De agone christiano (21-25)

Nec eos audiamus, qui trinitatem quidem in
una aeterna substantia confitentur, sed hominem ipsum, qui
temporali dispensatione susceptus est, audent dicere non
habuisse hominis mentem, sed solam animam et corpus. hoc
est dicere: non fuit homo, sed membra corporis habebat
humana. animam enim et corpus habent et bestiae, sed rationem
non habent, quae mentis est propria. sed si exsecrandi
sunt illi, qui eum negant humanum corpus habuisse, quod
est infimum in homine, miror, quod isti non erubescunt, qui
hoc eum negant habuisse, quod est optimum in homine.
multum enim lugenda est mens humana, si uincitur a corpore
suo: si quidem in illo homine non reformata est, in quo
ipsum corpus humanum iam dignitatem formae caelestis [*] [*]
accepit. sed absit, ut hoc credamus, quod confinxit temeraria
caecitas et superba loquacitas.

Nec eos audiamus, qui sic dicunt ab illa aeterna
sapientia susceptum esse hominem, qui de uirgine natus est,
quomodo et alii homines ab ea sapientes fiunt, qui perfecte
sapientes sunt. nesciunt enim proprium illius hominis sacramentum
et putant hoc solum eum plus habuisse inter ceteros
beatissimos, quod de uirgine natus est. quod ipsum si bene
considerent, fortassis credant ideo illum hoc praeter ceteros
meruisse, quod aliquid proprium praeter ceteros habet etiam
ista susceptio. aliud est enim sapientem tantum fieri per
sapientiam dei et aliud est ipsam personam sustinere sapientiae
dei. quamuis enim eadem natura sit corporis ecclesiae, multum
tamen distare inter caput et membra cetera quis non intellegat?
si enim caput ecclesiae est homo ille, cuius susceptione
uerbum caro factum est, et habitauit in nobis,
membra cetera sunt omnes sancti, quibus. perficitur et completur
ecclesia. quomodo ergo anima totum corpus nostrum
animat et uiuificat, sed in capite et uidendo sentit et audiendo
et odorando et gustando et tangendo, in ceteris autem membris
tangendo tantum, et ideo capiti cuncta subiecta sunt
ad operandum, illud autem supra conlocatum est ad consulendum,
quia ipsius animae, quae consulit corpori, quodam modo
personam sustinet caput — ibi enim omnis sensus apparet —
sic uniuerso populo sanctorum tamquam uni corpori caput [*] [*]
est mediator dei et hominum homo Christus Iesus.
et propterea sapientia dei et uerbum in principio, per
quod facta sunt omnia, non sic adsumpsit illum hominem
ut ceteros sanctos, sed multo excellentius multoque sublimius,
quomodo ipsum solum adsumi oportuit, in quo sapientia
hominibus appareret, sicut eam uisibiliter decebat ostendi.
quapropter aliter sunt sapientes ceteri homines, quicumque
sunt uel esse potuerunt uel poterunt, et aliter ille unus
mediator dei et hominum homo Christus Iesus,
qui sapientiae ipsius, per quam sapientes fiunt quicumque
homines, non solum beneficium habet, sed etiam personam
gerit. de ceteris enim sapientibus et spiritalibus animis recte
dici potest, quod habeant in se uerbum dei,. per quod facta
sunt omnia; sed in nullo eorum recte dici potest, quod
uerbum caro factum est, et habitauit in nobis,
quod in solo domino nostro Iesu Christo rectissime dicitur.

Nec eos audiamus, qui solum corpus humanum
susceptum esse dicunt a uerbo dei et sic audiunt, quod
dictum est: et uerbum caro factum est, ut negent illum
hominem uel animam uel aliquid hominis habuisse nisi carnem
solam. errant enim multum nec intellegunt ideo carnem
solam nominatam esse in eo, quod dictum est: uerbum
caro factum est, quia hominum oculis, propter quos facta
est illa susceptio, caro sola potuit apparere. nam si absurdum
est et ualde indignum, ut humanum spiritum homo ille non
habuerit, sicut superius tractauimus, quanto magis absurdum
et indignum est, ut nec spiritum nec animam habuerit et [*] [*]
hoc solum habuerit, quod etiam in pecoribus uilius est et
extremius, id est corpus! a nostra ergo fide etiam ista inpietas
excludatur, totumque hominem atque perfectum a uerbo dei
susceptum esse credamus.

