De Consensu Evangelistarum (1.21-1.25)

Rem sane mirabilem non aduertunt pauci pagani, qui remanserunt,
deum Hebraeorum offensum a uictis nec receptum a [*] [*] [*]
uictoribus nunc praedicari et coli ab omnibus gentibus. ipse
est enim deus Israhel, de quo tanto ante propheta plebem
dei sic adlocutus est: et qui eruit te deus Israhel uniuersae
terrae uocabitur. hoc factum est per nomen Christi
uenientis ad homines ex semine ipsius Israhel, qui nepos
fuit Abrahae, a quo gens coepit Hebraeorum; nam et ipsi
Israhel dictum est: et in semine tuo benedicentur omnes
tribus terrae. hinc ostenditur deus Israhel, deus unus, qui
fecit caelum et terram et res humanas iuste ac misericorditer
curat, ita ut nec praecludat iustitia misericordiam,
nec inpediat misericordia iustitiam, quod non ipse sit uictus
in Hebraeo populo suo, quia regnum sacerdotiumque eius
Romanis expugnandum delendumque permisit, quando quidem
per Christi euangelium, ueri regis et sacerdotis, quod illo
regno et sacerdotio futurum praefigurauit, nunc ipse deus
Israhel ubique delet idola gentium, quae utique ne delerentur,
recipere sacra eius Romani noluerunt, sicut receperunt deorum
aliarum gentium, quas uicerunt. ita et regnum sacerdotiumque
propheticae gentis abstulit, quia iam qui per ea promittebatur
aduenerat, et Romanum imperium, a quo illa gens
uicta est, per Christum regem suo nomini subiugauit adque [*] [*]
ad euertenda idola, propter quorum honorem sacra eius recepta
non erant, christianae fidei robore ac deuotione conuertit

Puto, quia de se futura ut per tot prophetas et per cuiusdam
etiam gentis regnum ac sacerdotium praenuntiarentur,
non magicis artibus fecit Christus, antequam esset in hominibus
natus. nam et illius iam deleti regni populus ubique dispersus
mirabili dei prouidentia, quamuis sine ulla unctione regis
sacerdotisque . remanserit, in quo chrismate Christi nomen
apparet, tenet tamen reliquias quarundam obseruationum
suarum, Romana autem sacra illa de idolorum cultu nec
uictus ac subiugatus accepit, ut libros propheticos ad testimonium
gerat Christi ac sic de inimicorum codicibus probetur
ueritas prophetati Christi. quid ergo adhuc miseri Christum
male laudando se ipsos indicant? si aliqua magica sub eius
nomine scripta sunt, cum uehementer his artibus Christi
doctrina inimica sit, hinc potius intellegant, quantum sit
illud nomen, quo addito etiam illi qui contra eius praecepta
uiuunt suas nefarias artes honorare conantur. sic enim diuersis
hominum erroribus multi etiam uarias hereses aduersus ueritatem
sub eius nomine condiderunt, ita sentiunt etiam inimici
Christi ad suadendum quod proferunt contra doctrinam Christi
nullum sibi esse pondus auctoritatis, si non habeat nomen
Christi. [*] [*]

Quid quod isti uani Christi laudatores et christianae religionis
obliqui obtrectatores propterea non audent blasphemare
Christum, quia quidam philosophi eorum, sicut in libris suis
Porphyrius Siculus prodit, consuluerunt deos suos, quid de
Christo responderent, illi autem oraculis suis Christum laudare *
conpulsi sunt? nec mirum, cum et in euangelio legamus eum
demones fuisse confessos; scriptum est autem in prophetis
nostris: quoniam di gentium demonia. ac per hoc
isti, ne contra deorum suorum responsa conentur, continent
blasphemias a Christo et eas in discipulos eius effundunt;
mihi autem uidetur, quod illi di gentium, quos philosophi
paganorum consulere potuerunt, etiam, si de discipulis Christi
interrogarentur, ipsos quoque laudare cogerentur.

Verum tamen isti ita disputant, quod haec euersio templorum
et damnatio sacrificiorum et confractio simulacrorum
non per doctrinam Christi fiat, sed per discipulorum eius,
quos aliud quam ab illo didicerunt docuisse contendunt, ita
uolentes christianam fidem Christum honorantes laudantesque
conuellere, quia utique per discipulos Christi et facta et dicta
Christi adnuntiata sunt, quibus constat religio christiana adhuc
istis iam paucissimis, nec iam obpugnantibus, sed tamen
adhuc mussitantibus, inimica. sed si nolunt credere Christum
talia docuisse, prophetas legant, qui non solum superstitiones
idolorum euerti praeceperunt, uerum etiam christians temporibus
hanc euersionem futuram praedixerunt. qui si fefellerunt, [*] [*]
cur tanta manifestatione conpletur? si uerum dixerunt, cur
tantae diuinitati resistitur?

Verum tamen diligentius ab istis quaerendum est, quemnam
putent esse deum Israhel. cur eum colendum non receperunt
sicut aliarum gentium deos, quas Romanum subegit imperium,
praesertim cum eorum sententia sit omnes deos colendos esse
sapienti? cur ergo a numero ceterorum iste reiectus est? si
plurimum ualet, cur ab eis solus non colitur? si parum aut
nihil ualet, cur contritis eorum simulacris ab omnibus gentibus
solus paene iam colitur? numquam huius quaestionis eximi
uinculo poterunt, qui cum maiores et minores deos colant,
quos deos putant, hunc deum non colunt, qui praeualuit
omnibus, quos colunt. si enim magnae uirtutis est, cur
existimatus est inprobandus? si paruae nulliusue uirtutis
est, cur tantum potuit inprobatus? si bonus est, cur a ceteris
bonis solus separatur? si malus est, cur a tot bonis unus non
superatur? si uerax est, cur eius praecepta respuuntur? si
mendax est, cur eius praedicta conplentur?