Testimoniorum Libri Tres adversus Judaeos (2.2-2.6)

QVOD SAPIENTIA DEI CHRISTVS, ET DE SACRAMENTO CONCARNATIONIS EIVS ET PASSIONIS ET CALICIS ET ALTARIS ET APOSTOLORVM, QVI MISSI PRAEDICAVERUNT.

Apud Salomonem in Prouerbiis: Sapientia aedificauit
sibi domum et subdidit columnas septem. mactauit suam hostiam,
miscuit in cratere uinum suum et parauit suam mensam et
misit seruos suos conuocans cum excelsa praedicatione ad craterem,
dicens: qui est insipiens, declinet ad me. et egentibus sensu
dixit: uenite, edite de meis panibus et bibite uinum quod miscui
uobis. derelinquite stultitiam et quaerite prudentiam et corrigite
scientia intellegentiam.

QVOD CHRISTVS IDEM SIT SERMO DEI.

In psalmo XLIIII: Eructauit cor meum uerbum bonum, dico.
ego opera mea regi. Item in psalmo XXXII: Verbo Domini
caeli firmati sunt et spiritu oris eius omnis uirtus eorum. Item
apud Esaiam prophetam: Verbum consummans et breuians
in iustitia: quoniam sermonem breuiatum faciet Deus in toto [*] [*]

orbe terrae. Item in psalmo CVI: Misit uerbum suum et curauit
eos. Item in euangelio secundum Iohannem: In
principio erat uerbum et uerbum erat apud Deum et Deus erat
uerbum. hoc erat in principio apud Deum. omnia per ipsum facta
sunt et sine ipso factum est nihil quod factum est. in eo uita est
et uita erat lux hominum: et lux lucet in tenebris et tenebrae
eam non conprehenderunt. Item in Apocalypsi: Et uidi caelum
apertum, et ecce equus albus, et qui sedebat super eum uocabatur
fidelis et uerus, aequum iustumque iudicat et proeliatur,
et erat coopertus uestem sparsam sanguineam: et dicitur nomen
eius sermo Dei.

QVOD CHRISTVS IDEM MANVS ET BRACHIVM DEI.

Apud Esaiam: Numquid non ualet manus Domini, ut saluos
faciat, aut grauabit aurem, ut non exaudiat? sed peccata
uestra inter uos et Deum separant, et propter peccata uestra auertit
faciem a uobis, ne misereatur. manus enim uestrae inquinatae
sunt sanguine et digiti uestri in peccatis. labia autem uestra locuta
sunt facinus et lingua uestra iniustitiam meditatur. nemo
loquitur uera neque est iudicium uerum. fidunt in uanis et [*] [*] [*] [*]

locuntur inania, qui parturiunt dolorem et pariunt facinus. Item
illic: Domine, quis credidit auditui nostro, et brachium Dei
cui reuelatum est? Item illic: Sic dicit Dominus: caelum mihi
thronus et terra subpedaneum pedum meorum. quam domum
aedificabitis mihi aut quis locus ad requiem meam ? omnia enim
ista fecit manus mea. Item illic: Domine Deus, excelsum est
brachium tuum, et nescierunt: cum autem cognouerint, confundentur.
Item illic: Reuelabit Deus brachium suum illud sanctum
in conspectu omnium gentium. et uidebunt omnes gentes ipsa
suprema terrae salutem a Deo. Item illic: Ecce feci te sicut rotas
uehiculi triturantis nouas in serram tornatas: et triturabis
montes et extenuabis colles et ut puluerem pones et uentilabis, et
uentus occupabit illos et procella disparget. tu autem iucundaberis
in sanctis Israel, et exultabunt inopes et egeni. quaerent
autem aquam, et non erit. lingua enim illorum a siti siccabit.
ego Dominus Deus, ego exaudiam Deus Israel et non derelinquam
eos, sed aperiam inter montes flumina et in mediis campis fontes, [*] [*]
faciam deserta in nemora aquosa et sitientem terram in aquaeductus.
ponam in inaquosam terram cedrum et buxum et myrtum
et cyparissum et ulmum et populum, ut uideant et cognoscant
et sciant et credant simul, quia manus Domini fecit ista et sanctus
Israel ostendit.

QVOD IDEM ANGELVS ET DEVS.

In Genesi ad Abraham: Et uocauit eum angelus Domini
de caelo et dixit illi: Abraham, Abraham. ille autem dixit: ecce
ego. et dixit: noli inponere manum tuam super puerum neque
feceris illi quicquam. nunc enim cognoui, quoniam times Deum
tuum et non pepercisti filio tuo dilectissimo propter me. Item illic
ad Iacob: Et dixit mihi angelus Domini in somnis: ego
sum Deus, quem uidisti in loco Dei, ubi unxisti mihi titulum
lapideum et uouisti mihi uotum. Item in Exodo: Deus autem
praeibat eos, die quidem per columnam nubis ostendere illis iter,
noctu autem in columna ignis. Item illic: Promouit autem angelus
Dei, qui praecedebat exercitum filiorum Israel.Item illic:
Ecce ego praemitto angelum meum ante faciem tuam ad custodiendum
te in itinere, ut te inducat in terram, quam tibi praeparaui.
obserua eum et obaudi eum, ne fueris inobaudiens ei:
non enim deerit tibi: nomen enim meum est in illo. Unde ipse
in euangelio dicit: Ego ueni in nomine patris mei, et non [*] [*] [*]

recepistis me. cum alius uenerit in nomine suo, illum accipietis.
Et iterum in psalmo CXVII: Benedictus est, qui uenit in
nomine Domini. Item inMalachiel propheta: Testamentum
meum fuit cum uita et pace, et dedi illi timorem timere me,
a facie nominis mei proficisci illum. lex ueritatis fuit in ore eius,
et iniustitia non est inuenta in labiis eius. in pace corrigens ambulauit
nobiscum et multos auertit ab iniustitia. quoniam labia
sacerdotis seruabunt scientiam, et legem exquirent ab ore eius,
quoniam angelus Domini omnipotentis est.

