Vita Epiphanii (1-5)

Quamuis me urgueat suscipiendi operis anceps necessitas
et e regione inpositus sit nec meo labore uacuus nec maledicorum
disceptatione tractatus, in quo gemina cantio dictionis
hinc ubertatem expectet ingenii, inde etiam lingua diuitibus
narrandi frenos inponat, cum, ipsas eminentissimas ut putantur
in saeculo uana inflatione personas si quis uentoso nimium
studuerit eleuare praeconio aut intra gestorum terminum inopia
eloquii continere, utrumque apud eas iudicetur ingratum.
in laudibus enim ipsis (ut) turpe est illa cudere, quae nec ille,
de quo narrantur, agnoscat, sic iniuriosum et dolore, dignum
putatur, illud praeterire silentio, quod relatio uera possit adtollere.
etenim res bene gestae ueterum nostrorum pro referentis
apud nos accipiunt facultate uirtutem. nam uere aut
perit notitiae aut adtenuatum transit ad posteros quod ad
explicandum pauper uerborum uena susceperit, et illa haud iusto
liberior laudatio tantum decerpit gloriae, quantum falsitatis
adiecerit. fit uero plerumque, ut fide carens cumulus minuat.
probe facta multorum et sit uana narratio quae crescit ei
[*]

mendaciis: intempestiua et mendica nimium, quae non pertransit
ad terminum. quocirca uitam beatissimi Epiphani
Ticinensis antistitis narraturus, inuoco sanctum spiritum testem
actuum eius et comitem, ut ipsius auxilio gloriam conscientiae
serenissimae, quam eidem concessit, tradam chartis uicturis
in saeculo, ut exemplum praebitura uirtutum numquam fama
moriatur. in quo tamen opere si me angustia non artauerit
eloquentiae sub certa lege currentis, ut saltem cruda per ordinem
digeram facta meritorum, nihil tamen de laboribus eius
tam mediocre uel humile inueniam, ut necessariis illud bullis,
ut plerique solent, uiuidi sermonis amplificem. testes etiam
calentium citabo negotiorum et tropaea illius adhuc fumantia
et exornata de manubiis diabolicae nuditatis ostendam. nemo
enim sub oculis praesentia pene et nimium nota commemorat,
nisi qui de ueritate confidit, ut, quos forsitan ficta dicturus
uelut inpudentiae meae conscius euitarem, eorum auribus relegam
illa quae cognouit aspectus.

Igitur praefatus uir insignis Epiphanius oriundo Ticinensis
oppidi indigena fuit, patre Mauro generatus et matre Focaria
editus, quae sancti etiam Myrocletis confessoris et episcopi
tangebat prosapiem, hominibus ex liquido ingenuitatis fonte
uenientibus. sed quid illorum retexam sanguinis praerogatiuam,
quorum familiae et nobilitatis caput est filius? qui sub decessore
suo uiro integerrimo Crispino pontifice caelestis militiae
tirocinium orditus, annorum ferme octo lectoris ecclesiastici [*]

suscipit officium signo ante caelitus demonstrato. nam dum
esset in crepundiis lactantis infantiae, fulsisse eius cunabula
superno lumine uidere conplurimi, ut futuram mentis* claritatem
lustrans eum et praecedens fulgor ostenderet secuturumque
splendorem ia moribus iam tunc typica luce signaret.
notarum in scribendo conpendia et figuras uarias uerborum
multitudinem conprehendentes breui adsecutus, in exceptorum
numero dedicatus enituit coepitque iam talis excipere, qualis
possit sine bonorum oblocutione dictare. igitur processu temporis
poris et laboris ad sextum decimum aetatis annum diuino
fauore perductus, cana consilia ia annis puerilibus meditabatur.
uernabat in illo prae ceteris mater bonorum operum
uerecundia. ita famulabatur antistiti libens, ut si quid operis
gereretur ab altero, grauiter ferret subreptum sibi fuisse
seruitium. accipiebat senes grauiter, iuuenes comiter et coercebat
iam tunc facinorosos audacter: erat primis. subiectus;
prioribus sancta iniungentibus obsecundans, aequalibus blandus
atque officiosus, sequentibus mera caritate communis: nulli se
praeferens, cum religioso cursu per caelestem tramitem omnibus
anteiret: laudationis amore uacuus, eum cotidie in eo.
laudanda adulescerent: cumque res gloria dignas per horarum.
momenta consummaret, perire fructum gloriae opinabatur
atque mercedem, si praetulissent homines quod. soli deo exhibebat
abscondite. in summa, apostolici memor oraculi, adsentationes
respuens in semetipso teste conscientia pro boni
operis recognitione plaudebat. [*]

. Illud uero libandum esse non abnuo, quod formositas in
illo lucis corporeae index animae fuit et tantum contra studium
illius formae decus enituit, ut nec forti uiro posset obpugnante
subuerti. ridebant genae, etiam cum animus maestitudine
torpuisset: nitida simul labia commendabant dupliciter
mella sermonum, nec non quocumque uertisset oculos, serenitatem
mentis nuntiabat aspectus: frons cereae pulcritudinis et
candoris illius, quae solis passa radios colorem traxit aethere:
nares in tanto naturaliter splendore formatae, ut illas nequiret
imaginibus corpora repraesentans pictor aemulari: manus
teretes, prolixi digiti, de quibus aliquid et alienigena gauderet
accipere: staturae proceritas decens, quae eminentiam secuturae
dignitatis praefiguraret in membris nec tamen modum ornatissimae
prolixitatis excederet.

Sed ne quis forsitan malitiosus interpres intempestiue positum
iactet, in uiro tantarum uirtutum de lepore carnis factam
esse mentionem, cum in illa ueteri mandatorum caelestium
radice sit insitum, sacerdotum corpora sagaci debere insinuatione
lustrari, ne quid debile uel deforme, ne quid plus
minusue esse contingat neue inolitam maculis: cutem super-
Scies foeda dedecoret, ne fractura manus aut fractura pedis
aut gibbus indignum altaribus reddat antistitem, et clamet
doctor gentium et electionis uas, hominem mundum ad eiusmodi
debere officium peruenire, quod non solum de animae, sed
etiam de corporis creditur nitore dixisse. potissimum qui [*] [*]

deformem ae debilem a libaminibus suis mandat arceri, inuenitur eos,
qui multipliciter grati sunt, libenter admittere, praesertim in
quo lucem membrorum animae fulgor exuperat nec naturaliter
illud terrenum decus aliquibus artificiis adiuuatur.

Praestrictis ergo his quae oportuit non omitti, ut cui innotesceret
opere uir inmensus praesentaretur et uultu, transeam
ad illa, quae de cultoribus dei nostri non mediocriter
laudanda fronte narrantur. erat in eodem sermo ad doctrinam
congruus, fabricatus ad blanditias, ad intercessiones iam tunc
artifex, ad corripiendos singulos auctoritate plenus, ad exhortandos
quosque necessario lepore dulcissimus: nos sonora,
suco uirilis elegantiae condita, nec tamen agrestis ac rustica
nec infracta gradatimque a mascula soliditate deposita. illum
quicumque uidit, c.um necdum dignitatum aliquod limen intrasset,
omnia eum transisse credidit quae sequebantur insignia.