Nec eos audiamus, qui tale corpus dominum
nostrum habuisse dicunt, quale apparuit in columba, quam
uidit Iohannes Baptista descendentem de caelo et manentem
super eum in signo spiritus sancti. ita enim persuadere
conantur filium dei natum non esse de femina, quia, si carnalibus
oculis eum oportebat ostendi, potuit, inquiunt, sic
adsumere corpus, quomodo spiritus sanctus. non enim et
columba illa de ouo nata est, aiunt, et tamen humanis oculis
potuit apparere. quibus primo illud respondendum est, quod
ibi legimus in specie columbae apparuisse Iohanni spiritum
sanctum, ubi legimus etiam Christum natum esse de femina,
et non oportet in parte credere euangelio et in parte non
credere. unde enim credis in columbae specie demonstratum
esse spiritum sanctum, nisi quia in euangelio legisti? ergo et
ego inde credo Christum natum esse de uirgine, quia in
euangelio legi. quare autem spiritus sanctus non est natus
de columba, quemadmodum Christus de femina, illa causa
est, quia non columbas liberare uenerat spiritus sanctus,
sed hominibus significare innocentiam et amorem spiritalem,
quod in columbae specie uisibiliter figuratum est. dominus
autem Iesus Christus, qui uenerat ad homines liberandos, in [*] [*]
quibus et mares et feminae pertinent ad salutem, nec mares
fastidiuit, quia marem suscepit, nec feminas, quia de femina
natus est. huc accedit magnum sacramentum, ut, quoniam
per feminam nobis mors acciderat, uita nobis per feminam
nasceretur: ut de utraque natura, id est feminina et masculina,
uictus diabolus cruciaretur, quoniam de ambarum subuersione
laetabatur; cui parum fuerat ad poenam, si ambae naturae in
nobis liberarentur, nisi etiam per ambas liberaremur. neque
hoc ita dicimus, ut dominum Iesum Christum dicamus solum
uerum corpus habuisse, spiritum autem sanctum fallaciter
apparuisse oculis hominum; sed ambo illa corpora uera corpora
credimus. sicut enim non oportebat, ut homines falleret filius
dei, sic non decebat, ut homines falleret spiritus sanctus:
sed omnipotenti deo, qui uniuersam creaturam de nihilo
fabricauit, non erat difficile uerum corpus columbae sine aliorum
columborum ministerio figurare, sicut ei non fuit difficile
uerum corpus in utero Mariae sine uirili semine fabricare, cum
creatura corporea et in uisceribus feminae ad formandum
hominem et in ipso mundo ad formandam columbam imperio
domini uoluntatique seruiret. sed stulti homines et
miseri quod aut ipsi facere non possunt aut in uita sua
numquam uiderunt, et ab omnipotente deo fieri potuisse non
credunt. [*]

Nec eos audiamus, qui propterea uolunt cogere,
ut inter creaturas filium dei numeremus, quia passus est.
dicunt enim: si passus est, mutabilis est; et si mutabilis
est, creatura est, quia substantia dei non potest inmutari.
cum quibus etiam nos dicimus et dei substantiam commutari
non posse et creaturam esse mutabilem. sed aliud est esse
creaturam et aliud suscipere creaturam. filius ergo unigenitus
dei, qui est uirtus et sapientia dei et uerbum, per quod facta
sunt omnia, quia inmutari omnino non potest, suscepit humanam
creaturam, quam lapsam erigere atque inueteratam renouare
dignatus est. nec in ea per passionem ipse in deterius
commutatus est, sed eam potius per resurrectionem in melius
commutauit. nec propterea uerbum patris, id est unicum dei
filium, per quem facta sunt omnia, negandum est natum et
passum esse pro nobis. et martyres enim passos dicimus et
mortuos propter regna caelorum; nec tamen in ea passione
et morte animae eorum occisae sunt. dicit enim dominus:
nolite timere eos, qui corpus occidunt, animae
autem nihil possunt facere. sicut ergo martyres passos
et mortuos dicimus in corporibus, quae portabant, sine animarum
interfectione uel morte, sic dei filium passum et mortuum
dicimus in homine, quem portabat, sine diuinitatis aliqua
commutatione uel morte.