De Continentia (6-10)

Sed aliud est bene pugnare, quod nunc est, quando [*] [*]
mortis contentioni resistitur, aliud aduersarium non habere,
quod tunc erit, quando mors nouissima inimica destruetur.
nam et ipsa continentia, cum frenat cohibetque libidines, simul
et adpetit bonum, ad cuius inmortalitatem tendimus, et respuit
malum, cum quo in hac mortalitate contendimus. illius quippe
amatrix et spectatrix, huius uero et hostis et testis est, et
decus adpetens et dedecus fugiens. non utique in cupiditatibus
frenandis continentia laboraret, si nihil nos contra
quod deceret liberet, si nihil nostrae bonae uoluntati ex mala
concupiscentia repugnaret. clamat apostolus, scio, inquit,
quia non habitat in me, hoc est in carne mea,
bonum. uelle enim adiacet mihi, perficere autem
bonum non inuenio. nunc enim fieri bonum potest, ut
malae concupiscentiae non consentiatur; perficietur autem
bonum, quando ipsa mala concupiscientia finietur. itemque
idem doctor gentium clamat: condelector legi dei secundum
interiorem hominem, uideo autem aliam legem
in membris meis repugnantem legi mentis meae.

Hanc pugnam non experiuntur in se ipsis nisi bellatores
uirtutum debellatoresque uitiorum; non expugnat concupiscentiae
malum nisi continentiae bonum. sunt autem, qui legem
dei omnino nescientes malas concupiscentias nec in hostibus
deputant eisque miserabili caecitate seruientes insuper etiam
beatos se putant satiando eas potius quam domando. qui
uero per legem cognouerunt eas — per legem enim cognitio [*] [*] [*]

peccati, et, concupiscentiam, inquit, nesciebam, nisi
lex diceret: non concupisces — et earum tamen oppugnatione
uincuntur, quia sub lege uiuunt, qua iubetur quod
bonum est, non et datur, non uiuunt sub gratia, quae dat
per spiritum sanctum quod per legem iubetur: his ideo subintrauit
lex, ut in eis abundaret delictum. auxit prohibitio
concupiscentiam eamque fecit inuictam, ut accederet
praeuaricatio, quae sine lege non fuit, etiamsi peccatum fuit;
ubi enim non est ]ex nec praeuaricatio. ita lex gratia
non iuuante prohibens peccatum uirtus est insuper facti
peccati. unde ait apostolus: uirtus peccati lex. nec mirandum
est, quod infirmitas humana etiam de lege bona uires
malo addidit, dum ad ipsam legem faciendam de suis uiribus
fidit; ignorans quippe dei iustitiam, quam dat infirmo, et
suam uolens constituere, qua caret infirmus, iustitiae
dei non est subiectus reprobus et superbus. si autem lex
factum praeuaricatorem, tamquam ad hoc grauius uulneratum,
ut desideret medicum, tamquam paedagogus perducit ad gratiam,
contra suauitatem noxiam, qua uincebat concupiscentia,
dominus dat suauitatem beneficam, qua delectetur amplius
continentia, et terra nostra dat fructum suum, quo pascitur
miles, qui debellat deo iuuante peccatum.

Tales milites apostolica tuba isto sonitu accendit in
proelium. non ergo regnet, inquit, peccatum in uestro [*] [*]

mortali corpore ad oboediendum desideriis eius, neque
exhibueritis membra uestra arma iniquitatis peccato,
sed exhibete uos deo tamquam ex mortuis uiuentes
et membra uestra arma iustitiae deo. peccatum enim
uobis non dominabitur; non enim estis sub lege sed
sub gratia. et alio loco. ergo inquit, fratres, debitores
sumus non carni, ut secundum carnem uiuamus. si
enim secundum carnem uixeritis, moriemini; si autem
spiritu facta carnis mortificaueritis, uiuetis. quotquot
enim spiritu dei aguntur, hi filii sunt dei. id
ergo nunc agitur, quamdiu est mortalis haec uita nostra sub
gratia, ne peccatum, id est concupiscentia peccati — hanc
enim hoc loco peccati nomine appellat — regnet in nostro
mortali corpore. tunc autem regnare ostenditur, si desideriis
eius oboeditur. est ergo in nobis peccati concupiscentia, quae
non est permittenda regnare; sunt eius desideria, quibus non
est oboediendum, ne oboedientibus regnet. propter quod membra
nostra non sibi usurpet concupiscentia, sed sibi uindicet continentia,
ut sint arma iustitiae deo, ne sint arma iniquitatis
peccato; sic enim nobis peccatum non dominabitur. non enim
sumus sub lege bonum quidem iubente, non tamen dante,
sed sumus sub gratia, quae id quod lex iubet faciens nos
amare potest liberis imperare.

