De agone christiano (6-10)

Docet itaque ipse apostolus dicens: non sic pugno
quasi aerem caedens; sed castigo corpus meum et
in seruitutem redigo, ne forte aliis praedicans
ipse reprobus inueniar; item dicit: imitatores mei
estote, sicut et ego Christi. quare intellegendum est
etiam ipsum apostolum in semet ipso triumphasse de potestatibus
huius mundi, sicut de domino dixerat, cuius se
imitatorem esse profitetur. imitemur ergo et nos illum, sicut
hortatur, et castigemus corpus nostrum et in seruitutem
redigamus, si mundum uolumus uincere, quia per inlicitas
delectationes suas et pompas et perniciosam curiositatem
nobis dominari potest hic mundus, id est ea, quae in hoc
mundo perniciosa delectatione conligant amatores rerum temporalium
et diabolo atque angelis eius seruire cogunt: quibus
omnibus si renuntiauimus, redigamus in seruitutem corpus
nostrum.

Sed ne quis forte hoc ipsum quaerat, quomodo
fiat, ut corpus nostrum seruituti subiciamus, facile intellegi
et fieri potest, si prius nos ipsos subiciamus deo bona uoluntate
et caritate sincera. nam omnis creatura, uelit nolit, uni
deo et domino suo subiecta est. sed hoc admonemur, ut tota
uoluntate seruiamus domino deo nostro, quoniam iustus [*] [*]
liberaliter seruit, iniustus autem conpeditus seruit. omnes tamen
diuinae prouidentiae seruiunt; sed alii oboediunt tamquam
filii et faciunt cum ea quod bonum est; alii uero ligantur
tamquam serui, et fit de illis quod iustum est. ita deus
omnipotens, dominus uniuersae creaturae, qui fecit omnia,
sicut scriptum est, bona ualde, sic ea ordinauit, ut et de
bonis et de malis bene faciat. quod enim iuste fit, bene fit.
iuste autem sunt beati boni, et iuste mali poenas patiuntur.
ergo et de bonis et de malis bene facit deus, quoniam omnia
iuste facit. boni sunt autem, qui tota uoluntate deo seruiunt,
mali autem necessitate seruiunt; nemo enim leges omnipotentis
euadit. sed aliud est facere quod lex iubet, aliud pati quod
lex iubet. quapropter boni secundum leges faciunt, mali secundum
leges patiuntur.

Nec nos moueat, quod in hac uita secundum carnem,
quam portant, iusti multa grauia et aspera tolerant. nihil
enim mali patiuntur, qui iam possunt dicere, quod ille uir
spiritalis exultat et praedicat apostolus dicens: gloriamur
in tribulationibus, scientes, quoniam tribulatio
patientiam operatur, patientia probationem, probatio
spem; spes autem non confundit, quia
caritas dei diffusa est in cordibus nostris per
spiritum sanctum, qui datus est nobis. si ergo in [*] [*]

