Formulae Spiritalis Intellegentiae (5-9)

V. DE UARIIS NOMINUM APPELLATIONIBUS.

Homo aut homo totus aut mens; in Genesi: fecit deus
hominem ad imaginem et similitudinem suam. et
in malam partem in psalmo: exurge, domine, non confortetur
homo, hoc est caro uel diabolus.

Uir spiritus, id est mens; in apostolo: caput mulieris
uir. item uir in malam partem in Genesi: bona facie
ualde uirgo, quam uir non cognouerat, id est diabolus,
qui plerumque mentem cogitatione corrumpit.

Mulier anima siue caro humana; in apostolo: caput
mulieris uir.

Uirgo ecclesia uel sanctae animae; in apostolo: des pondi
enim uos uni uiro uirginem castam exhibere
Christo. [*] [*]

Rex dominus; in apostolo: rex regum et dominus
dominantium.

Regina ecclesia; in psalmo: adstitit regina a dextris
tuis. et iterum regina anima imperans corpori.

Pater dominus; in propheta: et ero uobis in patrem
et uos eritis mihi in filios et filias, dicit dominus
omnipotens.,

Mater ecclesia uel Hierusalem caelestis; in apostolo: illa
autem quae sursum est Hierusalem libera est, quae
est mater nostra.

Frater Christus uel proximus; in psalmo: narrabo
nomen tuum fratribus meis.

Soror ecclesia, synagogae uel Christo anima; in canticis
canticorum: soror mea sponsa.

Uir et uxor Christus et ecclesia, intellectus spiritalis et
historia scripturarum; in apostolo: uiri, diligite uxores
uestras sicut et Christus dilexit ecclesiam.

Sponsus Christus ideo quod a patre ab initio sit promissus;
in psalmo: et ipse tamquam sponsus procedens
de thalamo suo.

Sponsa ecclesia, quae utique diuinis sponsionibus sit promissa;
in cantico canticorum: ueni a Libano, sponsa,
ueni a Libano.

Filius populus credentium; in apostolo: iam non est
seruus sed filius; quod si filius, et heres per deum. [*] [*]

Filia anima fidelis siue ecclesia; in psalmo: audi, filia,
et uide.

Proximi fide propinqui; in Salamone: uenite manducate
et bibite et inebriamini proximi.

Amici concordes in deum; in euangelio: uos amici mei
estis.

Senex consummatae iustitiae; in Genesi: et mortuus
Abraham senex et plenus dierum. et in Salamone:
cani sunt hominis sensus et aetas senectutis uita
inmaculata. et in alteram partem de Salamone: cumque
iam senex esset, deprauatum est cor eius.

Iuuenes alacres in deum; in epistula Iohannis: scribo
uobis, iuuenes, quia fortes estis et uerbum dei in
uobis manet et uicistis malignum. et in malam
partem in regnorum libro de Roboam: derelicto consilio
seniorum locutus est secundum consilium iuuenum.

Paruulus mente humilis et simplex; in euangelio: abscondisti
haec a sapientibus et prudentibus et
reuelasti ea paruulis; item in alteram partem in
apostolo: cum essem paruulus, loquebar ut paruulus.

Meretrix anima peccatrix, quae relicto caelesti uiro suo, [*] [*]

id est Christo, adulterinos de diabolo iniquitatis fructus concipit;
in Hieremia: facies mulieris meretricis facta
est tibi.

Operarii apostoli uel praedicatores euangelii; in euangelio;
messis quidem multa, operarii autem pauci.

Pastor dominus: ego sum pastor bonus. item pastor
apostolus; in euangelio: pasce oues meas.

Mercennarii seruientes domino non pro amore tantum diuino
sed pro temporali retributione; in euangelio: quanti mercennarii
patris mei abundant panibus!

Piscatores apostoli uel doctores; in euangelio: et faciam
uos fieri piscatores hominum.

Medicus Christus uel doctus; in Salamone: mansuetus
uir cordis est medicus. et iterum; non egent sani
medico sed male habentes.

Diues fidelis abundans spiritalibus bonis; in apostolo:
quia diuites facti estis in illo in omni scientia et
in omni uerbo. et in malam partem: uae uobis diuitibus
in euangelio.
Pauper humilis; in euangelio: et erat quidam Lazarus
pauper. et iterum: beati pauperes spiritu. in malam
partem in psalmo: quia pauperes facti sumus nimis. [*] [*] [*] [*]

Uestitus habens baptismi uel fidei integritatem; in euangelio:
et uidit ibi hominem non uestitum ueste
nuptiali.

