Excerpta ex Operibus Augustini (14-18)

DE FACILITATE LVDIFICATIONVM, QVIBVS HOMINES IMMVNDI SPIRITVS FALLVNT. EX EODEM LIBRO ITII T. XI.

Facile est enim spiritibus nequissimis per aeria corpora:
facere multa quae mirentur animae terrenis corporibus adgrauatae
etiam melioris affectus. si enim corpora ipsa terrena
nonnullis artibus et exercitationibus modificata in spectaculis
theatricis tanta miracula hominibus exhibent, ut hi qui numquam
talia uiderunt narrata uix credant, quid magnum est
diabolo et angelis eius de corporeis elementis per aeria corpora
facere quae caro miretur aut etiam occultis inspirationibus
ad inludendos humanos sensus phantasmata imaginum
machinari, quibus uigilantes dormientesque decipiat uel furentes
exagitet? sed sicut fieri potest ut homo uita ac moribus melior:
spectet nequissimos homines uel in fune ambulantes uel multimodis
motibus corporum multa incredibilia facientes nec ullo
modo tale aliquid facere concupiscat nec eos propterea sibi [*] [*]

praeponendos existimet: sic anima fidelis et pia non solum si
uideat uerum etiam si propter fragilitatem carnis exhorreat
miracula daemonum, non ideo tamen aut non se posse talia
dolebit aut ob hoc illos meliores esse iudicabit, cum sint
praesertim in societate sanctorum qui per uirtutem dei, cui
cuncta subiecta sunt, et minime fallacia et multo maiora
fecerunt, siue homines siue angeli boni.
.

DE FALSIS ET DECEPTORIIS PVRGATIONIBVS. EX EODEM LIBRO IIII T. XII.

Nequaquam igitur per sacrilegas similitudines et impias
curiositates et magicas consecrationes animae purgantur et
reconciliantur deo, quia falsus mediator non traicit ad superiora,
sed potius obsidens intercludit uiam per affectus, quos tanto
maligniores quanto superbiores suae societati inspirat, qui non
possunt ad euolandum pinnas nutrire uirtutum, sed potius ad
demergendum pondera exaggerare uitiorum, tanto grauius
anima ruitura, quanto sibi uidetur erecta sublimius.

DE HIS QVI SIBI PVRGATIONEM DE VIRTVTE PROPRIA POLLI- CENTVR. EX EODEM LIBRO IIII T. XV.

Sunt autem qui se putant ad contemplandum deum et
inhaerendum deo uirtute propria posse purgari; quos ipsa
superbia maxime maculat. nullum enim uitium est, cui magis
diuina lege resistitur et in quod magis accipiat dominandi ius
ille superbissimus spiritus, ad ima mediator, ad summa [*]

interclusor, nisi occulte insidians alia uia deuitetur aut per populum
deficientem, quod interpretatur Amalech, aperte saeuiens
et ad terram repromissionis repugnando transitum negans per
crucem domini, quae Moysi manibus extentis est praefigurata,
superetur. hinc enim sibi purgationem isti uirtute propria
pollicentur, quia nonnulli eorum potuerunt aciem mentis ultra
omnem creaturam transmittere et lucem incommutabilis ueritatis
quantulacumque ex parte contingere, quod christianos
multos ex fide interim sola uiuentes nondum potuisse derident.
sed quid prodest superbienti et ob hoc erubescenti lignum
ascendere, de longinquo prospicere patriam transmarinam ?
aut quid obest humili de tanto interuallo non eam uidere in
illo ligno, ad eam uenienti, quo dedignatur ille portari?

QVOD TESTIMONIA QVAEDAM VENTVRVM CHRISTVM PRAENVN- TIAVERINT, QVAEDAM VENISSE TESTATA SINT. EX EODEM LIBRO T. XVIIII.

Ecce ad quod missus est filius dei, immo uero ecce quod
est missum esse filium dei. quaecumque propter faciendam
fidem, qua mundaremur, ad contemplandam ueritatem in rebus
ortis ab aeternitate prolatis et ad aeternitatem relatis temporaliter
gesta sunt, aut testimonia missionis huius fuerunt aut
ipsa missio filii dei. at testimonia quaedam uenturum praenuntiauerunt,
quaedam uenisse testata sunt. factum quippe
creaturam per quem facta est omnis creatura, omnem creaturam
testem habere oportebat. nisi enim multis missis
praedicaretur unus, non multis dimissis teneretur unus. et [*]

nisi talia essent testimonia, quae paruis magna uiderentur,
non crederetur, ut magnos faceret magnus qui ad paruos
missus est paruus. incomparabiliter enim maiora filii dei facta
sunt caelum et terra et omnia quae in eis sunt, quia omnia
per ipsum facta sunt, quam signa atque portenta, quae in eius
testimonium proruperunt.

ITEM DE EODEM MEDIATORIS SACRAMENTO. EX LIBRO DE CONSENSV EVANGELISTARVM PRIMO.

Quapropter cum sit ipse Christus sapientia dei, per quam
creata sunt omnia, cumque nullae mentes rationabiles siue
angelorum siue hominum nisi participatione ipsius sapientes
fiant, cui per spiritum sanctum, per quem caritas in cordibus
nostris diffunditur, inhaeremus, quae trinitas unus deus est:
consultum est diuina prouidentia mortalibus, quorum temporalis
uita in rebus orientibus et occidentibus occupata tenebatur,
ut eadem ipsa dei sapientia ad unitatem personae suae
homine adsumto, in quo temporaliter nasceretur, uiueret,
moreretur, resurgeret, congrua saluti nostrae dicendo et faciendo,
patiendo et sustinendo fieret et deorsum hominibus exemplum
redeundi, qui sursum est angelis exemplum manendi. nisi
enim in animae rationalis natura temporaliter aliquid oriretur,
id est inciperet esse quod non erat, numquam ex uita pessima
et stulta ad sapientem atque optimam perueniret. ac per hoc
cum rebus aeternis contemplantium ueritas perfruatur, rebus
autem ortis fides credentium debeatur, purgatur homo per
rerum temporalium fidem, ut aeternarum percipiat ueritatem.
nam et quidam eorum nobilissimus philosophus Plato in eo [*]

libro, quem Timaeum uocant, sic ait: quantum ad id quod
ortum est aeternitas ualet, tantum ad fidem ueritas. duo illa
sursum sunt, aeternitas et ueritas; duo ista deorsum, quod
ortum est et fides. ut ergo ab imis ad summa reuocemur
atque id quod ortum est recipiat aeternitatem, per fidem
ueniendum est ad ueritatem. et quia omnia quae in contrarium
pergunt per aliquid medium reducuntur et ab
aeterna iustitia temporalis iniquitas nos alienabat, opus ergo
erat media iustitia temporali, quae medietas temporalis esset
de imis, iusta de summis, atque ita se nec abrumpens a summis
et contemperans imis ima redderet summis. ideo Christus
mediator dei et hominum dictus est inter deum immortalem
et hominem mortalem deus et homo, reconcilians
hominem deo, manens id quod erat, factus quod non erat.
ipse est nobis fides in rebus ortis qui est ueritas in aeternis.
hoc magnum et inenarrabile sacramentum, hoc regnum et
sacerdotium antiquis per prophetiam reuelabatur, posteris
eorum per euangelium praedicatur. oportebat enim ut aliquando
in omnibus gentibus redderetur quod diu per unam gentem
promittebatur. proinde qui prophetas ante descensionem suam
praemisit, ipse et apostolos post ascensionem suam misit.