Epistula ad Probam Virginem (1)

Excerptorum codicem, quem de nonnullis operibus sancti
Augustini cohortante domno meo Marino abbate uel ceteris
sanctis fratribus quomodocumque compegeram, continuo transferri
uobis sancto quo polletis studio uoluistis, et cum bibliothecae
uestrae copia multiplex integra de quibus pauca decerpsi
contineat opera, placuit tamen habere decerpta. at ego
prospiciens ne forsitan a legentibus temeritatis arguerer, necesse
habui causas facti praefatione fateri: quae ita se habent:
inter magnos et egregios catholicae doctores ecclesiae praeclarum
fuisse et esse beatum Augustinum quis ignoret episcopum?
quem cum diuina et humana eruditione mirabilem
omnes orthodoxi toto terrarum orbe uenerentur, praecipue
tamen apostolicae sedis antistites scripta. eius sua probabiliter [*] [*] [*]

auctoritate firmantes tanto maiori studio semper amplexi sunt,
quanto ampliori solacio his usos se fuisse testantur. nam contra
multos hostes ecclesiae dimicantes et maxime contra uersipelles
inimicos gratiae dei doctrina eius instructi uel potius
eadem inlustrati gratia semper exstitere uictores: cuius uictoriae
praemia in tantum donante deo posteris prosunt, ut et ieiunos
copiosius pascant et fortes armis spiritalibus muniant. catholica
si quidem diuinae legis explanatio non solum esurientibus
alimonia sed et dimicantibus efficitur armatura. nec immerito
uicarii illius, cui pascendas oues dominus ore proprio commendauit,
compastoralis officii socium copiosa gregi dominico
de pratis scripturarum pabula procurantem peramplius dilexerunt,
suum uerissime putantes bonum quod per fraternam
scientiam gratulabantur inuentum, scientes hunc intellegibilem
ad condiendos animos salem etiam pecoribus abiectissimis profuturum.
quorum omnium ego prorsus abiectior ex aliquantis
eiusdem beati uiri praeclaris operibus perpauca ruminando
quodam modo lambendoque decerpsi, quae praestantibus amicis
integra legeram: nam omnia illius habere uel inuenire quis
possit? nonnulla ergo legenti mihi atque habere cupienti
quia facultas minime suppetebat, idcirco quaedam uelut ex
ingenti prato floribus asperso caelestibus ex librorum eius quae
data est copia inops aegerque conlegi: inops scilicet peritia.,
aeger offensa, uel informari tanta doctrina cupiens uel sanari.
ueritatem namque sententiae Salomonis, qua ait: fauus
mellis uerba prudentiae, dulcedo animae, sanitas
ossuum, in supra dicti uiri dulcissima et sanissima eruditione
persensi. pauca proinde quae congessi non solum mihi qui
sensu censuque sum pauper sed etiam his qui utroque praediti
sunt munere profutura confido. nam cum in manus eorum [*] [*]
haec eadem excerpta peruenerint, aut ardore mendicantis accensi
aut inordinata, ut assolet, congestione permoti dabunt
operam uel plura studiosius habere uel ex his aptiora decerpere
atque in unum corpus redacta saepius lectitare. ita
forsitan imperiti desiderium compendiis poterit militare doctorum
plerumque enim quod ineptius a paruis arripitur a
magnis aptius adimpletur. certe si nullus magnorum id uel
facere uel habere dignetur, saltem illi quibus plenaria tanti
desunt operis his fortasse delectabuntur excerptis, quia facilius
unum codicem quis poterit sibi parare quam multos. a singulis
sane capitulis diuersae res uel etiam quaestiones atque sententiae
de quo opere uel libro sint indicantur, ut, si quis ignorat ubi
eas plene possit inuenire, cognoscat. integrum uero librum
uisum est excerptorum debere esse principium et ille potissimum
mihi praeponendus occurrit, quem idem beatus Augustinus
antistes ad sanctum Hieronymum post primum de animae
quaestione noscitur scripsisse presbyterum, soluens illam
ex epistula Iacobi apostoli quam in primo praenotaui capitulo
quaestionem: in quo libro quattuor illas uirtutes, id est
prudentiam, temperantiam, fortitudinem atque iustitiam, ad
illud geminae dilectionis dei et proximi latum mandatum
nimis, in quo tota lex pendet et prophetae, mirifice rettulit.
ob hoc itaque congruum putaui atque conueniens ut his excerptis
caritas, qua dispersa solent adunari integritate, libri
daret exordium, quae et uirtutum omnium perfectio et supernae
legis est plenitudo; ipsa quoque finem dedit operi, quae non
habet finem. nam paene ultimus numeri titulus ordinem [*] [*] [*]
nutriendae, ultimus enutritae laudem continet caritatis; per
quam adiuro lecturos ut mihi indigno ueniam dignanter tribuant
et orationum praesidia clementer impendant. si quis
sane transferens hoc opus his quae congesta sunt alia addere
forte uoluerit, congruis adiciat locis, ut praedicti duo de caritate
tituli finem semper teneant excerptorum. [*]