De Locis Santis (6-10)

VI. DE MONTE OLIVETI ET LOCIS SANCTIS IN EO.

Mons oliuarum mille ab Hierusalem discretus passibus altitudine
montis Sion par est, sed latitudine et longitudine
praestat, exceptis uitibus et oliuis rarae ferax arboris, frumenti
quoque et ordei fertilis; neque enim brucosa, sed herbosa et
florida soli illius est qualitas. In cuius summo uertice, ubi
Dominus ad caelos ascendit, ecclesia rotunda grandis ternas
per circuitum cameratas habet porticus desuper tectas; interior
namque domus propter dominici corporis meatum camerari et
tegi non potuit; altare ad orientem habens angusto culmine
protectum, in cuius medio ultima Domini uestigia caelo desuper
patente, ubi ascendit, uisuntur. Quae cum cotidie a credentibus
terra tollatur, nihilominus manet eandemque adhuc sui
speciem ueluti inpressis signata uestigiis seruat. Haec circa
aerea rota iacet usque ad ceruicem alta, ab occasu habens
introitum, pendente desuper in trocleis magna lampade totaque
die et nocte lucente. In occidentali eiusdem ecclesiae parte
fenestrae octo totidemque e regione lampades in funibus pendentes
usque Hierosolimam per uitrum fulgent, quarum lux
corda intuentium cum quadam alacritate et conpunctione pauefacere
dicitur. In die ascensionis dominicae per annos singulos
missa peracta ualidi flaminis procella desursum uenire consueuit
et omnes, qui in ecclesia adfuerint, terrae prosternere. Tot ibi [*] [*]

nocte illa lucernae ardent, ut non inlustrari tantum, sed et
ardere mons et supposita loca uideantur. Et huius quoque
basilicae figuram prae oculis depingere placuit.

Figura basilicae.

Monumentum Lazari ecclesia ibidem extructa demonstrat
et monasterium grande in campo quodam Bethaniae magna
oliuarum silua circumdato. Est autem Bethania quindecim
stadiis ab Hierusalem. Tertia quoque montis eiusdem ad australem
Bethaniae partem ecclesia est, ubi Dominus ante passionem
discipulis suis de die iudicii loquitur.

VII. DE SITV BETHLEEM ET LOCIS IBIDEM SANCTIS.

Bethleem sex milibus in austrum ab Hierusolima secreta
in dorso sita est angusto ex omni parte uallibus circumdato,
ab occidente in orientem mille passibus longa, humili sine
turribus muro per extrema plani uerticis instructo; in cuius
orientali angulo quasi quoddam naturale semiantrum est,
cuius exterior pars natiuitatis dominicae fuisse dicitur locus,
interior praesepe Domini nominatur. Haec spelunca tota interius
pretioso marmore tecta supra ipsum locum, ubi Dominus
natus specialius traditur, sanctae Mariae grandem gestat
ecclesiam. Petra iuxta murum cauata primum dominici [*] [*]

corporis lauacrum de muro missum suscipiens hactenus seruat:
quae si qua forte occasione uel industria fuerit exhausta, haec
nihilominus continuo, dum respicis, sicut ante fuerat, plena
redundat.

Ad aquilonem Bethleem in ualle contigua sepulchrum Dauid
in medio ecclesiae humili lapide tegitur lampade superposita,
ad austrum uero in ualle contigua in ecclesia sepulchrum
sancti Hieronymi.

Porro ad orientem in tunc Ader, id est gregis, mille passibus
a ciuitate segregata ecclesia est trium pastorum dominicae
natiuitatis consciorum monumenta continens. Haec relationem
Arculfi Galliarum episcopi secutus dixerim; ceterum Ezras
aperte scribit in Hierusalem esse Dauid sepultum.

Via regia, quae ab Helia Chebron ducit, ab oriente Bethleem,
ab occidente sepulchrum Rachel habens titulo nominis
eius usque hodie signatum.

VIII. DE SITV CHEBRON ET MONVMENTIS PATRVM.

Chebron autem in campi latitudine sita et ab Helia, [hoc
est Ierusalem,] XXII milibus separata, uno ad orientem stadio
speluncam duplicem in ualle habet, ubi sepulchra patriarcharum
quadrato muro circumdantur, capitibus uersis ad aquilonem,
et haec singula singulis tecta lapidibus instar basilicae dolatis,
trium patriarcharum candidis, Adam obscurioris et uilioris [*] [*]

operis, qui haud longe ab illis ad borealem extremamque
muri illius partem pausat. Trium quoque feminarum uiliores
et minores memoriae cernuntur.

Mambre collis mille passibus a monumentis his ad boream,
herbosus ualde et floridus, campestrem habens in uertice planitiem,
in cuius aquilonali parte quercus Abrahae, duorum
hominum altitudinis truncus, ecclesia circumdata est.

