, nisi
ille, qui, cum deberet lectioni insistere et ad ecclesiam currere,
elegit potius ad tabulas ludere, spectacula uel furiosa uel cruenta
uel turpia frequentare et, cui oportebat peccata sua orando,
legendo, elimosynas faciendo consumere, studet potius augere
et amplius cumulare? quis est, qui reddit mala pro bonis? [*] [*]

qui pro luce tenebras, pro benignitate malitiam, qui pro sobrietate
ebrietatem, pro elimosynis rapacitatem, pro iustitia
iniquitatem restituit.

Qui ergo haec mala adiuuante domino nostro (non) admisit,
munera in se, quantum potest, diuina custodiat. qui uero his
malis se sentit obnoxium et intellegit obuolutum, cito ad
paenitentiae medicamenta recurrat et, antequam anima illa
tenebrosa de corpore mortis suae discedat, elimosynis, ieiuniis
et orationibus remedium sibi in die necessitatis adquirat. sic
ergo agamus, fratres, ut ante tribunal Christi et, qui boni
sunt, coronam, (et qui) neglegentes sunt, ueniam consequantur.