Nudus carens baptismi uestimento uel diuino adiutorio;
in Apocalypsi: tu autem es nudus et miser. et in bonam
partem in euangelio: et reiecta, inquit, sindone nudus
profugit ab eis, id est nudus terrena facultate.

Uiui iusti; in psalmo: placebo domino in regione
uiuorum. et in alteram partem: et laudaui magis
mortuos quam uiuentes, in Ecclesiaste.

Mortui peccatores uel infideles; in euangelio: sine
mortui sepeliant mortuos suos. et in bonam partem:
beati mortui qui in domino moriuntur. item et:
mortui estis et uita uestra abscondita est cum
Christo in deo.

Cadauera infidelium corpora; in propheta: et impleam
uallem Iosaphat cadaueribus mortuorum. item in
aliam partem: posuerunt cadauera seruorum tuorum.

Sepulchrum corpus peccatoris mortuam uitiis animam
intrinsecus retinens; in euangelio: quia similes estis [*] [*]

sepulchris dealbatis, quae foris parent hominibus
speciosa, intus uero plena sunt ossibus mortuorum.

VI. DE INTERIORE HOMINE.

Interior homo anima rationalis ; in apostolo: in interiore
homine habitare Christum per fidem in cordibus
uestris.

Caput eius Christus; in apostolo: caput uiri Christus.
Uertex summitas iustitiae; in Salamone: coronam enim
gratiarum accipiet tuus ueitex. item in malam partem:
uerticem capilli perambulantium in deliciis suis,
id est, summa nequitiae.

Capilli ornatus iustitiae uel sensus; in euangelio: uestri
autem et capilli capitis omnes numerati sunt.

Oculi intellectus fidelis et simplex; in euangelio: uestri
autem beati oculi quia uident. et in malam partem in
euangelio: si oculus tuus nequam fuerit.

Aures obaudientia fidelis; in euangelio: et aures uestrae
quia audiunt.

Nares spiraculum fidei bonarumque uirtutum; in lob: et
spiritus diuinus in naribus meis. et in malam partem
in Iob: de naribus eius procedit fumus, id est
diaboli. [*] [*] [*]

Fauces iudicium intellectus; in libro lob: et fauces
meae nonne sapientiam meditantur? et in malam
partem: raucae factae sunt fauces meae.

Os sermo ipse; in psalmo: os iusti meditabitur
sapientiam.

Lingua idem quod supra; in psalmo: et lingua eius
loquetur iudicium.

Manus opus; in psalmo: et laui inter innocentes
manus meas.

Dextera opera bona; in euangelio: nesciat sinistra tua
quid faciat dextera tua.

Sinistra opera non bona; in euangelio idem quod supra.
Pectus arcanum intellegentiae; in euangelio: discumbebat
autem super pectus domini discipulus quem Iesus
amabat plurimum.

Uenter capacitas rationis; in Abacuc: uenter meus
turbatus est intra me.

Renes interiora sensus; in psalmo: Insuper et usque
ad noctem erudierunt me renes mei.

Lumbi fortitudo animi; in apostolo: accingite lumbos
mentis uestrae.

Umbilicus appetitus concupiscentiae; in lob: et uirtus [*] [*]

eius super umbilicum uentris, id est. quod feminae
genitalia per hoc significet sicut in lumbis uirorum.

Adeps pinguedo gratiae diuinae in psalmo: sicut adipe
et pinguedine repleatur anima mea. item in malam
partem adeps crassitudo malitiae; in psalmo: adipem suum
concluserunt.

Ossa firmitas animae; in psalmo: omnia ossa mea
dicent: domine, quis similis tibi? et in malam partem
in libro Iob: ossa eius uelut fistula aeris.

Uiscera affectus pietatis et misericordiae; in apostolo: si
quid uiscera et miserationes. et in alteram partem in
actibus apostolorum de Iuda: et diffusa sunt uiscera
eius.

Pelles signum mortalitatis; in Genesi: et fecit eis
pellicias tunicas.

Sanguis operatio carnalis; in psalmo: libera me de sanguinibus
deus, deus salutis meae. et item: caro et
sanguis regnum dei non possidebunt.

