De Natura et Origine Animae (1.6-1.10)

Illud plane quis ferat, quod in secundo libro, cum
quaestionem difficillimam soluere conaretur de originali peccato,
quatenus ad corpus animamque pertineat, si anima non de parentibus
trahitur, sed a deo noua insufflatur, hanc ergo tam
molestam et tam profundam enitens enodare quaestionem:
merito, inquit, per carnem priscam reparat habitudinem, quam
uisa fuerat paulisper amisisse per carnem, ut per eam incipiat
renasci, per quam meruerat inquinari. cernis nempe hominem
ausum suscipere quod uires eius excedit in tam immane praecipitium
decidisse, ut diceret inquinari animam meruisse per
carnem, cum dicere nullo modo possit, unde hoc meritum traxerit
ante carnem. si enim a carne incipit meritum habere
peccati, dicat, si potest, unde ante peccatum suum carne
meruerit inquinari. nam hoc meritum, quo in carnem peceatricem
missa est, ut inquinaretur ex illa, profecto aut ex semet
ipsa habuit aut — quod a uero multo amplius abhorret — ex deo.
ex carne quippe meritum non potuit habere ante carnem, quo
merito inquinanda mitteretur in carnem. si ergo a semet ipsa
hoc meritum habuit, quomodo habuit, quae ante carnem nihil
mali fecit? si autem hoc meritum ex deo dicitur habuisse, quis
hoc audiat, quis ferat, quis dici inpune permittat? non enim
hoc loco quaeritur, quid meruerit, ut iudicaretur danmanda post
carnem. sed quid meruerit ante carnem ita damnari, ut inquinanda
mitteretur in carnem. explicet hoc, si potest, qui est
ausus dicere inquinari animam meruisse per carnem. [*] [*] [*]

Item alio loco, cum eandem, qua se ipse inplicuerat,
uelut explicandam proponeret quaestionem, tamquam ex persona
aduersariorum ait: cur, inquiunt, deus animam tam iniusta animaduersione
multauit, ut in corpus eam peccati relegare uoluerit,
cum consortio carnis peccatrix esse incipit, quae peccatrix esse
non potuit? in huius quaestionis tamquam scopuloso gurgite
debuit utique cauere naufragium nec eo se committere, unde se
non erueret transeundo, sed forte redeundo, id est paenitendo.
nam de praescientia dei se nititur liberare, sed frustra. praescientia
quippe dei eos quos sanaturus est peccatores praenoscit,
non facit. nam si eas animas liberat a peccato, quas innocentes
et mundas inplicuit ipse peccato, uulnus sanat quod intulit
nobis, non quod inuenit in nobis. auertat autem deus et omnino
absit, ut dicamus, quando lauacro regenerationis deus mundat
animas paruulorum, tunc eum mala sua corrigere, quae illis
ipse fecit, cum eas nullum habentes peccatum peccatrici carni,
cuius originali peccato contaminarentur, ammiscuit. quas tamen
iste accusans dicit inquinari meruisse per carnem nec potest
dicere, unde tantum mali meruerint ante carnem.

Hanc ergo quaestionem frustra se putans de praescientia
dei posse dissoluere adhuc sese inuoluit et dicit: anima
si peccatrix esse meruit, quae peccatrix esse non potuit, tamen
neque in peccato remansit, quia in Christo praefigurata in peccato
esse non debuit, sicut esse non potuit. quid est quod dicit \'peccatrix
esse non potuit\' uel \'in peccato esse non potuit\' nisi,
credo, si non ueniret in carnem? neque enim potuit originali
peccato esse peccatrix aut quoquo modo in originali peccato
esse nisi per carnem, si de parente non trahitur. uidemus ergo [*] [*]
cani per gratiam liberari a peccato, sed non uidemus unde
meruerit haerere peccato. quid est ergo quod dicit: \'si peccatrix
esse meruit, non tamen in peccato remansit\'? si enim ab illo
quaeram, cur non in peccato remanserit, rectissime respondebit:
\'quod cani Christi gratia liberauit. sicut ergo dicit. unde anima
paruuli fuerit liberata peccatrix, sic etiam dicat, unde meruerit
esse peccatrix.

