De Genesi Ad Litteram (1.1)

Omnis diuina scriptura bipertita est secundum id, quod
dominus significat dicens scribam eruditum in regno dei similem
esse patri familias proferenti de thesauro suo noua et
uetera, quae duo etiam testamenta dicuntur. in libris autem
omnibus sanctis intueri oportet, quae ibi aeterna intimentur,
quae facta narrentur, quae futura praenuntientur, quae agenda
praecipiantur uel admoneantur. in narratione ergo rerum factarum
quaeritur, utrum omnia secundum figurarum tantummodo
intellectum accipiantur, an etiam secundum fidem rerum
gestarum adserenda et defendenda sint. nam non esse accipienda
figuraliter nullus christianus dicere audebit, adtendens
apostolum dicentem: omnia autem haec in figura contingebant
in illis, et illud, quod in Genesi scriptum est: [*] [*] [*]

et erunt duo in carne una, magnum sacramentum commendantem
in Christo et in ecclesia.

Si ergo utroque modo illa scriptura scrutanda est, quomodo
dictum est praeter allegoricam significationem: in principio
fecit deus caelum et terram? utrum in principio temporis,
an quia primo omnium, an in principio, quod est uerbum
dei unigenitus filius? et quomodo possit ostendi deum sine
ulla sui commutatione operari mutabilia et temporalia? et
quid significetur nomine caeli et terrae? utrum spiritalis corporalisque
creatura caeli et terrae uocabulum acceperit, an
tantummodo corporalis, ut in hoc libro de spiritali tacuisse
intellegatur atque ita dixisse caelum et terram, ut omnem
creaturam corpoream, superiorem atque inferiorem, significare
uoluerit? an utriusque informis materia dicta est caelum et
terra, spiritalis uidelicet uita, sicut esse potest in se, non conuersa
ad creatorem — tali enim conuersione formatur atque
perficitur; si autem non conuertatur, informis est — corporalis
autem, si possit intellegi per priuationem omnis corporeae
qualitatis, quae adparet in materia formata, cum iam
sunt species corporum siue uisu siue alio quolibet sensu corporis
perceptibiles?.

An caelum intellegendum est creatura spiritalis ab exordio,
quo facta est, perfecta illa et beata semper, terra uero corporalis
materies adhuc inperfecta? quia terra, inquit, erat
inuisibilis et inconposita, et tenebrae erant super [*] [*]

abyssum: quibus uerbis uidetur informitatem significare substantiae
corporalis. an utriusque informitas his etiam posterioribus
uerbis significatur? corporalis quidem eo, quod dictum
est: terra erat inuisibilis et inconposita, spiritalis autem
eo, quod dictum est: et tenebrae erant super abyssum,
ut translato uerbo tenebrosam abyssum intellegamus naturam
uitae informem, nisi conuertatur ad creatorem: quo solo modo
formari potest, ut non sit abyssus, et inluminari, ut non sit
tenebrosa. et quomodo dictum est: tenebrae erant super
abyssum? an quia non erat lux? quae si esset, utique
superesset et tamquam superfunderet: quod tunc fit in creatura
spiritali, cum conuertitur ad incommutabile atque incorporale
lumen, quod deus est.