De Patientia (11-15)

Audiant ergo sancti de scripturis sanctis praecepta
patientiae: fili, accedens ad seruitutem dei sta
in iustitia et timore, et praepara animam tuam ad
temptationem; deprime cor tuum et sustine, ut
crescat in nouissimis tua uita. omne quod tibi
superuenerit accipe et in dolore sustine et in humilitate
tua patientiam habe, quoniam in igne
probatur aurum et argentum, homines uero acceptabiles
in camino humiliationis. et in alio loco legitur:
fili, ne deficias in disciplina domini neque
fatigeris cum ab illo increparis; quem enim diligit
dominus, corripit, flagellat autem omnem filium
quem recipit. quod hic positum est \'filium quem recipit,\'
hoc in supra dicto testimonio est: homines receptibiles.
hoc enim iustum est, ut qui de pristina felicitate
paradisi propter contumacem deliciarum appetentiam dimissi
sumus, per humilem molestiarum patientiam recipiamur, fugaces
mala faciendo, reduces mala patiendo, ibi contra iustitiam
facientes, hic pro iustitia patientes. [*] [*] [*]

Sed uera patientia, quae huius est nomine digna
uirtutis, quaerendum est unde sumatur. sunt enim, qui eam
tribuant uiribus uoluntatis humanae. non quas habent ex
diuino adiutorio, sed quas ex libero arbitrio. error autem iste
superbus est; eorum est enim qui abundant, de quibus dicitur
in psalmo: obprobrium eis qui abundant et despectio
superbis, non est ergo ista patientia pauperum, quae
non perit in aeternum. hic enim pauperes ab illo eam
diuite accipiunt, cui dicitur: deus meus es tu, quoniam
bonorum meorum non eges. a quo est omne datum
optimum et omne donum perfectum, ad quem clamat
egenus et pauper, qui laudat nomen eius et petendo, quaerendo,
pulsando dicit: deus meus, eripe me de manu
peccatoris, de manu legem praetereuntis et iniqui.
quoniam tu es patientia mea, domine, spes mea a iuuentute
mea. isti autem, qui abundant et egere ad dominum
dedignantur, ne ab illo accipiant ueram patientiam, de sua
falsa gloriantes consilium inopis uolunt confundere, quoniam
dominus spes eius est, nec adtendunt, cum homines
sunt et suae, id est humanae uoluntati tantum tribuunt, in
illud se incurrere. quod scriptum est: maledictus omnis
qui spem suam ponit in homine. unde etiamsi eis contingat,
ut aliqua dura et aspera, uel ne displiceant hominibus [*] [*]
uel ne grauiora patiantur uel sibi placendo et amando praesumptionem
suam eadem ipsa superbissima uoluntate sustineant,
hoc illis dicendum est de patientia, quod de sapientia
beatus Iacobus apostolus dicit: non est ista sapientia desursum
descendens, sed terrena, animalis, diabolica.
cor enim non sit superborum falsa patientia, sicut superborum
est falsa sapientia? a quo est autem uera sapientia, ab illo
est et uera patientia. huic enim cantat ille spiritu pauper:
deo subiecta est anima mea, quoniam ab ipso est patientia
mea.

Sed respondent et loquuntur dicentes: sicut uoluntas
hominis sine ullo dei adiutorio uiribus liberi arbitrii tam
multa grauia et horrenda perfert, siue in animo siue in corpore,
ut mortalis uitae huius et peccatorum delectatione perfruatur,
cur non eodem modo eadem ipsa uoluntas hominis
eisdem uiribus liberi arbitrii non ad hoc expectans se diuinitus
adiuuari, sed sibi naturali possibilitate sufficiens quidquid
laboris uel doloris ingeritur, pro iustitia et uita aeterna
patientissime sustinet? an uero, inquiunt, idonea est iniquorum
uoluntas deo non adiuuante, ut se ipsi in cruciatibus
pro iniquitate et, antequam ab aliis crucientur, exerceant;
idonea est uoluntas moras uitae huius amantium, ut deo non
adiuuante inter atrocissima et longa tormenta in mendacio [*] [*]
perseuerent, ne sua facinora confitentes iubeantur occidi, et
non est idonea iustorum uoluntas, nisi eis uires desuper suggerantur,
quaslibet poenas uel ipsius decore iustitiae uel
aeternae uitae amore perferre?

