De Patientia (16-20)

Hic dicet aliquis: si ex mundo est concupiscentia
malorum, per quam fit, ut mala omnia pro eo quod
\'ab illis concupiscitur perferant, quo modo ex eorum dicitur [*] [*]
uoluntate? quasi uero non et ipsi ex mundo sint, cum ab eis
diligitur mundus deserto eo, per quem factus est mundus;
seruiunt enim creaturae potius quam creatori, qui est
benedictus in saecula. siue itaque mundi uocabulo Iohannes
apostolus dilectores significauerit mundi, uoluntas, quae
ex ipsis est, utique ex mundo est; siue mundi nomine caelum
et terram et quaecumque in eis sunt, hoc est uniuersam
conplexus sit creaturam, uoluntas procul dubio creaturae, quae
non est creatoris, ex mundo est. propter quod talibus dominus
dicit: uos de deorsum estis, ego de sursum sum; uos
de hoc mundo estis, ego non sum de hoc mundo. apostolis
autem dicit: si de hoc mundo essetis, mundus
quod suum est diligeret. sed ne sibi amplius adrogarent,
quam eorum mensura poscebat, et hoc, quod eos non esse
dixit ex mundo, naturae putarent esse, non gratiae, quia
uero, inquit, de mundo non estis, sed ego elegi uos de
mundo, propterea odit uos mundus. ergo de mundo
erant; nam, ut non essent de mundo, electi sunt de mundo.

Hanc autem electionem non praecedentium in
bonis operibus meritorum, sed electionem gratiae demonstrans
apostolus sic inquit: et in hoc tempore reliquiae per
electionem gratiae saluae factae sunt; si autem gratia,
iam non ex operibus; alioquin gratia iam non est
gratia. haec est electio gratiae, id est electio, qua per dei [*] [*]
gratiam homines eliguntur, haec est, inquam, electio gratiae.
qua omnia bona merita praeueniuntur humana. si enim ullis
bonis meritis datur, iam non gratis donatur, sed debita redditur,
ac per hoc non uero nomine gratia nuncupatur, ubi
merces, sicut idem dicit apostolus, non inputatur secundum
gratiam, sed secundum debitum. si autem, ut uera
sit gratia, id est gratuita, nihil inuenit in homine, cui merito
debeatur — quod bene intellegitur et in eo, quod dictum
est: pro nihilo saluos facies eos — profecto ipsa dat
merita, non meritis datur. praeuenit ergo etiam fidem, ex qua
omnia bona opera incipiunt; iustus enim, sicut scriptum
est, ex fide uiuit. porro autem gratia non solum adiuuat
iustum, uerum etiam iustificat inpium. et ideo etiam cum
adiuuat iustum et uidetur eius meritis reddi, nec sic desinit
esse gratia, quoniam id adiuuat, quod est ipsa largita. propter
hanc itaque gratiam, quae cuncta bona merita humana praecedit,
non solum Christus ab inpiis occisus est, uerum etiam
pro inpiis mortuus est. et antequam moreretur, non
utique iustos, sed iustificandos elegit apostolos, quibus ait:
ego uos de mundo elegi. quibus enim dixit: de mundo
non estis, et, ne putarent se numquam fuisse de mundo.
mox addidit: sed ego uos de mundo elegi, profecto, ut
de mundo non essent, ipsius in eos electione conlatum est. [*] [*]
quocirca si per suam iustitiam, non per gratiam eius eligerentur,
non de mundo electi essent, quoniam de mundo iam
non essent, si iam iusti essent. deinde propterea sunt electi,
quia iam iusti erant; ipsi priores iam dominum elegerant.
quis enim potest esse iustus, nisi eligendo iustitiam? finis
autem legis Christus ad iustitiam omni credenti, qui
factus est nobis sapientia a deo et iustitia et sanctificatio
et redemptio, ut, quemadmodum scriptum est,
qui gloriatur in domino glorietur. ipse est ergo nostra
iustitia.

Vnde et antiqui iusti ante incarnationem uerbi
in hac fide Christi et in hac uera iustitia, quod est nobis
Christus, iustificati sunt, hoc credentes futurum quod nos
credimus factum: et ipsi gratia salui facti per fidem
non ex semet ipsis, sed dei dono, non ex operibus,
ne forte extollerentur. bona quippe opera eorum non praeuenerunt
dei misericordiam, sed subsecuta sunt. ipsi quippe
audierunt, ipsi scripserunt longe antequam Christus uenisset
in carne: miserebor, cui misertus ero, et misericordiam
praestabo, cui misericors fuero. ex quibus dei
uerbis tanto post apostolus Paulus diceret: igitur non uolentis
neque currentis, sed miserentis est dei. ipsorum
etiam uox est longe antequam Christus uenisset in carne: [*] [*]
deus meus, misericordia eius praeueniet me. quomodo
autem possent alieni esse a fide Christi, quorum caritate
etiam nobis praenuntiatus est Christus, sine cuius fide
quisquam mortalium nec fuit nec est nec esse aliquando
poterit iustus? si ergo iam iusti a Christo eligerentur apostoli,
prius illum ipsi elegissent, ut iusti eligi possent, quia
sine illo iusti esse non possent. sed non ita factum est; ipse
quippe illis ait: non uos me elegistis, sed ego uos
elegi. unde dicit apostolus Iohannes: non quod dilexerimus
deum. sed quia ipse dilexit nos.

Quod cum ita sit, quid est homo utens in hac
uita propria uoluntate, antequam eligat et diligat deum, nisi
iniustus et inpius? quid est, inquam, homo aberrans a
creatore creatura, nisi creator eius memor sit eius et eligat
eum gratis et diligat gratis? quia ipse non potest eligere
uel diligere, nisi prius electus dilectusque curetur, qui caecitate
eligenda non cernit et langore diligenda fastidit. sed
forte quis dicat: quomodo deus prius eligit et diligit iniquos,
ut iustificet eos, cum scriptum sit: odisti, domine, omnes,
qui operantur iniquitatem? quomodo putamus
nisi miro et ineffabili modo? et tamen etiam non possumus [*] [*]
cogitare, quod medicus bonus aegrotum et odit et diligit?
odit enim, quia aegrotat, qui diligit, ut aegritudinem pellat.

Haec propter caritatem dicta sint, sine qua in
nobis non potest esse uera patientia, quoniam in bonis caritas
dei est, quae tolerat omnia, sicut in malis mundi cupiditas.
sed haec caritas per spiritum sanctum est in nobis, qui
datus est nobis. unde a quo nobis est caritas, ab illo patientia.
mundi autem cupiditas quando patienter sustinet onera cuiuslibet
calamitatis, gloriatur de uiribus propriae uoluntatis
tamquam de stupore morbi, non de robore sanitatis. insana
est ista gloriatio; non est patientiae, sed dementiae. uoluntas
ista tanto uidetur patientior acerborum malorum, quanto est
auidior temporalium bonorum, quia inanior aeternorum.