Caro homo exterior; in apostolo: caro enim concupiscit
aduersus spiritum, spiritus autem aduersus carnem.

Genua confessio humilitatis; in cantico: et nunc flecto
genua cordis mei. aliquando uirtus fidei; in propheta: [*] [*]

reliqui mihi septem milia. uirorum. qui non curuauerunt
genua Bahal.

Pedes cursus uitae uel stabilitas mentis uel fidei; in
psalmo: stantes erant pedes nostri. et in malam partem
in propheta: cur claudicatis utroque pede? et: ueloces
pedes eorum ad effundendum sanguinem.

Calcaneum supplantatio uitiorum; in Genesi: ipse tuum
obseruabit caput et tu illius calcaneum. et in
malam partem: leuauit contra me calcaneum.

Gressus profectus operum; in psalmo: perfice gressus
meos in semitis tuis.

Uestigia signa uirtutum; in psalmo: ut non moueantur
uestigia mea. et in alteram partem in Salamone: et
transiit uita nostra id est impiorum tamquam uestigium
nauis.

Stola indumentum baptismi uel fidei; in euangelio: cito
proferte stolam primam, [*] [*]

Cilicium paenitentiae testimonium; in euangelio: olim in
cinere et cilicio paenitentiam egissent.

Cingulum spiritalis operis accinctus: in psalmo: et praecinxisti
me laetitia.

Calciamenta praeparatio pacis; in apostolo: calciati
pedes in praeparatione euangelii pacis.

Arma interioris hominis in apostolo: induti loricam
iustitiae et scutum fidei et galeam salutis et
gladium spiritus, quod est uerbum dei.

VII. DE HIS, QVAE IN USU ATQVE IN MEDIO HABENTUR.

Panis Christus uel sermo domini; in euangelio: ego sum
panis uiuus.

Uinum idem quod supra; in Salamone: et bibite
uinum, quod miscui uobis.

Oleum misericordia uel sanctus spiritus; in psalmo: in
oleo sancto meo linui eum. item in aliam partem:
oleum autem peccatoris non inpinguet caput
meum, id est adulatio.

Porcina peccata; in psalmo: saturati sunt porcina.

Azymum sine fermento malitiae; in apostolo: in azymis
sinceritatis et ueritatis.

Similago puritas mentis et fortitudo caritatis; in Leuitico:
si autem anima offeret munus sacrificium deo,
similago sit munus eius. [*] [*]

Subcinericium humilitatis oblatio; in Genesi: festinanter
consperge tres mensuras similaginis et fac subcinericia.

Lac mentis sinceritas; in epistula Petri: rationale sine
dolo lac concupiscite. item in aliam partem: lac uobis
potum dedi non escam; nondum enim poteratis.
hic lac exiguitas sensus.

Coagulatum uitiis concretum; in psalmo: coagulatum
est sicut lac cor eorum.

Sal condimentum sapientiae; in euangelio: uos estis
sal terrae.

Mel dulcedo praeceptorum dei; in psalmo: quam dulcia
faucibus meis eloquia tua, domine, super mel ori
meo. item aliter in Salamone: inueniens mel manduca,
quod satis est, ne forte satiatus euomas, id est,
altiora te ne quaesieris.

Fel amaritudo malitiae; in psalmo: dederunt in escam
meam fel.

Acetum asperitas corruptae mentis; in psalmo: et in siti
mea potauerunt me aceto.

Pix inquinamentum et nigredo delictorum; in Salamone:
qui tangit picem inquinabitur ab ea.

Sicera confectio quaedam nequitiae; in euangelio: uinum
et siceram non bibet. [*] [*]

Calix domini passio; in psalmo: calicem salutaris
accipiam.

Merum sinceritas iudicii aut ueritatis uel calor fidei; in
psalmo: uini meri plenus est mixto.

Fex ultimum iudicii; in psalmo: uerumtamen fex eius
non est exinanita.

Cibus sermo uel uoluntas domini; in euangelio: meus
cibus est ut faciam uoluntatem eius qui me misit
patris.

Potus idem quod supra; in psalmo: et torrente uoluntatis
tuae potabis eos, id est spiritu sancto. item in
aliam partem: non est regnum dei esca et potus.

Promptuaria cordis receptacula; in cantico deuteronomii:
et in promptuariis timor.