hac uita, ubi tanta tormenta sunt, possunt boni et iusti uiri,
cum talia patiuntur, non solum aequo animo tolerare, sed
etiam in dei caritate gloriari, quid cogitandum est de illa
uita, quae nobis promittitur, ubi nullam de corpore molestiam
sentiemus? quoniam non ad hoc resurgit corpus iustorum, ad
quod resurgit corpus inpiorum, sicut scriptum est: omnes
resurgimus, sed non omnes inmutabimur. et ne quisquam
putet non iustis inmutationem istam promitti, sed potius
iniustis, et eam existimet esse poenalem, sequitur et dicit:
et mortui resurgunt incorrupti, et nos inmutabimur.
quicumque ergo mali sunt, sic ordinati sunt, quia et
unusquisque sibi et omnes inuicem sibi nocent. hoc enim
adpetunt, quod perniciose diligitur et quod eis auferri facile
potest; et hoc sibi auferunt inuicem, quando se persequuntur.
et ideo cruciantur, quibus auferuntur temporalia, quia diligunt
ea; illi autem, qui auferunt, gaudent. sed talis laetitia caecitas
est et summa miseria; ipsa enim magis inplicat animam et
ad maiora tormenta perducit. nam gaudet et piscis, quando
hamum non uidens escam deuorat; sed cum piscator eum
adducere coeperit, uiscera eius torquentur primo; deinde ab
omni laetitia sua per ipsam escam, de qua laetatus est, ad
consumptionem trahitur. sic sunt omnes, qui de bonis temporalibus
beatos se putant; hamum enim acceperunt et cum
illo sibi uagantur; ueniet tempus, ut sentiant, quanta tormenta [*] [*]
cum auiditate deuorauerint. et ideo bonis nihil nocent, quia
hoc eis auferunt, quod non diligunt; nam quod diligunt et
unde beati sunt, auferre illis nemo potest. cruciatus uero
corporis malas animas miserabiliter adfligit, bonas autem fortiter
purgat. sic fit, ut et malus homo et malus angelus diuinae
prouidentiae militent; sed nesciunt, quid boni de illis operetur
deus. non itaque pro meritis officii sed pro meritis malitiae
stipendiantur.

Sed ut hae animae, quae habent uoluntatem nocendi
et rationem cogitandi, sub diuinis legibus ordinatae sunt, ne
aliquid iniustum quisque patiatur, ita omnia, et animalia et
corporalia, in genere suo et in ordine suo diuinae prouidentiae
legibus subdita administrantur. ideo dominus dicit: nonne
duo passeres asse ueneunt? et unus eorum non
cadit in terram sine uoluntate patris uestri. hoc
enim dixit, uolens ostendere quidquid uilissimum homines
putant omnipotentia dei gubernari. sic enim et uolatilia
caeli ab eo pasci et lilia agri ab eo uestiri ueritas loquitur,
quae capillos etiam nostros numeratos esse dicit. sed quoniam
mundas animas rationales per se ipse deus curat, siue
in optimis et magnis angelis siue in hominibus tota sibi
uoluntate seruientibus, cetera uero per ipsos gubernat, uerissime
dici potuit etiam illud ab apostolo: non enim de
bubus cura est deo. in scripturis enim sanctis deus homines
docet, quomodo cum hominibus agant et ipsi deo seruiant; [*] [*]
quomodo autem agant cum pecoribus suis, ipsi sciunt, id
est quomodo salutem pecorum suorum gubernent, usu et
peritia et ratione naturali, quae quidem omnia de magnis sui
creatoris opibus acceperunt. qui ergo potest intellegere, quomodo
uniuersae creaturae conditor deus gubernet eam per animas
sanctas, quae ministeria eius in caelis et in terris, quia et
ipsae sanctae animae ab ipso factae sunt et in eius creatura
primatum tenent: qui ergo potest intellegere, intellegat et
intret in gaudium domini sui.

Si autem hoc non possumus, quamdiu sumus
in hoc corpore et peregrinamur a domino, gustemus
saltem, quam suauis est dominus, quia dedit nobis
pignus spiritum, in quo sentiamus eius dulcedinem; et
desideremus ipsum uitae fontem. ubi sobria ebrietate inundemur
et inrigemur, sicut lignum, quod plantatum est
secundum decursus aquarum et dat fructus in tempore
suo et folium eius non decidet. dicit enim
spiritus sanctus: filii autem hominum in tegmine
alarum tuarum sperabunt. inebriabuntur ubertate
domus tuae, et torrente uoluptatis tuae potabis
eos, quoniam apud te est fons uitae. talis ebrietas non
euertit mentem, sed tamen rapit susum et obliuionem praestat [*] [*]
omnium terrenorum; sed si possumus toto affectu iam dicere:
quemadmodum ceruus desiderat ad fontes aquarum,
ita desiderat anima mea ad te, deus.