De Gratia Christi (36-40)

Quis crederet sub hac quasi manifesta confessione
sensum latere contrarium, nisi eum Caelestius aperuisset?
qui in libello suo, quem Romae gestis ecclesiasticis allegauit,
\'paruulos et baptizari in peccatorum remissionem\' confessus
est et negauit ullum habere originale peccatum\'. sed nunc
non de baptismate paruulorum, sed de adiutorio gratiae potius
etiam in libello fidei suae, quem Romam misit, quid Pelagius
senserit attendamus. liberum'\\ inquit, \'sic confitemur arbitrium,
ut dicamus nos indigere dei semper auxilio\'. ecce iterum quaerimus,
quo auxilio nos indigere fateatur, et iterum inuenimus
ambiguum, quoniam potest respondere legem se dicere doctrinamue
christianam, qua naturalis illa possibilitas adiuuetur.
nos autem illam gratiam in eorum confessione requirimus, de
qua dicit apostolus: non enim dedit nobis deus spiritum
timoris, sed uirtutis et caritatis et continentiae. non
est autem consequens, ut qui habet donum scientiae, quo
nouerit quid agere debeat, habeat etiam caritatis, ut agat.

Illos etiam, quos in eisdem litteris, quas
misit ad sanctae memoriae papam Innocentium, libros suos [*] [*]
uel scripta commemorat, legi praeter unam epistulam, quam
se breuem misisse ad sanctum Constantium episcopum dicit,
nec alicubi potui reperire hanc eum gratiam confiteri, qua non
solum possibilitas naturalis uoluntatis et actionis, quam dicit
nos habere etiamsi nec uolumus nec agimus bonum, sed
ipsa etiam uoluntas et actio subministratione sancti spiritus
adiuuatur.

\'Legant\', inquit, illam epistulam, quam ad sanctum
uirum Paulinum episcopum ante duodecim fere annos scripsimus,
quae trecentis forte uersibus nihil aliud quam dei
gratiam et auxilium confitetur nosque nihil omnino boni facere
posse sine deo\'. hanc ergo epistulam legi et inueni eum paene
per totam non immorari nisi in facultate ac possibilitate
naturae et paene ibi tantum dei gratiam constituere; christianam
uero gratiam tanta breuitate sola nominis commemoratione
perstringit, ut nihil aliud uideatur quam eam tacere timuisse.
utrum tamen eam in remissione peccatorum uelit intellegi an
etiam in doctrina Christi, ubi est et conuersationis eius exemplum,
quod aliquot locis suorum opusculorum facit, an credat
aliquod adiutorium bene agendi adiunctum naturae atque doctrinae
per inspirationem flagrantissimae et luminosissimae
caritatis non apparet omnino.

\'Legant etiam), inquit, \'ad sanctum Constantium
episcopum, ubi breuiter quidem, sed plane libero hominis
arbitrio dei gratiam auxiliumque coniunxi\'. hanc epistulam, ut
superius dixi, ego non legi; sed si non est dissimilis ceteris,
quae mihi nota commemorat, non habet etiam ipsa quod
quaerimus. [*] [*]

\'Legant\', inquit, \'etiam quam ad sacram Christi
uirginem Demetriadem in Oriente conscripsimus, et inuenient
nos ita hominis laudare naturam, ut dei semper gratiae addamus
auxilium'). istam sane legi mihique paene persuaserat
hanc illum gratiam, de qua quaestio est, confiteri, quamuis in
multis eius opusculi locis sibi ipse contradicere uideretur; sed
cum in manus meas et alia uenissent, quae posterius latiusque
conscripsit, uidi quemadmodum potuerit etiam illic gratiam
nominare sub ambigua generalitate quid sentiret abscondens,
gratiae tamen uocabulo frangens inuidiam offensionemque
declinans. nam in ipsius principio, ubi ait: \'proposito insudemus
operi nec mediocritate diffidamus ingenii, quod credimus et
fide matris et merito uirginis adiuuari\', gratiam, qua adiuuamur
ad aliquid agendum, mihi uisus fuerat confiteri nec attenderam
hanc eum ponere potuisse in sola reuelatione doctrinae.