De Unitate Ecclesiae Catholicae Liber (1-5)

Cum moneat Dominus et dicat: uos estis sal terrae
cumque esse nos iubeat ad innocentiam simplices et tamen cum,
simplicitate prudentes, quid aliud, fratres dilectissimi, quam
prouidere nos conuenit et sollicito corde uigilantes subdoli hostis
insidias intellegere pariter et cauere, ne qui Christum sapientiam
Dei patris induimus minus sapere in tuenda salute uideamur?
neque enim persecutio sola metuenda est et ea quae subruendis
ac deiciendis semis Dei aperta inpugnatione grassantur,
facilior cautio est ubi manifesta formido est, et ad certamen
animus ante praestruitur, quando se aduersarius confitetur. plus
timendus est et cauendus inimicus, cum latenter obrepit, cum
per pacis imaginem fallens occultis accessibus serpit, unde et [*] [*] [*] [*]

nomen serpentis accepit. ea est eius semper astutia, ea est circumueniendi
hominis caeca et latebrosa fallacia. sic ab initio
statim mundi fefellit et uerbis mendacibus blandiens rudem animam
incauta credulitate decepit: sic dominum ipsum temptare
conatus, quasi obreperet rursus et falleret, latenter accessit: intellectus
tamen est et retusus et ideo prostratus quia agnitus
adque detectus.

Ynde nobis exemplum datum est ueteris hominis uiam fugere,
uestigiis Christi uincentis insistere, ne denuo incauti in mortis
laqueum reuoluamur sed ad periculum prouidi accepta inmortalitate
potiamur. inmortalitatem autem potiri quomodo possumus,
nisi ea quibus mors expugnatur et uincitur Christi mandata seruemus
ipso monente et dicente: si uis ad uitam uenire,
serua mandata, et iterum: si feceritis quod mando
nobis, iam non dico uos seruos sed amicos. hos denique
fortes dicit et stabiles, hos super petram robusta mole fundatos,
hos contra omnes tempestates et turbines saeculi inmobili
et inconcussa firmitate solidatos. qui audit, inquit, uerba
mea et facit ea, similabo eum uiro sapienti, qui
aedificauit domum suam super petram. descendit
pluuia, aduenerunt flumina, uenerunt uenti et inpegerunt
in domum illam: et non cecidit. fundata
enim fuit super petram. uerbis igitur eius insistere, quaecumque
et docuit et fecit discere et facere debemus. ceterum
credere se in Christo quomodo dicit, qui non facit quod Christus [*] [*]

facere praecepit? aut unde perueniet ad praemium fidei qui fidem
non uult seruare mandati? nutet necesse est et uagetur et spiritu
erroris abreptus uelut puluis quem uentus excutit uentiletur
nec ambulando proficiet ad salutem qui salutaris uiae non tenet
ueritatem.

Cauenda sunt autem non solum quae sunt aperta adque manifesta
sed et astutae fraudis subtilitate fallentia. quid uero astutius
quidue subtilius, quam ut Christi aduentu detectus ac prostratus
inimicus, postquam lux gentibus uenit et sospitandis hominibus
salutare lumen effulsit, ut surdi auditum gratiae spiritalis
admitterent, aperirent ad Dominum oculos caeci, infirmi
aeterna sanitate reualescerent, clodi ad ecclesiam currerent, muti
claris uocibus et precibus orarent, uidens ille idola derelicta et
per nimium credentium populum sedes suas et templa deserta
excogitauerit nonam fraudem, ut sub ipso christiani nominis
titulo fallat incautos? haereses inuenit et schismata, quibus subuerteret
fidem, ueritatem corrumperet, scinderet unitatem. quos
detinere non potest in uiae ueteris caecitate circumscribit et decipit
noui itineris errore. rapit de ipsa ecclesia homines et, dum
sibi adpropinquasse iam lumini adque euasisse saeculi noctem
uidentur, alias nescientibus tenebras rursus infundit, ut cum
euangelio Christi et cum obseruatione eius et lege non stantes
christianos se uocent et ambulantes in tenebris habere se lumen
existiment blandiente aduersario adque fallente, qui secundum
apostoli uocem transfigurat se uelut angelum lucis et ministros
subornat suos uelut ministros iustitiae adserentes noctem pro
die, interitum pro salute, desperationem sub obtentu spei, [*] [*] [*]

perfidiam sub praetexto fidei, antichristum sub uocabulo Christi,
ut dum uerisimilia mentiuntur, ueritatem subtilitate frustrentur.
hoc eo fit, fratres dilectissimi, dum ad ueritatis originem
non reditur nec caput quaeritur nec magisterii caelestis doctrina
seruatur.

Quae si quis consideret et examinet, tractatu longo adque argumentis
opus non est. probatio est ad fidem facilis conpendio
ueritatis. loquitur Dominus ad Petrum: ego tibi dico, inquit,
quia tu es Petrus et super istam petram aedificabo
ecclesiam meam, et portae inferorum non uincent
eam. dabo tibi claues regni caelorum: et quae ligaueris
super terram erunt ligata et in caelis, et quaecumque
solueris super terram erunt soluta et in caelis.
super unum aedificat ecclesiam, et quamuis apostolis omnibus
post resurrectionem suam parem potestatem tribuat et dicat: sicut u t
misit me pater et ego mitto uos. accipite Spiritum
sanctum: si cuius remiseritis peccata, remittentur
illi: si cuius tenueritis, tenebuntur, tamen ut [*] [*]

unitatem manifestaret, unitatis eiusdem originem ab uno incipientem.
sua auctoritate disposuit. hoc erant utique et ceteri apostoli quod
fuit Petrus, pari consortio praediti et honoris et potestatis, sed
exordium ab unitate proficiscitur, ut ecclesia Christi una monstretur.
quam unam ecclesiam etiam in cantico canticorum Spiritus
sanctus ex persona Domini designat et dicit: una est columbamea,
perfecta mea, una est matri suae, electa
genetrici suae. hanc ecclesiae unitatem qui non tenet tenere
se fidem credit? qui ecclesiae renititur et resistit in ecclesia
se esse confidit? quando et beatus apostolus Paulus hoc idem
doceat et sacramentum unitatis ostendat dicens: unum corpus
et unus spiritus, una spes uocationis uestrae, unus
Dominus, una fides, unum baptisma, unus Deus.

Quam unitatem tenere firmiter et uindicare debemus, maxime
episcopi qui in ecclesia praesidemus, ut episcopatum quoque
ipsum unum adque indiuisum probemus. nemo fraternitatem
mendacio fallat, nemo fidem ueritatis perfida praeuaricatione [*] [*]

corrumpat. episcopatus unus est, cuius a singulis in solidum pars
tenetur. ecclesia una est quae in multitudinem latius incremento
fecunditatis extenditur, quomodo solis multi radii sed lumen
unum, et rami arboris multi sed robur unum tenaci radice fundatum,
et cum de fonte uno riui plurimi defluunt, numerositas
licet diffusa uideatur exundantis copiae largitate, unitas tamen
seruatur in origine. auelle radium solis a corpore, diuisionem
lucis unitas non capit: ab arbore frange ramum, fractus germinare
non poterit: a fonte praecide riuum, praecisus arescit. sic
et ecclesia Domini luce perfusa per orbem totum radios suos porrigit:
unum tamen lumen est quod ubique diffunditur, nec unitas
corporis separatur. ramos suos in uniuersam terram copia ubertatis
extendit, profluentes largiter riuos latius pandit: unum tamen
caput est et origo una et una mater fecunditatis successibus
copiosa: illius fetu nascimur, illius lacte nutrimur, spiritu eius
animamur.