Qui haec dicunt, non intellegunt et quemque
iniquorum tanto esse ad quaecumque mala perferenda duriorem,
quanto in eo maior est cupiditas mundi, et quemque
iustorum tanto esse ad quaecumque mala perferenda fortiorem.
quanto in eo maior est caritas dei. sed cupiditas mundi initium
habet ex arbitrio uoluntatis, progressum ex iucunditate
uoluptatis, firmamentum ex uinculo consuetudinis; caritas
autem dei diffusa est in cordibus nostris, non utique
ex nobis, sed per spiritum sanctum qui datus est nobis.
proinde ab illo est patientia iustorum, per quem diffunditur
caritas eorum. quam caritatem laudans atque commendans
apostolus inter cetera eius bona dixit eam et cuncta sufferre.
caritas, inquit, magnanima est, et paulo post ait: omnia
tolerat. quanto ergo maior est in sanctis caritas dei, tanto
magis pro eo quod diligitur, et quanto maior est in peccatoribus
cupiditas mundi, tanto magis pro eo, quod concupiscitur,
omnia tolerantur. ac per hoc inde est patientia uera
iustorum, unde est in eis caritas dei; et inde est patientia
falsa iniquorum, unde est in eis cupiditas mundi. propter
quod dicit Iohannes apostolus: nolite diligere mundum [*]
nec ea quae in mundo sunt. si quis dilexerit mundum,
dilectio patris non est in ipso, quoniam omne quod
est in mundo, concupiscentia carnis est et concupiscentia
oculorum et ambitio saeculi: quae non est
ex patre, sed ex mundo est. haec igitur concupiscentia,
quae non est ex patre, sed ex mundo, quando fuerit in homine
uehementior et ardentior, tanto fit quisque pro eo, quod concupiscit,
omnium molestiarum dolorumque patientior. idcirco,
sicut supra diximus, non est ista patientia desursum descendens;
patientia uero piorum desursum est descendens a patre
luminum. itaque illa terrena est, ista caelestis, illa animalis,
ista spiritalis, illa diabolica, ista deifica, quoniam concupiscentia,
qua fit, ut peccantes omnia pertinaciter patiantur, ex
mundo est; caritas autem, qua fit, ut recte uiuentes omnia
fortiter patiantur, ex deo est. et ideo illi falsae patientiae
potest sine adiutorio dei uoluntas humana sufficere tanto
durior, quanto cupidior, et eo tolerabilius mala sustinens,
quo ipsa fit peior; huic autem, quae uera patientia est, ideo
uoluntas humana, nisi desuper adiuta et inflammata, non sufficit,
quia spiritus sanctus est ignis eius, quo nisi accensa
diligat inpassibile bonum, ferre non potest quod patitur malum.

Sicut enim diuina testantur eloquia, deus caritas
est, et qui manet in caritate, in deo manet, et
deus in illo manet. quisquis ergo contendit haberi posse [*] [*]
dei caritatem sine dei adiutorio, quid aliud contendit nisi
haberi deum posse sine deo? quis autem hoc dicat Christianus,
quod nullus dicere audeat insanus? exultans ergo apud
apostolum uera, pia fidelisque patientia dicit ore sanctorum:
quis nos separabit a caritate Christi? tribulatio? an
augustia? an persecutio? an fames? an nuditas? an
periculum? an gladius? sicut scriptum est, quia propter
te mortificamur tota die, deputati sumus sicut
oues uictimae. sed in his omnibus superuincimus per
eum, qui delexit. nos; non ergo per nos, sed per eum,
qui dilexit nos. deinde sequitur et adiungit: certus sum
enim, quia neque mors neque uita neque angeli neque
principatus neque praesentia neque futura neque
altitudo neque profundum neque creatura alia poterit
nos separare a caritate dei, quae est in Christo Iesu
domino nostro. haec est illa caritas dei, quae diffunditur
in cordibus nostris, non ex nobis, sed per spiritum
sanctum qui datus est nobis; malorum autem
concupiscentia, propter quam in eis est falsa patientia,
non est ex patre, sicut dicit apostolus Iohannes, sed ex
mundo est.