Egredientibus Chebron ad aquilonem in sinistra parte uiae
occurrit mons pinosus paruus, tribus milibus passuum a
Chebron, unde Hierosolimam pinea ligna feruntur in camelis;
nam in omni Iudaea plaustra uel currus raro fiunt.

VIIII. DE HIERICHO ET LOCIS EIVSDEM.

Hiericho ab Helia orientem uersus XVIII milia pedes
abest, qua tertio ad solum destructa sola domus Raab ob
signum fidei remanet; eius enim adhuc parietes sine culmine
durant; locus urbis segetes et uineta recipit. Inter hanc et
Iordanem, quinque uel sex ab ea milibus separatum, grandia
palmeta campulis interpositis et inhabitatoribus Cananaeis.

Duodecim lapides, quos Iosue de Iordane tolli praeceperat,
in ecclesia Galgalis facta altrinsecus iuxta parietes eiusdem
iacent, uix singuli nunc duobus uiris eleuabiles, quorum unus
nescio quo casu fractus, sed ferro medicante reconiunctus est.

Est iuxta Hiericho fons uber ad potum. pinguis ad rigandum,
qui quondam sterilis ad generandum, parum salubris ad [*] [*]

potandum, per Heliseum prophetam, dum uas salis in eum mitteret,
sanatus est. Denique campus eum circumiacet LXX stadiorum
in longitudinem, XX in latitudinem patens, in quo mirabilis
hortorum gratia, uaria palmarum genera, praestantissimi apium
fetus. Illic opobalsamum gignitur, quod ideo cum adiectione
significamus, quia agricolae cortice tenus uirgulas acutis lapidibus
incidunt eas, in quibus balsama generantur, ut per illas
cauernas paulatim destillans humor se colligat lacrimis pulchre
rorantibus; cauerna autem graeco nomine ope dicitur. Illic
cyprum, illic myrobalanum nasci ferunt. Aqua ut cetera fontium,
illic tamen praestantius, aestate frigida, hieme tepens,
aer mollior, ut summa hieme lineis utantur exuuiis indumentorum.
Urbs ipsa condita in campo, cui supereminet mons
diffusior et nudus gignentium; aegrum enim et ieiunum solum
et ideo desertum ab incolis. Hic a Scythopolis urbis terra
usque ad regionem Sodomitanam et Asfaltios fines locus diffusus
habetur. Aduersus huic mons supra Iordanem ab urbe Iuliade
usque ad Zoaros Arabiae Petraeae conterminos extentus, ubi
etiam mons est Ferreus nuncupatus. Inter hos duos montes
campus iacet, quem ueteres latine Magnum appellauere, hebraice
autem Aulon, cuius longitudo XXX et CCtorum stadiorum.
latitudo CXX, exordium a uico Gennauari, finis usque ad [*] [*]
Asfaltium lacum. Iordanis eum medium intersecat uiridantibus
ripis fluminis alluuione, siquidem supra ripas eiusdem fructus
arborum uberior est, alias longe exilior; arida sunt enim omnia
praeter oras fluminis.

X. DE IORDANE ET MARE GALILAEAE.

Ipsius autem Iordanis exordium uulgo putatur in prouincia
Foenice ad radices montis Libani, ubi Panium, id est Caesarea
Philippi, sita est, unde et idem Panium, hoc est speleum,
per quod sese adtollit Iordanis, a rege Agrippa decore admirabili
extructum uenustatumque accipimus. Est autem in Traconitide
terra fons rotae qualitatem exprimens, unde et Fialae
nomen accepit, XV a Caesarea milibus passuum secretus, ita
iugiter plenus aquarum [habundantia], ut neque superfluant
neque umquam minuantur. In hunc Philippus tetrarches eiusdem
regionis paleas misit, quas in Panio fluuius ebulliuit.
Unde liquet in Fiala principium esse Iordanis, sed post subterraneos
meatus in Panio coepisse fluentum, qui mox lacum
ingressus paludes eius intersecat. Inde quoque cursus suos
dirigens XV milia passuum sine ulla interfusione progreditur
usque ad urbem, cui Iulias nomen. Postea lacum Genesar
medio transit fluento, unde plurima circumuagatus Asfaltium,
hoc est mare mortuum, ingressus laudabiles perdit aquas; est [*] [*]

enim coloris albidi sicut lac et ob hoc in mari mortuo longo
tramite discernitur. Est autem Genesar, id est mare Galilaeae,
magnis siluis circumdatum, in longitudine habens CXL stadia,
in latitudine XL. Aqua dulcis et ad potandum habilis, siquidem
nec palustris uliginis crassum aliquid aut turbidum recipit,
quia arenoso undique litore circumuenitur; sed- et amoenis
circumdatur oppidis, ab oriente Iuliade et Hippo, ab occidente
Tiberiade aquis calidis salubri; genera quoque piscium gustu
et specie quam in alio lacu praestantiora.