De Natura et Gratia (11-15)

Sed obiecit sibi quasi ab alio dictum et ait: potest quidem
esse, sed per dei gratiam, inquies. deinde uelut respondendo
subiungit: ago humanitati tuae gratias, quod assertionem meam.
quam dudum oppugnabas, non modo non oppugnare aut non confiteri
solum contentus non es, uerum etiam non refugis conprobare.
nam dicere: potest quidem, sed per illud aut illud, quid aliud est quam
non solum consentire quod possit esse, uerum etiam quomodo uel qualiter
possit ostendere? nullus itaque magis alicuius rei possibilitatem
probat quam qui eius etiam qualitatem fatetur, quia nec absque re esse
qualitas potest. his dictis iterum sibi obieit: sed tu, inquies, hoc in
loco dei gratiam, quando quidem eam non commemoras, uideris abnuere
. deinde respondit: egone abnuo, qui rem confitendo confitear
necesse est et per quod effici res potest. an tu, qui rem negando et quicquid
illud est per quod res efficitur procul dubio negas? oblitus est
iam se illi respondere, qui rem non negat, cuius obiectionem paulo
ante proposuerat dicentis: potest quidem esse, sed per dei gratiam. [*] [*]
quomodo ergo illam pro qua iste multum laborat possibilitatem
negat, qui ci iam dicit: \'potest esse, sed per dei gratiam\'? uerum
tamen quia isto dimisso qui rem iam confitetur agit adhuc aduersus
cos qui negant esse possibile hominem esse sine peccato, quid ad
nos? contra quos uult agat, dum tamen hoc confiteatur, quod
impietate sceleratissima negatur, sine gratia dei hominem sine
peccato esse non posse. dicit ergo: siue per gratiam siue per adiutorium
sine per misericordiam et quicquid illud est per quod esse
homo absque peccato potest, confitetur quisquis rem ipsam fatetur.

Fateor dilectioni uestrae, cum ista legerem, laetitia
repente perfusus sum, quod dei gratiam non negaret, per quam
solam homo iustificari potest; hoc enim in disputationibus talium
maxime detestor et horreo. sed pergens legere cetera primo ex
datis similitudinibus coepi habere suspectum. ait enim: nunc si
dixero: homo disputare potest, auis uolare, lepus currere, et non etiam
per quae haec effici possint commemorauero, id est linguam. alas,
pedes. num ego officiorum qualitates negaui. qui officia ipsa confessus
sum? uidetur certe haec eum commemorasse, quae natura ualent;
creata sunt enim haec membra huiusmodi naturis, lingua, alae,
pedes. non tale aliquid posuit, quale de gratia intellegi uolumus,
sine qua homo non iustificatur, ubi de sanandis, non de instituendis
naturis agitur. hinc iam ergo sollicitus coepi legere cetera et me
non falso comperi suspicatum.

Quo priusquam ueniam. uidete quid dixerit. cum
tractaret quaestionem de differentia peccatorum et obiceret sibi,
quod quidam dicunt lenia quaedam peccata ipsa multitudine,
quod saepe inruant, non posse cuncta uitari, negauit \'debere
argui nc leuia quidem correctione, si uitari omnino non possunt , [*] [*]
scripturas utique non aduertens non testamenti. ubi didicimus
hanc esse intentionem legis arguentis. ut propter illa quae perperam
fiunt confugiatur ad gratiam domini miserantis uelut paedagogo
concludente in eadem fide, quae postea reuolata est. ubi et
remittantur quae male fiunt et eadem gratia iuuante non fiant.
proficientium est enim uia, quamuis bono proficientes dicantur
perfecti uiatores. illa est autem summa perfecti; cui nihil addatur,
cum id quo tenditur coeperit possideri.

lam uero illud quod eis dicitur: \'ipso tu sine peceato
es?\' reuera non pertinet ad eam rem do qua uertitur quaestio.
sed quod dicit \'neglegentiae suae potius inputari, quod non est sine
peccato\', bono quidem dicit, sed dignetur inde et orare dominum,
ne illi haec iniqua neglegentia dominetur, quem rogabat quidam,
quando dicebat: itinera mea dirige secundum
uerbum tuum et non dominetur mih i omnis
iniquitas, no, dum suae diligentiae quasi propriis uiribus
fidit, neque hic ad neram iustitiam neque illic, ubi sine dubio perfecta
desideranda est et speranda, perueniat.

Et illud quod a quibusdam eis dicitur nusquam esse
scriptum his omnino uerbis posse esse hominem sine peccato\', facile
refellit. quia non ibi est quaestio, quibus uerbis dicatur quaecumque
sententia. non tamen fortasse sine causa, cum aliquotiens
in scripturis inueniatur homines dictos esse sine querella.
nono inuenitur, qui sit dictus sine peccato nisi unus solus
de quo aperte dictum est: cum qui non nouerat [*] [*] [*] [*]
peccatum, et eo loco, ubi de sacerdotibus sanctis agebatur:
etenim expertus est omnia secundum similitu
dinem sine peccato: in illa scilicet carne, quae
habebat similitudinem carnis peccati, quamuis non esset caro
peccati; quam tamen similitudinem non haberet, nisi cetera omnis
hominis esset caro peccati. iam illud quomodo accipiendum sit:
omnis qui natus est ex deo non peccat et non
potest peccare, quia semen eius in ipso manet,
cum ipse apostolus lohannes, quasi non sit natus ex deo aut eis loqueretur
qui nondum essent nati ex deo, aperte posuerit:
dixerimus quia peccatum non habemus, nos
ipsos seducimus et ueritas in nobis non est,
in libris, quos de hac re ad Marcellinum scripsi, sicut potui, explicare
curaui. et illud, quod dictum est: non potest peccare,
pro eo dictum esse, acsi diceretur \'non debet peccare\' non inprobanda
mihi uidetur huius assertio. quis enim insanus dicat
debere peccari, cum ideo sit peccatum, quia non debet fieri?