Pera uictus sollicitudo; in euangelio: non peram in uia.

Sacculus thesaurizatio in deum; in euangelio: facite
uobis sacculos qui non ueterescant. et in aliam
partem: sacculum communem possideamus, id est
auaritiam.

Pecunia uerba diuina; in euangelio: oportuit ergo te
mittere pecuniam meam nummulariis.

Uellus populus; in psalmo: et descendet tamquam
pluuia in uellus. [*] [*]

Linum spiritalis fortitudo uel candor; in Exodo: porro
filiis Aaron tunicas lineas parabis.

Utres uasa humani corporis; in euangelio: uinum nouum
in utres nouos mitti debet.

Farina opus bonum uel scientia; in euangelio: abscondit
mulier in farinae sata tria.

Mola uitae conuersio; in euangelio: duae molentes in
mola. possunt et duo testamenta lapides molae significare,
per quos labore disserentium triticum ueteris instrumenti in
farinam euangelii conuertatur.

Haec igitur nomina cum in textu sacrae lectionis occurrunt
ita uel maxime, ut exprimimus, apertioribus accipienda traduntur,
licet in diuersas plerumque significationes pro persona
uel tempore uel loco exeant atque in figuras locis congruas
pro ratione allegoricae interpretationis erumpant. Nam et

Abyssus intellegitur, sicut supra diximus, profunditas
scripturarum et item abyssus aquae inmensitas: et rupti
sunt fontes abyssi multae. item abyssus ineffabilia
iudicia dei: iudicia tua abyssus multa; item abyssus
infernus: aut quis descendit in abyssum? id est Christum
de mortuis reuocare. item abyssus corda hominum facinoribus
tenebrosa: abyssus dixit: non est mecum id est sapientia.

Ignis, sicut superius memorauimus, accipitur spiritus
sanctus. et item ignis caritas circumsepta eius, ignis [*] [*]

flammae eius. ignis tribulatio: igne nos examinasti
sicut igne examinatur argentum. ignis ira: et consumam
eos in igne irae meae, ait dominus. ignis uoluptas:
omnes adulterantes sicut clibanus corda eorum.

Umbra, ut indicauimus, significatur protectio diuina; item
umbra aliquando peccata: sedentes in tenebris et
umbra mortis. umbra aliquando poenae; in Iob: ubi
umbra mortis et nullus ordo. et quia umbra non longe
est ab ea re, cuius est umbra, ita et mors non longe est
a poena, quae infert mortem, umbra aliquando est delectatio
peccatorum; in Iob de diabolo: sub umbra dormit
in secreto calami et locis umentibus, et rursum
species alia qua specie unam rem multa significant.

Duo testamenta eo quod duo hic illi lapides molares
possint significare memorauimus, et item duo testamenta duo

Cherubin in Exodo; duo animalia in Abacuc; duae petrae in
Exodo et in canticis canticorum, quarum uelamento sponsa
et Moses proteguntur; duo montes aenei in Zacharia,\' [*] [*]

de quorum frutectis myrtinis et obscura opacitate egrediuntur
quadrigae cum equis rufis nigris albis et uariis.

Sed has tam multimodas significationes in singulis persequi
nominibus non solum laboris inmensi uerum etiam
inpossibile arbitrati sumus. nunc ergo ad eum interpretationis
modum atque ordinem, quem paululum pro necessitate disputandi
interrupimus, reuertamur.

Cophini apostoli; in euangelio: et tulerunt reliquias
duodecim cophinos fragmentorum plenos. item in
aliam partem: manus eius in cophino seruierunt, id
est in seruitute uel tribulatione, quam Aegyptii intulerunt.

Cathedra doctrina; in psalmo: et in cathedra seniorum
laudent eum. item in malam partem: et in cathedra
pestilentiae non sedit, id est in doctrina hereticorum.

Scabillum humiliatorum subiectio; in psalmo: donec
ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.

Statera aequitas uel diuinae gubernationis potentia; in
Esaia: et librauit in pondere montes et colles in
statera.

Cinis humanae fragilitatis inanitas; in Salamone: quid
superbit terra et cinis?

Olla prosapia; in psalmo: Moab olla spei meae, id [*] [*]

est quod de Ruth Moabitide Christi secundum carnem prosapia
descenderit. item in aliam partem olla tribulationis
excoctio; in propheta: et uidi ollam succensam et
facies eius a facie aquilonis.
Lampades animae iustitia fulgentes; in euangelio: et
parauerunt lampades suas.

