Contra Litteras Petiliani (1.6-1.10)

Nos ergo quaerimus, quia dixit iste: qui fidem a
perfido sumpserit non fidem percipit sed reatum statimque
conexuit dicens: omnis enim res origine et radice consistit,
et si caput non habet aliquid, nihil est, quaerimus itaque nos,
cum ille baptizator perfidus latet, si tunc ille quem baptizat
fidem percipit, non reatum, si tunc ei non est baptizator eius
origo et radix et caput: quis est a quo accipit fidem, ubi est origo
de qua oritur, ubi radix unde germinat, ubi caput unde [*] [*]
incipit? an forte, cum baptizantem perfidum ille qui baptizatur
ignorat, tunc Christus dat fidem, tunc Christus est origo et
radix et caput? o humana temeritas et superbia! cur non sinis
potius ut semper Christus det fidem, christianum dando facturus?
cur non sinis ut semper sit Christus origo christiani,
in Christo radicem christianus infigat, Christus christiani sit
caput? neque enim etiam cum per sanctum et fidelem dispensatorem
gratia spiritalis credentibus impertitur, dispensator
ipse iustificat ac non ille unus, de quo dictum est quod iustificat
impium, aut uero apostolus Paulus caput est et origo
eorum quos plantauerat aut Apollo radix est eorum quos rigauerat
ac non ille, qui eis incrementum dederat, cum idem dicat:
ego plantaui, Apollo rigauit, sed deus incrementum
dedit; itaque neque qui plantat est aliquid
neque qui rigat, sed qui incrementum dat deus;
nec radix eorum erat ipse, sed potius ille qui ait: ego sum
uitis, uos estis sarmenta. caput etiam eorum quomodo
esse poterat, cum dicat nos multos unum esse corpus
in Christo ipsumque Christum caput esse uniuersi corporis
pluribus locis apertissime praedicet?

Quapropter siue a fideli siue a perfido dispensatore
sacramentum baptismi quisque percipiat, spes ei omnis in
Christo sit, ne sit maledictus qui spem suam ponit
in homine. alioquin si talis quisque in gratia spiritali renascitur,
qualis est ille a quo baptizatur, et, cum manifestus
est qui baptizat homo bonus, ipse dat fidem, ipse origo et
radix caputque nascentis est, cum autem latet perfidus baptizator,
tunc quisque a Christo percipit fidem, tunc a Christo
ducit originem, tunc in Christo radicatur, tunc Christo capite
gloriatur, laborandum est omnibus qui baptizantur, ut [*] [*]
baptizatores perfidos habeant et ignorent eos. quamlibet enim bonos"
habuerint, Christus est utique in com parabiliter melior, qui tunc
erit baptizati caput, si perfidus lateat baptizator.

Quod si dementissimum est credere — semper enim
Christus iustificat impium faciendo ex impio chriatianum, sem
per a Christo percipitur fides, semper (Christus) est origo regeneratorum
et caput ecclesiae —, quid habent ponderis illa
uerba, quae uani lectores non attendunt quid intus habeant,
sed tantum quemadmodum sonent? qui autem non aure sola
excipit uoces, sed et mente sententias intuetur, cum audierit:
conscientia dantis attenditur quae abluat accipientis, respondebit:
\'saepe mihi ignota est humana conscientia, sed certus
sum de Christi misericordia\'. cum audierit: qui fidem a perfido
- sumpserit non fidem percipit sed reatum, respondebit: (non
est perfidus Christus a quo fidem percipio, non reatum*. eum
audierit: omnis res enim origine et radice consistit, et si caput
non habet aliquid, nihil est, respondebit: \'origo mea Christus
est, radix mea Christus est, caput meum Christus est.\' cum
audierit: nec quicquam bene regenerat, nisi bono semine regeneretur,
respondebit: \'semen quo regeneror uerbum dei est,
quod obaudienter audire sum monitus, etiamsi ille, per quem
audio, quae mihi dicit ipse non facit, dicente domino et me
securum faciente: quae dicunt facite, quae faciunt
facere nolite. dicunt enim et non faciunt.\' cum audierit:
quae potest esse peruersitas, ut qui suis criminibus
reus est alium faciat innocentem?, respondebit: (me innocentem
non facit nisi qui mortuus est propter delicta nostra et resurrexit
propter iustificationem nostram. non enim in ministrum
per quem baptizor credo, sed in eum qui iustificat impium,
ut deputetur mihi fides ad iustitiam).

Cum audierit: arbor bona bonos fructus [*] [*]
facit, arbor mala malos fructus facit. numquid
colligunt de spinis uuas? et: omnis bonus homo
de thesauro cordis sui producit bona, et malus
homo de thesauro cordis sui profert mala, respondebit:
hoc ergo bonus fructus est, ut arbor bona sim, hoe
est bonus homo, ut praebeam fructum bonum, hoc est opera
bona. hoc autem non qui plantat et qui rigat mihi dabit, sed
qui incrementum dat deus., nam si arbor bona bonus baptizator
est, ut fructus eius bonus sit ille quem baptizauerit,
quisquis ab homine malo, etiam non manifesto, fuerit baptizatus,
bonus esse non poterit — de mala quippe arbore exortus
est; aliud est enim arbor bona, aliud arbor occulta sed tamen
mala —; aut si, cum occulta est arbor mala, quicumque ab illa
fuerit baptizatus non de illa, sed de Christo nascitur, sanctius
iustificantur qui baptizantur ab occultis malis quam qui baptizastur
a manifestis bonis.

Item cum audierit: qui baptizatur a mortuo
non ei prodest lauatio eius, respondebit: \'uiuit Christus,
iam non moritur, et mors ei ultra non dominabitur,
de quo dictum est: ipse est qui baptizat in
spiritu sancto\'. baptizantur autem a mortuis qui baptizantur
in idolorum templis. non enim et ipsi a sacerdotibus suis
ae accipere arbitrantur sanctificationem quam putant, sed a diis
suis. qui quoniam homines fuerunt (at) ita mortui sunt, ut neque
super terras neque in requie caeli sint, uere ipsi a mortui.
baptizantur, etsi quo alio modo ista sanctae scripturae uerba
ueraciter quaeri ac salubriter discuti et intellegi possunt.
nam si hoc loco mortuum intellexero peccatorem [*] [*]
baptizatorem, eadem illa consequetur absurditas, ut, quisquis etiam
a latente impio fuerit baptizatus, tamquam a mortuo baptizatus
inaniter lotus sit. non enim ait: (qui baptizatur a mortuo
manifesto), sed absolute dixit: (a mortuo\'. at si mortuum quemque
tunc putant, cum eum peccatorem sciunt, uiuere autem,
etiamsi sceleratus in eorum communione astutissime lateat,
primo execrabili superbia sibi plus arrogant quam deo tribuunt,
ut, cum eis peccator notus est, mortuus appelletur, cum autem
deo notus est, uiuus existimetur. deinde si peccator ille dicendus
est mortuus, qui est hominibus cognitus, de Optato quid
responsuri sunt, quem sceleratum longo tempore sibi notum
damnare timuerunt? cur, qui ab illo baptizati sunt, non dicuntur
a mortuo baptizati? an ideo uiuebat, quod deus illi comes
erat? quod facete et eleganter a nescio quo primario collega
. suo dictum solent etiam ipsi iactare atque laudare, non intellegentes
exitu Goliae superbissimi suo sibi gladio caput auferri.