De Sancta Virginitate (21-25)

Hic dicet aliquis: quid hoc pertinet ad sacram
uirginitatem uel perpetuam continentiam, cuius praedicatio isto
sermone suscepta est? cui respondeo primo, quod superius
commemoraui, ex hoc gloriam maioris illius boni esse [*] [*]
maiorem, quod eius adipiscendae causa bonum coniugale
transcenditur, non peccatum coniugii deuitatur. alioquin perpetuae
continentiae non praecipue laudari, sed tantum non
uituperari sufficeret, si propterea teneretur, quoniam nubere
crimen esset. deinde quia non humana sententia, sed diuina
scripturae auctoritate ad tam excellens donum homines
exhortandi sunt, non mediocriter neque praetereunter agendum
est, ne cuiquam ipsa diuina scriptura in aliquo mentita uideatur.
dehortantur enim potius quam exhortantur uirgines sacras,
qui eas sic permanere nuptiarum damnatione conpellunt. unde
enim confidant uerum esse, quod scriptum est: et qui non
dat nuptum melius facit, si falsum putant esse, quod
iuxta superius nihilominus scriptum est: et qui dat uirginem
suam, bene facit? si autem loquenti scripturae de
nuptiarum bono indubitanter crediderint, eadem caelestis eloquii
ueracissima auctoritate firmatae ad melius suum feruenti ac
fidenti alacritate transcurrent. unde iam satis pro suscepto
negotio diximus et, quantum potuimus, demonstrauimus nec
illud, quod ait apostolus: existimo autem hoc bonum
esse propter praesentem necessitatem, sic esse accipiendum,
tamquam in hoc saeculo meliores sint sacrae uirgines
fidelibus coniugatis, in regno autem caelorum atque in futuro
saeculo pares sint, nec illud, ubi ait de nubentibus: [*] [*]
tribulationem autem carnis habebunt huius modi, ego
autem uobis parco ita intellegendum, tamquam nuptiarum
peccatum et damnationem maluerit tacere quam dicere. harum
quippe duarum sententiarum singulas duo errores sibimet
contrarii non eas intellegendo tenuerunt. illam enim de praesenti
necessitate illi pro se interpretantur, qui nubentes non
nubentibus aequare contendunt, hanc uero, ubi dictum est:
ego autem uobis parco, illi, qui nubentes damnare praesumunt.
nos autem secundum scripturarum sanctarum fidem
sanamque doctrinam nec peccatum esse dicimus nuptias et
earum tamen bonum non solum infra uirginalem, uerum etiam
infra uidualem continentiam constituimus praesentemque necessitatem
coniugatorum non quidem ad uitam aeternam, uerumtamen
ad excellentem gloriam et honorem, qui perpetuae continentiae
reseruatur, inpedire eorum meritum dicimus neque
hoc tempore nisi eis, qui se non continent, nuptias expedire
tribulationemque carnis ex affectu carnali uenientem, sine quo
nuptiae incontinentium esse non possunt, nec tacere uoluisse
apostolum uera praemonentem nec plenius explicare hominum
infirmitati parcentem.

Nunc iam scripturarum diuinarum euidentissimis
testimoniis, quae pro nostrae memoriae modulo recordari
ualuerimus, clarius adpareat non propter praesentem huius
saeculi uitam, sed propter futuram, quae in regno caelorum
promittitur, perpetuam continentiam deligendam. quis autem [*]
hoc non aduertat in eo, quod paulo post idem apostolus ait:
qui sine uxore est, cogitat ea quae sunt domini,
quomodo placeat domino; qui autem matrimonio
iunctus est, cogitat ea quae sunt mundi, quomodo
placeat uxori. et diuisa est mulier innupta et
uirgo: quae innupta est, sollicita est quae sunt
domini, ut sit sancta et corpore et spiritu; quae
autem nupta est, sollicita est quae sunt mundi,
quomodo placeat uiro? non utique ait: cogitat ea, quae
securitatis sunt in hoc saeculo, ut sine grauioribus molestiis
tempus transigat; neque ad hoc diuisam dicit innuptam et uirginem
ab ea, quae nupta est, id est distinctam atque discretam,
ut innupta in hac uita secura sit propter temporales molestias
euitandas, quibus nupta non caret, sed, cogitat, inquit,
quae sunt domini, quomodo placeat domino, et: sollicita
est quae sunt domini, ut sit sancta et corpore
et spiritu. nisi forte usque adeo quisque insipienter contentiosus
est, ut conetur adserere non propter regnum caelorum,
sed propter praesens saeculum domino placere nos uelle aut
propter uitam istam, non propter aeternam esse sanctas et
corpore et spiritu. hoc credere quid est aliud nisi miserabiliorem
esse omnibus hominibus? sic enim apostolus ait: si in
hac uita tantum in sperantes sumusmiserabiliores
sumus omnibus hominibus. uero qui frangit [*] [*] [*] [*]
panem suum esurienti, si tantum propter hanc uitam facit,
stultus est, et ille erit prudens, qui castigat corpus suum
usque ad continentiam, qua nec coniugio misceatur, si ei nihil
proderit in regno caelorum?