Lucerna ecclesia uel anima; in euangelio; sint lumbi
uestri accincti et lucernae ardentes. aliquotiens
lucernae opera bona: sic luceat lumen uestrum, ut
uideant opera uestra bona.

Modius corpus humanum uel legis littera uel populus
ludaeorum; in euangelio: nemo accendit lucernam et
ponit eam sub modio.

Candelabrum ecclesia uel corpus domini aut sancta scriptura;
in propheta: et uidi a dextris altaris candelabra
duo ardentia.

Mensa altare uel refectio spiritalis; in psalmo: parasti
in conspectu meo mensam.

Claues adapertio scientiae spiritalis; in Luca: uae uobis
legis peritis, quia tulistis clauem scientiae: ipsi
non introistis et eos. qui introibant, prohibuistis.
item claues iustitiae misericordiae pietatisque uirtutes; in
euangelio: tibi dabo claues regni caelorum.

Serae repagula aduersus impios diuinorum praeceptorum:
quoniam confirmauit seras portarum tuarum. [*] [*]

Ascia prauorum persecutio; in psalmo: in bipenne et
ascia deiecerunt eam.

Bipennis geminata adflictio; in psalmo idem quod supra.
Nauis ecclesia; in euangelio: nauicula multis in
medio mari iactabatur fluctibus. Solet et homo
nauicula dici, ut nautae cogitationes hominem gubernantes
aduertantur.

Retia praedicatio; in euangelio: et mitte retia in capturam.

Trabes peccatum grauius; in euangelio: eice primum
trabem de oculo tuo.

Fistuca peccatum leuius; in euangelio: et tum uidebis
eicere fistucam de oculo fratris tui.

Laqueus dolus; in psalmo: laqueos parauerunt pedibus
meis.

Funes sors uel hereditas; in psalmo; funes ceciderunt
mihi in praeclaris. item funes peccata: uae qui trahitis
peccata uelut funem longum. et: funes peccatorum
circumplexi sunt me.

Rota orbis aut uita humana; in psalmo: uox tonitrui
in rota. et item: deus meus pone illos ut rotam, id
est, uolubiles uel instabiles effice in malitia sua. [*] [*]

Spongia caua infidelitas Iudaeorum; in euangelio: illi
autem spongiam plenam aceto hyssopo circumponentes
obtulerunt ori eius.

Scalae sanctorum profectus; in Genesi: uiditque in
somnis scalam stantem super terram et cacumen
illius tangens caelum angelos quoque dei ascendentes
et descendentes super eam..

Scopae curae superstitionis per uanam gloriam; in euangelio:
et ueniens inuenit uacantem, scopis mundatam
et ornatam.

Margarita doctrina euangelica uel spes regni caelorum; in
euangelio: inuenta autem una pretiosa margarita
abiit et uendidit omnia, quae habuit, et emit eam.

Anulus signaculum fidei; in euangelio: et date anulum
in manu eius. item de hoc in psalmo: signatum est
super nos lumen uultus tui domine.

Chlamis laudis ornatus; in Salamone: chlamides fecit
uiro suo, id est uestimentum, quod tamquam de duobus
testamentis confectum sit.

Aurum interior scripturarum intellectus; in psalmo: et
posteriora dorsi eius in specie auri.

Argentum eloquia diuina siue intellectus litterae uel [*] [*]

historiae; in psalmo: eloquia domini, eloquia casta,
argentum igne examinatum.

Lapides pretiosi apostoli uel sancti siue ipsa opera uirtutum;
in Apocalypsi: fundamenta muri ciuitatis omni
lapide pretioso ornata.

Aes uanitas uel inanitas fidei; in apostolo: factus sum
uelut aes sonans. item in aliam partem: posuisti ut
arcum aereum bracchia mea. hic aereum fortem uel
firmum.

Ferrum tribulatio uel homo ipse; in psalmo: ferrum
pertransiit anima eius.

Plumbum pondera peccatorum; in propheta: et uidi
iniquitatem super talentum plumbi.

Fictile fragilitas carnis; in apostolo: habemus thensaurum
hunc in uasis fictilibus.

VIII. DE UARIIS UERBORUM UEL NOMINUM SIGNIFICATIONIBUS.

Aedificare bona opera facere uel bene docere; in apostolo:
si quis autem aedificat supra fundamentum hoc
aurum argentum lapides pretiosos.