Sed quid dicit, cui hoc quod praelocutus est contigit?
namque, ut istam quaestionem sibi proponeret, ait: alia substruuntur
obprobria querulis murmurationibus oblatrantum et excussi
quasi quodam turbine identidem inter immania saxa conlidimur
— hoc si ego de illo dicerem forsitan succenseret; uerba sunt eius—:
quibus praemissis proposuit quaestionem, in qua ipsa saxa, quibus
conlisus naufragauit, ostenderet. ad hoc enim perductus est
et tam horrendis cautibus inlatus, inpulsus, infixus, ut eruere sc
nisi emendando quod dixit omnino non possit non ualens ostendere,
quo merito anima sit facta peccatrix, quam dicere non
timuit ante omne suum peccatum meruisse fieri peccatricem.
quis tam immane supplicium meretur sine peccato, ut in aliena
iniquitate conceptus, antequam exeat de uisceribus matris, iam
non sit sine peccato? de hac autem poena paruulorum animas,
qui regenerantur in Christo, nullis eorum praecedentibus meritis
gratuita liberat gratia; alioquin gratia iam non est
gratia. proinde iste homo ualde intellegens, cui displicet in
tanta profunditate etsi non docta, tamen cauta nostra cunetatio.
dicat, si potest, in hanc poenam quo peruenerit anima merito,
de qua poena liberat gratia sine merito; dicat, ut quod dixit [*] [*]

aliqua, si ualucrit, ratione defendat. non enim hoc exigerem,
nisi ipse dixisset. quod anima meruerit esse peccatrix. dicat
meritum cius utrum bonum fuerit anne malum. si bonum, quo
merito bono uenit in malum? si malum, unde aliquod malum
meritum ante omne peccatum? item dico: si bonum, non ergo
cani gratis, sed secundum debitum liberat gratia, cuius praecessit
meritum bonum, ac sic gratia iam non erit gratia; si autem
malum, quaero quod sit. an quod uenit in carnem, quo non
uenisset, nisi apud quem non est iniquitas ipse misisset? numquam
igitur nisi se in peiora praecipitans hanc suam sententiam
molietur astruere, qua dixit, quod anima meruerit esse peccatrix.
et de his quidem paruulis, quorum in baptismo diluitur originale
peccatum, inuenit qualitercumque quod diceret, quoniam praescientia
dei praedestinatis in uitam aeternam nihil obesse potuisset
paulisper alieno inhaerere peccato. quod tolerabiliter diceretur,
si non iste uerbis suis inplicaretur dicens quod meruerit anima
esse peccatrix. unde se omnino non liberat, nisi hoc eum
dixisse paeniteat.

De illis autem paruulis qui morte praeueniuntur,
priusquam baptizentur in Christo, cum respondere uoluissct,
ausus est \'cis promittere non solum paradisum, uerum etiam
regnum caelorum\' non inueniens, qua exiret, ne deum animas
innocentes dicere cogeretur aeterna morte damnare, quas nullo
merito praecedente peccati carni inserit peccatrici. sed utcumque
sentiens quid mali dixerit sine ulla Christi gratia redimi animas
paruulorum in aeternam uitam regnumque caelorum et in eis
posse solui originale peccatum sine Christi baptismo, in quo fit
remissio peccatorum, uidens ergo, in quam se profunditatem
naufragosi gurgitis iecerit: sane, inquit, pro eis oblationes assi- [*] [*]
duas et offerenda iugiter sanctorum censeo sacrificia sacerdotum.
ecce aliud, unde numquam exiturus est, nisi eum dixisse paeniteat.
quis enim offerat corpus Christi nisi pro eis, qui membra sunt
Christi? ex quo autem ab illo dictum est: nisi quis renatus
fuerit ex aqua et spiritu, non potest intrare
in regnum d e i, et alio loco: qui perdiderit
animam suam propter m e, inueniet e a m, nemo
fit membrum Christi nisi aut baptismate in Christo aut morte
pro Cliristo.