De Patientia (6-10)

Verum tamen cum pro libidinibus uel etiam sceleribus,
cum denique pro ista temporali uita ac salute multa homines
horrenda mirabiliter sufferunt, satis nos admonent, quanta
sufferenda sint pro uita bona, ut etiam postea possit esse
aeterna et sine ullo temporis termino, sine utilitatis ullius [*]
detrimento uera felicitate secura. dominus ait: in uestra
p atientia possidebitis animas uestras; non ait: uillas
uestras, laudes uestras, luxurias uestras, sed: animas uestras.
si ergo tanta suffert anima, ut possideat, unde pereat.
quanta debet sufferre, ne pereat! deinde, ut illud dicam, quod,
culpabile non est, si tanta suffert pro salute carnis suae inter
manus secantium siue urentium medicorum, quanta debet
sufferre pro salute sua inter furores quorumlibet inimicorum!
cum medici, ne corpus moriatur, per poenas corpori consulant,
inimici autem poenas et mortem corpori comminando, ut
anima et corpus in gehenna occidatur, inpellant.

Quamquam et ipsi corpori tunc prouidentius consulatur,
si temporalis salus eius pro iustitia contemnatur et poena
uel mors eius patientissime pro iustitia sufferatur. de corporis
quippe redemptione, quae in fine futura est, loquitur apostolus,
ubi ait: et ipsi in nobismet ipsis ingemescimus
adoptionem expectantes redemptionem corporis
nostri. deinde subiunxit: spe enim salui facti
sumus; spes autem, quae uidetur, non est spes.
quod enim uidet quis, quid et sperat? si autem [*] [*]

quod non uidemus speramus, per patientiam expectamus.

Cum ergo torquent aliqua mala, sed non extorquent
opera mala, non solum anima per patientiam possidetur,
uerum etiam, cum per patientiam corpus ipsum ad tempus
affligitur uel amittitur, in aeternam stabilitatem salutemque
resumitur, et ei per dolorem et mortem inuiolabilis sanitas
et felix inmortalitas comparatur. unde dominus Iesus ad patientiam
exhortans martyres suos etiam ipsius corporis integritatem
futuram sine cuiusquam, non dicam, membri, sed
capilli amissione promisit. amen dico uobis, inquit, capillus
capitis uestri non peribit, ut quoniam nemo
umquam, sicut apostolus dicit, carnem suam odio habuit,
magis homo fidelis per patientiam quam per inpatientiam
pro stratu suae carnis inuigilet et futurae incorruptionis inaestimabili
lucro quantalibet eius praesentia damna conpenset.

Quamuis autem patientia uirtus sit animi, partim tamen
ea utitur animus in se ipso, partim uero in corpore suo. in
se ipso utitur patientia, quando inlaeso et intacto corpore
aliquid, quod non expediat uel non deceat, facere aut dicere
quibuslibet aduersitatibus aut foeditatibus rerum seu uerborum
stimulis incitatur et patienter mala omnia tolerat, ne
ipse mali aliquid opere uel ore committat. [*] [*]

Per hanc patientiam sustinemus, etiam cum corpore
sani sumus, quod inter huius saeculi scandala beatitudo nostra
differtur. unde dictum est, quod paulo ante commemoraui:
ei quod non uidemus speramus, per patientiam expectamus.
hac patientia sanctus Dauid conuiciantis obprobria
tolerauit et, cum facile posset ulcisci, non solum non
fecit, uerum etiam alium pro se dolentem commotumque
conpescuit et potestatem regiam magis adhibuit prohibendo
quam exercendo uindictam. neque tunc eius corpus aliquo
morbo affligebatur aut uulnere, sed humilitatis tempus agnoscebatur
ac ferebatur uoluntas dei, propter quam patientissimo
animo amaritudo contumeliae bibebatur. hanc patientiam dominus
docuit, quando commotis zizaniorum permixtione semis
et uolentibus ea colligere dixit respondisse patrem familias:
sinite utraque crescere usque ad messem. oportet
enim patienter ferri, quod festinanter non oportet auferri.
huius et ipse patientiae praebuit et demonstrauit exemplum,
quando ante passionem corporis sui diabolum ludam, priusquam
ostenderet traditorem, pertulit furem et ante experimentum
uinculorum et crucis et mortis labiis eius dolosis [*] [*]
non negauit osculum pacis. haec omnia et si qua alia sunt,
quae commemorare longum est, ad eum patientiae modum
pertinent, quo animus non sua peccata, sed quaecumque extrinsecus
mala patienter sustinet in se ipso suo prorsus corpore
inlaeso.

Alius est autem patientiae modus, quo idem ipse animus
quaecumque molesta et grauia in sui corporis passionibus
perfert non sicut stulti uel maligni homines propter adipiscenda
uana uel scelera perpetranda, sed, sicut a domino
definitum est, propter iustitiam. utroque modo sancti
martyres certauerunt — nam et inpiorum obprobriis saturati
sunt, ubi animus corpore intacto quasdam ueluti plagas suas
integer sustinet, et in corporibus uincti sunt, inclusi sunt,
fame ac siti affecti sunt, torti sunt, secti sunt, dilaniati sunt,
incensi sunt, trucidati sunt — et pietate inmobili subdiderunt
deo mentem, cum paterentur in carne quidquid exquirenti
crudelitati uenit in mentem.