Destruere mala opera exercere uel male docere; in Salamone:
unus aedificans et unus destruens. [*] [*]

Mundare uitiis expurgare; in euangelio: tetigit eum
Iesus dicens: uolo mundare, et confestim mundata
est lepra eius.

Stare fide consistere; in apostolo: state in fide.
Ambulare ad dominum tendere; in psalmo: et am b ambulabam
in latitudinem.

Sedere in deum humiliter resumere; in euangelio: uos
autem sedete in ciuitate.

Iacere aut uitiis aut temptationibus succumbere; in euangelio:
et inuenit eam iacentem in lecto.

Currere in operibus bonis properare; in apostolo: sic
currite ut conprehendatis.

Uigilare custodiam cordis adhibere uel in deum resurgere;
in psalmo: a uigilia matutina usque ad noctem.

Dormire transitu apud Christum requiescere; in psalmo:
numquid qui dormit non adiciet ut resurgat? et
aliter dormire peccatorum sopore torpescere; in apostolo:
surge qui dormis.

Ascensus profectus in deum; in psalmo: ascensus in corde
eius.

Descensus defectus a deo; in euangelio: homo quidam
descendebat ab Hierusalem in Hiericho. [*] [*] [*] [*]

Uia Christus; in euangelio: ego sum uia et ueritas
et uita; et aliter uia uita hominis; in psalmo: uias meas
enuntiaui et exaudisti me.

Spatiosa uitiorum inlecebris dilatata; in \'euangelio: lata
porta et spatiosa uia quae ducit ad perditionem.

Arta districta uel tribulationibus pressa; in euangelio:
quam angusta porta et arta uia quae ducit ad
uitam.

Directa praeceptis dei ordinata; in Esaia: rectas facite
semitas eius.

Praua a dei praeceptis deuia; in Esaia: et erunt praua
in directa et aspera in uias planas.

Plana oboedientia praeceptorum exaequata; in Esaia idem
quod supra.

Aspera inoboedientiae asperitate horrida; in Esaia idem
quod supra.

A dextris a parte iustitiae; in euangelio: statuit oues
quidem a dextris suis, haedos autem a sinistris.

A sinistris a parte iniustitiae; in euangelio idem quod supra.

Fouea dolus uel lapsus in mortem; in psalmo: foderunt
ante faciem meam foueam.

Puteus diabolus uel infernum; in psalmo: neque urgeat
super me puteus os suum. et in bonam partem in
Genesi: ad puteum iuramenti, id est aquam fidei. [*] [*]

Sanitas mentis integritas; in psalmo: clamaili ad te,
sanasti me.

Languor uitiorum morbus; in psalmo: qui sanat omnes
languores tuos.

Lepra peccatorum contaminatio; in euangelio: et confestim
mundata est lepra eius.

VIIII. DE HIERUSALEM UEL ADUERSIS EIUS.

Hierusalem ecclesia uel anima; in psalmo: lauda Hierusalem
dominum. et notandum, quod quaecumque in
ecclesiam generaliter conueniunt haec et ad animam referri
possunt.

Sion idem quod supra; in psalmo: lauda deum tuum
Sion.

Filii Sion filii ecclesiae; in psalmo: et filii Sion exultent
super rege suo.

Filiae Hierusalem idem quod supra.

Tabernaculum corpus domini uel ecclesia; in psalmo: in
sole posuit tabernaculum suum.

Arca caro dominica uel corda sanctorum deo plena; in
psalmo: tu et arca sanctificationis tuae. item area
ecclesia intra quam saluanda claudantur; in Genesi: remansit
autem solus Noe et qui cum eo erant in arca.

Tabulae lapideae duae, ut puto, propter testamenta duo uel
propter duo praecepta dilectionis dei et proximi; in Exodo:
et dixit dominus ad Mosen : excide tibi duas tabulas. [*] [*] [*]

Lex praecepta diuina; in psalmo: lex domini inmaculata.

Chirographum conscriptio hominis peccatoris cum diabolo
per manum iniquitatis: in apostolo: chirographumpeccati
quod erat contrarium nobis.

Pactum confoederatio gratiae diuinae cum homine; in
psalmo: uidi non seruantes pactum.