QVOD DEVS CHRISTVS.

In Genesi: Dixit autem Deus ad Iacob: exurge et ascende
in locum Bethel et habita illic et fac illic altare illi Deo, qui tibi
apparuit, cum fugeres a facie Esau fratris tui. Item apud
Esaiam prophetam: Sic dicit Dominus Deus sabaoth: fatigata
est Aegyptus, et negotiatio Aethiopum et Sabaim uiri alti ad te
transgredientur et tui erunt serui et post te ambulabunt uincti
conpedibus et adorabunt te et in te precabuntur: quoniam in te
Deus est, et non est Deus alius praeter te. tu enim es Deus, et
non sciebamus, Deus Israel saluator. confundentur et reuerebuntur
omnes qui aduersantur tibi et cadent in confusione. Item [*] [*]

illic: Vox clamantis in deserto: parate uiam] Domini, rectas facite
semitas Dei nostri. omnis uallis inplebitur et omnis mons et
collis humiliabitur, et erunt omnia tortuosa in directum et aspera
in uias planas, et uidebitur claritas Domini, et uidebit omnis
caro salutare Dei, quoniam Dominus locutus est. Item apud
Hieremiam prophetam: Hic Deus noster, et non deputabitur
alius absque illo, qui inuenit omnem uiam prudentiae et dedit
eam Iacob puero suo et Israel dilecto suo. post haec in terris
uisus est et cum hominibus conuersatus est. Item apud Zachariam
prophetam Deus dicit: Et transibunt per mare
angustum et percutient in mari fluctus, et arefient omnes altitudines
fluminum et confundetur omnis iniuria Assyriorum, et
sceptrum Aegypti auferetur, et confortabo eos in Domino Deo
ipsorum, et in nomine eius gloriabuntur, dicit Dominus. Item
apud Osee prophetam Deus dicit: Non faciam iuxta iram
indignationis meae, non sinam deleri Effraim, quoniam Deus
ego sum, et non homo in te sanctus, et non introibo in ciuitatem,
post Dominum ibo. Item in psalmo XLIIII: Sedes tua,
Deus, in saeculum saeculi, uirga recta est uirga regni tui. dilexisti
iustitiam et odisti iniquitatem: propterea uncxit te Deus Deus [*] [*]
tuus oleum laetitiae prae consortibus tuis. Item in psalmo
XLV: Vacate et uidete, quoniam ego sum Deus, exaltabor in
gentibus et exaltabor in terra. Item in psalmo LXXXI: Nescierunt
neque intellexerunt, in tenebris ambulant. Item in
psalmo LXVII: Cantate Deo, psallite nomini eius, iter facite
ei, qui ascendit ad occasum, Dominus nomen est ei. Item in
euangelio secundum Iohannem: In principio erat uerbum
et uerbum erat apud Deum et Deus erat uerbum. Item illic
Dominus ad Thomam: Inice huc digitum tuum et uide manus
meas et noli esse incredulus sed fidelis. et respondit Thomas
et dixit illi: Dominus meus et Deus meus. dicit illi Iesus: quia
uidisti, credidisti. beati qui non uiderunt et credunt. Item Paulus
ad Romanos: Optabam ego ipse anathema esse a Christo
propter fratres meos qui sunt cognati secundum carnem, qui sunt
Israelitae, quorum adoptio est et claritas et testamentum et legis
constitutio et famulatus et promissiones, quorum patres et ex
quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus
in saecula. Item in Apocalypsi: Ego A et Ω, initium
et finis. ego sitienti dabo de fonte aquae uitae gratis. qui uicerit
possidebit ea et eorum hereditatem: et ero eius Deus, et ille erit [*] [*]
mihi filius. Item in psalmo LXXXI: Deus stetit in synagoga
deorum, in medio autem deos discernens. Item illic: Ego dixi:
dii estis et filii excelsi omnes, uos autem sicut homines moriemini.
Quodsi iusti qui fuerint et praeceptis diuinis
obtemperauerint, dii dici possunt, quanto magis
Christus Deus Dei filius: sicut ipse in euangelio secundum
Iohannem: Non est scriptum in lege, quoniam ego
dixi: dii estis ? si illos dixit deos, et non potest solui, quod pater
sanctificauit et misit in saeculum, uos dicitis, quoniam blasphemat,
quia dixi: filius Dei sum. si non facio facta patris, nolite
mihi credere: sed si facio et mihi non uultis credere, factis
credite et cognoscite, quoniam in me est pater et ego in illo.
Item in euangelio secundum Matthaeum: Et uocabitis
nomen eius Emmanuel, quod est interpretatum nobiscum Deus.