Maius sane patientiae certamen est, quando non uisibilis
inimicus persequendo atque saeuiendo urget in nefas, qui
palam et aperte a non consentiente uincatur, sed ipse diabolus,
qui etiam per filios infidelitatis tamquam per sua uasa filios [*] [*]

lucis insequitur, per se ipsum occulte occultus oppugnat,
saeuiendo instans, ut contra deum fiat aliquid uel dicatur.

Talem illum Iob sanctus expertus est, utraque temptatione
uexatus, sed in utraque stabilis patientiae robore et
armis pietatis inuictus. nam prius inlaeso corpore cuncta
quae habebat amisit, ut animus ante suae carnis cruciatum
subtractis rebus, quas magni pendere homines solent, frangeretur
et aduersus deum loqueretur aliquid his amissis,
propter quae illud colere putabatur, percussus etiam omnium
subita orbitate filiorum, ut quos singillatim susceperat, simul
perderet, tamquam eorum numerositas non unde felicitas ornaretur
extiterit, sed unde calamitas augeretur. ubi autem
ista perpessus in deo suo mansit inmobilis, eius adfixus est
uoluntati, quem non posset amittere nisi propria uoluntate;
et pro his quae perdidit eum qui abstulit tenuit, in quo inueniret
quod numquam periret. neque enim ille abstulerat,
qui nocendi habuit uoluntatem, sed ille, qui dederat potestatem.

Aggressus est inimicus et corpus nec ea, quae homini
extrinsecus inerant, sed ipsum iam hominem in qua potuit
parte percussit. a capite usque ad pedes ardebant dolores,
scatebant uermes, sanies defluebat: manebat in putri corpore
animus integer horrendosque cruciatus carnis contabescentis
inuiolata pietate et incorrupta patientia perferebat. aderat uxor [*]
nec ferebat opem aliquam uiro, sed in deum blasphemiam
suggerebat. non enim eam diabolus, cum etiam filios abstulisset,
tamquam nocendi inperitus reliquerat, qui quantum
esset necessaria temptatori iam in Eua didicerat. sed modo
alterum Adam, quem per mulierem caperet, non inuenerat.
cautior fuit iste in doloribus quam ille in nemoribus: ille
uictus est in deliciis, iste uicit in poenis; consensit ille oblectamentis,
non cessit iste tormentis. aderant et amici, non
ut in malis consolarentur, sed ut mala suspicarentur. neque
enim eum, qui tanta patiebatur, innocentem esse credebant
nec tacebat eorum lingua, quod illius conscientia non habebat,
ut inter inmanes cruciatus corporis etiam falsis animus
caederetur obprobriis. at ille sustinens in carne dolores suos,
in corde errores alienos coniugis corripiebat insipientiam, amicos
docebat sapientiam, seruabat ubique patientiam.

Hunc intueantur, qui sibi ingerunt mortem, quando
quaeruntur ad uitam et sibi auferendo praesentem abnegant
et futuram. qui si ad Christum negandum uel aliquid contra
iustitiam faciendum, sicut ueri martyres, cogerentur, omnia
potius patienter ferre quam sibi inpatienter mortem inferre
debuerunt. quod si fugiendorum malorum causa recte fieri
posset, Iob sanctus se ipse perimeret, ut tanta mala in rebus
suis, in filiis suis, in membris suis diabolicae crudelitatis effugeret.
non autem fecit. absit enim, ut in se committeret ipse [*] [*] [*] [*]
uir sapiens, quod nec mulier suggessit insipiens. quia et si
suggessisset, merito et hic illud audisset, quod audiuit suggerendo
blasphemiam: locuta es tamquam una ex insipientibus
mulieribus. si bona percepimus de manu
domini, mala non sustineamus? et ipsam quippe patientiam
perdidisset, siue blasphemando, sicut illa uoluerat.
siue se interficiendo, quod nec illa ausa fuerat dicere, moreretur
atque esset inter illos de quibus dictum est: uae his
qui perdiderunt patientiam. et augeret potius quam
euaderet poenas, qui post sui corporis [mortem siue ad blasphemorum
siue ad homicidarum uel etiam plus quam parricidarum
supplicia raperetur. si enim parricida eo sceleratior
est quam quilibet homicida, quia non tantum hominem, uerum
etiam propinquum necat, inque ipsis parricidis, quanto propinquiorem
quisque peremerit, tanto iudicatur inmanior: sine
dubio peior est, qui se occidit, quia nemo est homini se
ipso propinquior. quid ergo miseri faciunt, qui cum et hic
sibimet ingestas et postea non solum inpietatis aduersus
deum, sed etiam ipsius quam in se exercuerunt crudelitatis
luant debitas poenas, insuper quaerunt et martyrum glorias?
cum etiamsi pro uero Christi testimonio persecutionem paterentur
et se interficerent, ne aliquid a persecutoribus [*] [*]
paterentur, recte illis diceretur: uae his qui perdiderunt patientiam!
quomodo enim iustum praemium patientiae redditur,
si et inpatiens passio coronatur? aut quomodo innocens
iudicabitur, cui dictum est: diliges proximum tuum tamquam
te ipsum, si homicidium committit in se ipso, quod
committere prohibetur in proximo?