Testamentum confirmatio uoluntatis diuinae: in propheta:
et confirmabo testamentum super domum Iuda.

Praeputium uita gentilis; in apostolo: in praeputio aliquis
uocatus est, non circumcidatur, id est, etiam qui
ex gentibus ad fidem Christi uenit corpore non circumcidatur.

Circumcisio expoliatio uitiorum; in apostolo: circumcisi
estis circumcisione non manu facta in expoliatione
corporis carnis.

Cornu fortitudo uel regnum; in Regnorum: et exaltauit
cornu Christi sui.

Purpura martyrii species per cruorem; in Exodo: omnis,
qui percipit corde, adferet initia domino aurum
argentum aeramentum hyacinthum purpuram coccum
netum et byssum.

Coccus idem quod supra uel caritatis ardor uel crucis
mentio; in Exodo sicut supra.

Byssus castitatis uel continentiae candor; in Exodo idem
quod supra. [*] [*]

Hyacinthus confessorum liuores; in Exodo idem quod supra.

Superumerale operum ab umeris significatio; in Exodo: et
fecerunt superumerale de auro et hyacintho et
purpura et cocco ne to et bysso torta.
Rationale doctrinae uel rationis a pectore declaratio; in

Exodo: et fecerunt rationale opere textili secundum
opus superumeralis.

Poderes doctrina secretior atque perfectior; in Exodo: et
fecerunt uestimentum poderem sub umbone opus
textile totum hyacinthinum.

Lamina aurea in fronte crucis suprafiguratio; in Exodo:
et fecerunt laminam auream et infra scripserunt,
inquit, in ea litteras deformatas signaculum
sanctitatis domini, id est nomen tetragrammaton domini.
Templum corpus domini uel sancti; in apostolo: uos
enim estis templum dei uiui.

Altare fidei altitudo; in psalmo: tunc inponent super
altarem tuum uitulos.

Sacrificium oblatio iustitiae; in psalmo: sacrificate
sacrificium iustitiae.

Holocaustum totus fidei accensus; in psalmo: holocausta
medullata offeram tibi.

Hostia Christus uel anima dicata deo; in apostolo: oblationem
et hostiam deo in odorem suauitatis. [*] [*]

Myrra mortalitatis indicium; in psalmo: myrra et gutta
et cassia a uestimentis tuis.

Unguentum diffusa nominis Christi gratia; in Salamone:
unguentum effusum nomen tuum.

Sancta sanctorum interiora quaeque mysteria dei uel regna
caelorum; in epistula ad Hebraeos: 11 non enim in manu
facta sancta Iesus introiit exemplaria uerorum
sed in ipsum caelum, ut appareat nunc uultui dei
pro nobis.,

Sabbatum requies spiritalis; in Genesi: et requieuit
dominus ab omnibus operibus suis.

Quadragensima figura praesentis uitae ac laboris; in euangelio:
et cum ieiunasset quadraginta diebus et
quadraginta noctibus.

Pasca praenuntiatio dominici transitus; in euangelio: ante
diem autem festum Pascae sciens Iesus quia uenit
eius hora, ut transeat ex hoc mundo ad patrem.

Quinquagensima manifestatio futurae beatitudinis uel remissionis;
in Leuitico: numerabitis ergo septem hebdomadas
plenas usque ad alteram diem et infra id
est quinquaginta dies.

Iubeleus uenturae quietis significatio; in Leuitico: annus
remissionis est; signum sanctum erit uobis. [*] [*]

Ciuitas dei ecclesia uel anima; in psalmo: in ciuitate
dei nostri.

.Ciues fideles; in apostolo: sed estis ciues sanctorum
et domestici dei.
Muri munimenta scripturae diuinae uel prophetae aut
sancti; in psalmo: aedificentur muri Hierusalem. item
in aliam partem: in deo meo transgrediar murum.

Turres apostoli uel perfecti quique; in psalmo: et abundantia
in turribus tuis.

Portae scripturae sanctae uel iustitiae uel apostoli aut
angeli; in psalmo: et eleuamini portae aeternales.
item in aliam partem: quia lata porta et spatiosa uia
quae ducit ad noctem.

Plateae beatitudo dilatata sanctorum; in Apocalypsi: et
plateae ciuitatis aurum mundum tamquam uitrum
perlucidum.