Postremo ipsum dominum audiamus euidentissimam
hinc sententiam proferentem. nam cum de coniugibus non
separandis nisi causa fornicationis diuine ac terribiliter loqueretur,
dixerunt ei discipuli: si talis est causa cum uxore.
non expedit nubere. quibus ille, non omnes, inquit,
capiunt uerbum hoc. sunt enim spadones qui ita
nati sunt; sunt autem alii qui ab hominibus facti
sunt; et sunt spadones qui se ipsos castrauerunt
propter regnum caelorum. qui potest capere,
capiat. quid ueracius, quid lucidius dici potuit? Christus
dicit, ueritas dicit, uirtus et sapientia dei dicit eos, qui pio
proposito ab uxore ducenda se continuerint, castrare se ipsos
propter regnum caelorum, et contra humana uanitas inpia
temeritate contendit eos, qui hoc faciunt, praesentem tantummodo
necessitatem molestiarum coniugalium deuitare, in regno
autem caelorum amplius quidquam ceteris non habere!

De quibus autem spadonibus loquitur deus
per Esaiam prophetam, quibus se dicit daturum in domo sua et
in muro suo locum nominatum, meliorem multo quam filiorum [*] [*]
atque filiarum, nisi de his, qui se ipsos castrant propter
regnum caelorum? nam illis, quibus ipsum uirile membrum
debilitatur, ut generare non possint, sicut sunt eunuchi diuitum
et regum, sufficit utique, cum christiani fiunt et dei
praecepta custodiunt, eo tamen proposito sunt, ut coniuges
si potuissent haberent, ceteris in domo dei coniugatis fidelibus
adaequari, qui prolem licite pudiceque susceptam in dei timore
nutriunt, docentes filios suos, ut ponant in deo spem suam,
non autem accipere meliorem locum quam est filiorum atque
filiarum. neque enim uxores animi uirtute sed carnis necessitate
non ducunt. contendat sane qui uoluerit de his prophetam
spadonibus hoc praenuntiasse, qui corpore abscisi sunt, iste
quoque error causae quam suscepimus suffragatur. neque enim
spadones istos eis qui in domo eius non habent locum praetulit
deus, sed eis utique qui in filiis generandis coniugalis
uitae meritum seruant. nam cum dicit: dabo eis locum
multo meliorem, ostendit et coniugatis dari, sed multo
inferiorem. ut ergo concedamus in domo dei praedictos futuros
eunuchos secundum carnem, qui in populo Israhel non fuerunt,
quia et ipsos uidemus, cum iudaei non fiant, tamen fieri
christianos, nec de illis dixisse prophetam, qui proposito continentiae
coniugia non quaerentes se ipsos castrant propter
regnum caelorum: itane tanta dementia quisquam est contrarius
ueritati, ut in carne factos eunuchos meliorem quam
coniugati locum in domo dei habere credat et pio proposito [*] [*] [*]
continentes, corpus usque ad contemptas nuptias castigantes,
se ipsos non in corpore, sed in ipsa concupiscentiae radice
castrantes, caelestem et angelicam uitam in terrena mortalitate
meditantes, coniugatorum meritis pares esse contendat et
Christo laudanti eos, qui se ipsos castrauerunt, non propter
hoc saeculum, sed propter regnum caelorum christianus contradicat,
adfirmans hoc uitae praesenti esse utile, non futurae?
quid aliud istis restat, nisi ut ipsum regnum caelorum ad
hanc temporalem uitam, in qua nunc sumus, adserant pertinere?
cur enim non et in hanc insaniam progrediatur caeca
praesumptio? et quid hac adsertione furiosius? nam etsi
regnum caelorum aliquando ecclesia etiam quae hoc tempore
est appellatur, ad hoc utique sic appellatur, quia futurae uitae
sempiternaeque colligitur. quamuis ergo promissionem
habeat uitae praesentis et futurae, in omnibus tamen
bonis operibus suis non respicit quae uidentur, sed quae
non uidentur. quae enim uidentur, temporalia sunt:
quae autem non uidentur, aeterna.

Nec sane spiritus sanctus tacuit, quod contra
istos inpudentissime ac dementissime peruicaces apertum atque
inconcussum ualeret eorumque beluinum inpetum ab ouili
suo inexpugnabili munitione repelleret. cum enim dixisset de
spadonibus: dabo eis in domo mea et in muro meo [*] [*]
locum nominatum, meliorem multo quam filiorum
atque filiarum, ne quis nimium carnalis existimaret aliquid
in his uerbis temporale sperandum, continuo subiecit: nomen
aeternum dabo eis, nec umquam deerit, tamquam
diceret: quid tergiuersaris inpia caecitas?- quid tergiuersaris?
quid serenitati ueritatis nebulas tuae peruersitatis offundis?
quid in tanta scripturarum luce tenebras unde insidieris inquiris?
quid temporalem tantummodo utilitatem promittis continentibus
sanctis? nomen aeternum dabo eis. quid ab
omni concubitu inmunes et eo quoque ipso, quo hinc sese
abstinent, ea quae sunt domini cogitantes, quomodo placeant
domino, ad terrenam commoditatem referre conaris? nomen
aeternum dabo eis. quid regnum caelorum, propter quod
se castrauerunt sancti spadones, in hac tantum uita intellegendum
esse contendis? nomen aeternum dabo eis. et si
forte hic ipsum aeternum pro diuturno conaris accipere, addo,
accumulo, inculco: n e.c umquam deerit. quid quaeris amplius?
quid dicis amplius? aeternum hoc nomen, quidquid
illud est, spadonibus dei, quod utique gloriam quandam propriam
excellentemque significat, non erit commune cum multis.
quamuis in eodem regno et in eadem domo constitutis. nam
ideo fortassis et nomen dictum est, quod eos, quibus datur,
distinguit a ceteris. [*]