De Fide et Operibus (1-5)

Quibusdam uidetur indiscrete omnes admittendos esse
ad lauacrum regenerationis, quae est in Christo Iesu domino
nostro, etiamsi malam turpemque uitam facinoribus et flagitiis
euidentissimis notam mutare noluerint atque in ea se perseueraturos
aperta etiam professione declarauerint. uerbi gratia,
si quisquam meretrici adhaeret, non ei prius praecipiatur, ut
ab ea discedat et tunc ueniat ad baptismum, sed etiam cum
ea manens mansurumque se confitens seu etiam profitens admittatur
et baptizetur nec inpediatur fieri membrum Christi,
etiamsi membrum meretricis esse perstiterit, sed postea doceatur,
quam sit hoc malum, iamque baptizatus de mutandis
in melius moribus instruatur. peruersum enim putant atque
praeposterum prius docere, quemadmodum debeat uiuere
christianus et deinde baptizari. sed censent praecedere debere
baptismi sacramentum, ut deinde sequatur uitae morumque [*] [*] [*]
doctrina: quam si tenere et custodire uoluerit, utiliter fecerit;
si autem noluerit, retenta fide christiana, sine qua in aeternum
periret, in quolibet scelere inmunditiaque permanserit, saluum
eum futurum tamquam per ignem, uelut qui aedificauerit super
fundamentum, quod est Christus, non aurum, argentum, lapides
pretiosos, sed ligna, fenum, stipulam, id est non iustos
castosque mores, sed iniquos et inpudicos.

Ad hanc autem disputationem uidentur inpulsi, quod
eos mouerit non admitti ad baptismum illos, qui dimissis
uxoribus alias duxerint, uel feminas, quae dimissis uiris aliis
nupserint, quia haec non coniugia, sed adulteria esse dominus
Christus sine ulla dubitatione testatur. cum enim negare non
possent esse adulterium, quod ueritas adulterium esse sine
ambiguitate confirmat, eisque suffragari uellent ad accipiendum
baptismum, quos huius modi laqueo ita captos uiderent, ut,
si non admitterentur ad baptismum, sine ullo sacramento
mallent uiuere uel etiam mori quam disrupto adulterii uinculo
liberari, humana quadam miseratione conmoti sunt ad eorum
causam sic suscipiendam, ut omnes cum eis facinerosos et
flagitiosos etiam nulla prohibitione correptos, nulla instructione
correctos, nulla paenitentia mutatos ad baptismum admittendos
esse censerent, existimantes eos, nisi fieret, in aeternum esse [*] [*]

perituros; si autem fieret, etiam in illis malis perseuerantes
saluos per ignem futuros.

Quibus respondens hoc primum dico, ne quis ea
testimonia scripturarum, quae conmixtionem bonorum et malorum
in ecclesia uel praesentem indicant uel futuram praenuntiant,
sic accipiat, ut disciplinae seueritatem siue diligentiam
soluendam omnino atque omittendam non illis edoctus litteris,
sed sua opinatione deceptus existimet. neque enim, quia illam
primi populi permixtionem Moyses dei famulus patientissime
perferebat, ideo non in multos etiam gladio uindicauit; et
Phinees sacerdos adulteros simul inuentos ferro ultore confixit.
quod utique degradationibus et excommunicationibus
significatum est esse faciendum hoc tempore, cum in ecclesiae
disciplina uisibilis fuerat gladius cessaturus. nec quia beatus
apostolus inter falsos fratres tolerantissime congemescit et
quosdam etiam diabolicis inuidentiae stimulis agitatos Christum
tamen praedicare permittit, ideo parcendum censet illi, qui
uxorem patris sui habuit — quem praecipit congregata
• ecclesia tradendum satanae in interitum carnis, ut
spiritus saluus sit in die domini Iesu — aut ideo ipse
alios non tradidit satanae, ut discerent non blasphemare,
aut frustra dicit: scripsi uobis in epistula non
commisceri fornicariis, non utique fornicariis [*] [*] huius mundi aut auaris aut raptoribus aut idolis
seruientibus; alioquin debueratis de hoc mundo
exire. nunc autem scripsi uobis non commisceri,
si quis frater nominatur aut fornicator aut idolis
seruiens aut auarus aut maledicus aut ebriosus
aut rapax, cum eius modi ne quidem cibum sumere.
quo enim mihi de his qui foris sunt iudicare?
nonne de his qui intus sunt uos iudicatis? de his
autem qui foris sunt deus iudicabit. auferte malum
ex uobis ipsis. ubi quidem aliqui id, quod dictum
est (ex uobis ipsis, ita intellegunt, ut ex se ipso unusquisque
auferat malum, hoc est, ut ipse sit bonus. sed
utrolibet modo intellegatur, siue ut seueritate ecclesiae mali
excommunicationibus corripiantur, siue ut se quisque corripiendo
et corrigendo a se ipso auferat malum, illud tamen,
quod supra dictum est, non habet ambiguitatem, ubi praecipit
non commisceri eis fratribus, qui in aliquo supra dicto uitio
nominantur, id est noti famosique sunt.