Fundamentum Christus uel fides; in apostolo: fundamentum
enim aliud nemo potest ponere praeterquam
id quod positum est Christus Iesus.

Maceria lex uel angelorum custodia; in cantico Esaiae: et
maceriam circumdedi et calamos adfixi et plantaui
uineam.

Domus anima in qua Christus habitat uel ecclesia; in
psalmo: in domum domini ibimus. [*] [*]

Cenaculum altitudo meritorum uel scientiae; in euangelio:
et ipse uobis ostendet cenaculum magnum.

Ostia adapertio fidei; in apostolo: ostium enim mihi
apertum est magnum et euidens.

Columna firmamentum uel stabilitas spiritalis; in apostolo
Iacobus et Iohannes et Cephas qui uidebantur
columnae esse.

Paries interdum structura bonorum operum; in cantico
canticorum: ecce hic retro post parietem nostrum
prospiciens per fenestras.

Fenestrae uisus uel ceteri sensus; ut supra: prospiciens
per fenestras; item in malam partem: mors introibit
per fenestras uestras.

Gradus spiritalis ascensus; in psalmorum titulo: canticum
graduum.

Pauimentum humiliatio uel adflictio animae siue in terrena
declinatio; in psalmo: adhaesit pauimento anima mea.

Psalterium opera bona; in psalmo: psalterium iucundum
cum cithara.

Cithara pectus deuotum in quo tamquam nerui sunt uirtutes,
hoc est spiritalia bona; in psalmo: exsurge psalterium
et cithara, id est opera cum fide; uel de ipso
domino resurrectio carnis cum diuina uirtute.

Decachordum praecepta decem uel geminati quinque sensus [*] [*]

hominis exterioris cum interiore; in psalmo: in decachordo,
psalterio cum cantico et cithara.

Organum homo uel ille qui est adsumptus a domino; in
psalmo: laudate eum in chordis et organo.

Tympanum adtenuatum corpus in ieiunio; in psalmo: laudate
eum in tympano et choro.

Chorus concordia; in psalmo ut supra.

Tuba uocis exaltatio in praedicatione diuina; in propheta:
exalta uelut tuba uocem tuam.

Cymbala labia deum confitentia uel dilectio dei et dilectio
proximi; in psalmo: laudate eum in cymbalis bene
sonantibus.

Iubilatio clamor spiritali feruore expressior; in psalmo:
laudate eum in cymbalis iubilationis.

Aegyptus mundus uel gentilium populus; in psalmo: uenient
legati ex Aegypto.

Aethiopia ecclesia ex gentibus; in psalmo: Aethiopia
praeueniet manus eius; item in aliam partem in
psalmo: dedisti eum escam populo Aethiopum.

Babyllon aut mundus aut Roma; in Apocalypsi: et [*] [*]

Babylon magna uenit in memoriam ante deum dare
ei calicem uini indignationis irae suae.

Inimici diabolus uel uitia; in psalmo: 11 on confundetur,
cum loquetur inimicis suis in porta.

Fures heretici uel pseudoprophetae; in euangelio: omnes
quotquot uenerunt ante me fures fuerunt et latrones.

Gentes uitia; in Pentateucho: cum introduxerit te
dominus deus tuus in terram quam possessurus
ingredieris et deleuerit gentes multas coram te.
item in aliam partem: omnes gentes plaudite manibus.

Pugna certamen aduersus nequitias spiritales uel aduersum
uitia conflictus; in apostolo: sic pugno non quasi aerem
uerberans.

Pax carnis in bonum spiritusque concordia; in psalmo:
rogate quae pacis sunt Hierusalem. item pax Christus:
in apostolo: ipse est enim pax nostra.

Uictoria de diabolo uel de aduersis triumphus; in apostolo:
deo autem gratias qui dedit nobis uictoriam per
dominum nostrum Iesum Christum.

Brabium consummatorum praemium meritorum; in apostolo:
ad destinatum persequor ad brabium supernae uocationis
dei. [*] [*]

Corona aeternae gloriae pro iustitia merces; in apostolo:
de reliquo reposita est mihi corona iustitiae.

Quoniam spiritalium profectuum consummatio prouehit ad
coronam, recte horum quoque spiritalem nominum interpretationem
corona consummat. quae tamen nomina uniuersa
conplecti arduum duximus, sicut etiam illud, ut depromerentur
cuncta, quae se in utramque partem gemina significatione
diffundunt.