Itemque cum hortatur, ut non secundum carnem uiuamus,
ne moriamur, sed spiritu facta carnis mortificemus,
ut uiuamus, tuba utique canit, bellum, in quo uersamur, [*] [*]

ostendit et, ut acriter dimicemus et hostes nostros mortificemus,
ne ab eis mortificemur, accendit. qui sint uero isti
hostes, satis euidenter expressit. quos enim a nobis mortificari
uoluit, ipsi sunt, opera scilicet carnis. sic enim ait: si autem
spiritu facta carnis mortificaueritis, uiuetis. et ista
quae sint ut sciamus, eundem itidem audiamus scribentem
ad Galatas et dicentem: manifesta autem sunt opera
carnis, quae sunt fornicationes, inmunditiae, luxuriae,
idolorum seruitus, ueneficia, inimicitiae, contentiones,
aemulationes, animositates, dissensiones, haereses,
inuidiae, ebrietates, comessationes et his similia, quae
praedico uobis, sicut praedixi, quoniam qui talia
agunt, regnum dei non possidebunt. ipsum enim etiam
ibi bellum, -ut haec diceret, ostendebat et ad hos hostes
mortificandos eadem caelesti et spiritali tuba Christi milites
excitabat. supra enim dixerat: dico autem, spiritu ambulate
et desideria carnis ne feceritis. caro enim
concupiscit aduersus spiritum, spiritus autem aduersus
carnem. haec enim sibi inuicem aduersantur,
ut non ea quae uultis faciatis. quodsi spiritu ducimini,
non estis sub lege. ergo sub gratia constitutos uult
istum aduersus opera carnis habere conflictum. et haec opera
carnis ut demonstraret, adiunxit, quae supra commemoraui:
manifesta autem sunt opera carnis, quae sunt [*] [*]
fornicationes et cetera, siue quae commemorauit siue quae intellegenda
commonuit, maxime adiciens: et his similia. denique
in hoc proelio aduersus carnalem quodam modo exercitum
uelut aliam producens aciem spiritalem, fructus autem
spiritus est, inquit, caritas, gaudium, pax, longanimitas,
benignitas, bonitas, fides, mansuetudo, continentia;
aduersus huius modi non est lex. non ait aduersus
haec), ne sola esse putarentur — quamuis et si hoc diceret,
omnia debuimus intellegere, quae eiusdem generis bona cogitare
possemus — sed ait: aduersus huius modi, et haec
scilicet et quaecumque similia. uerumtamen quod in eis bonis,
quae commemorauit, loco ultimo posuit continentiam, de qua
nunc disputare suscepimus et propter quam multa iam diximus,
praecipue uoluit eam nostris mentibus inhaerere. ipsa
quippe in hoc bello ualet plurimum, in quo aduersus carnem
spiritus concupiscit, quoniam ipsas carnis concupiscentias
quodam modo crucifigit. unde cum haec dixisset apostolus,
continuo subiecit: qui autem Iesu Christi sunt, carnem
suam crucifixerunt cum passionibus et concupiscentiis.
haec est actio continentiae, sic opera carnis mortificantur.
mortificant uero eos, quos deficientes a continentia ad
consensionem perpetrandorum talium operum trahit concupiscentia.

Vt autem a continentia non deficiamus, aduersus
illas diabolicarum suggestionum insidias praecipue uigilare [*] [*]
debemus, ne de nostris uiribus praesumamus; maledictus
enim omnis qui spem suam ponit in homine. et quis
est iste nisi homo? non potest ergo ueraciter dicere non se
spem ponere in homine, qui eam ponit in se. nam et hoc,
secundum hominem uiuere, quid est nisi secundum carnem
uiuere? audiat ergo, qui tali suggestione temptatur, et, si ullus
ei christianus inest sensus, contremescat, audiat, inquam: si
secundum carnem uixeritis, moriemini.