Quo autem animo et qua caritate misericors ista seueritas
adhibenda sit, non solum eo loco, ubi ait: ut spiritus
saluus sit in die domini Iesu, sed alibi quoque euidenter
ostendit dicens: si quis non obaudit uerbo nostro
per epistulam, hunc notate, et nolite commisceri [*] [*]
cum eo, ut erubescat; et non ut inimicum existimetis,
sed corripite ut fratrem.

Et ipse dominus, exemplum singulare patientiae, qui
etiam in duodecim apostolis usque ad passionem diabolum
pertulit et qui ait: sinite utraque crescere usque ad
messem, ne forte, dum uultis colligere zizania,
simul eradicetis et triticum, retiaque illa similitudine
ecclesiae usque ad litus, hoc est usque ad saeculi finem,
bonos et malos pisces habitura praedixit et cetera, si qua de
permixtione bonorum et malorum siue aperte siue per similitudines
est locutus, non ideo tamen omittendam censuit
ecclesiae disciplinam; immo uero admonuit adhibendam, quando
ait: adtendite uobis; si peccauerit in te frater
tuus, uade corripe eum inter te et ipsum solum.
si te audierit, lucratus eris fratrem tuum. si autem
non audierit, adsume tecum unum uel duos, ut in
ore testium duorum uel trium stet omne uerbum.
quodsi non audierit eos, dic ecclesiae. si autem
nec ecclesiam audierit, sit tibi tamquam ethnicus
et publicanus. deinde ipsius seueritatis terrorem grauissimum
adiecit etiam eo loco dicens: quae solueritis in
terra, soluta erunt et in caelo, et quae ligaueritis
in terra, ligata erunt et in caelo; prohibet etiam
sanctum dari canibus. nec contrarius est apostolus domino, [*] [*]

quia dicit: peccantes coram omnibus argue, ut ceteri
timorem habeant, cum ille dicat: corripe eum inter
te et ipsum. utrumque enim faciendum est, sicut infirmitatis
diuersitas admonet eorum, quos utique non perdendos, sed
corrigendos curandosque suscepimus, et alius sic, alius autem
sic sanandus est. ita etiam est ratio dissimulandi et tolerandi
malos in ecclesia; et est rursus ratio castigandi, corripiendi,
non admittendi uel a communione remouendi.

Errant autem homines non seruantes modum; et
cum in unam partem procliuiter ire coeperint, non respiciunt
diuinae auctoritatis alia testimonia, quibus possint ab illa
intentione reuocari et in ea, quae ex utrisque temperata est,
ueritate ac moderatione consistere, nec in hac re tantum, de
qua nunc quaestio est, sed etiam in aliis multis. nam quidam
intuentes diuinarum testimonia litterarum, quibus unus deus
colendus insinuatur, eundem patrem, qui est filius, sanctumque
spiritum putauerunt; alii rursus ueluti morbo contrario
laborantes, cum adtenderent ea, quibus trinitas declaratur,
nec ualerent intellegere, quomodo sit unus deus, cum et pater
non sit filius nec filius sit pater nec spiritus sanctus aut filius
aut pater, diuersitates etiam substantiarum asserendas putauerunt.
quidam intuentes in scripturis sanctae uirginitatis laudem
conubia damnauerunt; quidam rursus ea testimonia consectantes,
quibus casta coniugia praedicantur, uirginitatem nuptiis [*] [*]
aequauerunt. quidam cum legerent: bon u m est, fratres B, non m a nducare
carnem neque bibere uinum et nonnulla similia,
creaturam dei et quas uoluerunt escas inmundas esse senserunt;
quidam uero legentes: omnis creatura dei bona est et
nihil abiciendum, quod cum gratiarum actione
percipitur, in uoracitatem uinolentiamque conlapsi sunt,
non sibi ualentes auferre uitia, nisi eis e contrario uel tanta
uel maiora succederent.