Contra Epistulam Parmeniani (2.10-2.14)

Quid igitur iam ualet ad causam quod isti nobis
obiciunt, quia per Esaiam dicit dominus de malis sacrificatoribus:
facinerosus qui sacrificat mihi uitulum
quasi qui canem occidat, et qui ponit similaginem
quasi sanguinem porcinum, et qui o offert thus in
memoria quasi blasphemus? haec omnia multo congruentius
de illis dicuntur, qui contra ecclesiam dei toto sicut
promissa est orbe diffusam altare sui schismatis erexerunt;
quod eos sacrilegium omnes inuoluit, et quilibet ubilibet offert
sacrificium tali corde uel factis, ut haec audire mereatur,
perniciem sibi infert, non illis bonis qui secundum prophetam
Ezechielem gemunt et maerent peccata et iniquitates quae
fiunt in medio eorum, quamuis non se inde corporaliter separent;
unicuique enim tribuit dominus secundum cor suum. nam si
primis temporibus non obfuerunt mali sacerdotes uel collegis
bonis, sicut fuit Zacharias, uel popularibus bonis, sicut fuit
Nathanahel in quo dolus non erat, quanto magis nihil obest
in unitate christiana episcopus malus uel coepiscopis bonis [*] [*]
uel laicis bonis, cum iam ille sacerdos in aeternum secundum
ordinem Melchisedec et pontifex noster sedens ad dexteram
patris interpellat pro nobis, qui traditus est propter delicta
nostra et resurrexit propter iustificationem nostram.
nec illud ergo bonis obest, sed offerentibus malis, quod uerissime
dictum est: dona iniquorum non probat altissimus.
non enim dixit: \'dona eorum qui pro pace iniquos tolerant non
probat altissimus\', cum tamen nec isti ea quae obiecerunt
probare potuerint eo tempore quo schisma fecerunt. alioquin
illis exclusis istos hereditas Christi toto orbe diffusa in communione
catholica detineret.

Sacrificia, inquit, impiorum execratio est
domino; etenim inique o fferunt illa. iam supra
responsum est quia non est iniquus Christus, qui pro nobis
se ipsum obtulit et noster in caelo mediator est, quo suam
ecclesiam gubernante bonis mali non oberunt qui uel ignorantur
uel pro pace tolerantur, donec ipse ueniat ac separet praemissis
messoribus a messe zizania et uentilabro paleas a frumentis.
quamquam isti, quod saepe dicendum est, falsa crimina obiecerint,
quae si etiam uera essent bonorum caritati pro unitate
in unitate omnia toleranti nihil nocerent, si ea forte etiam
cognita iudicibus ecclesiasticis persuadere non possent. sacrificia
ergo impiorum eis ipsis oberunt qui offerunt impie. nam unum
atque idem sacrificium propter nomen dei, quod ibi inuocatur
et semper est sanctum, tale cuique fit, quali corde ad accipiendum
accesserit; qui enim manducat et bibit indigne,.
iudicium sibi manducat et bibit. non ait \'aliis*, sed [*] [*]
(sibi). qui ergo digne manducat et bibit, gratiam sibi manducat
et bibit. illi ergo uideant utrum digne manducent, qui inter
tam multos parentes et filios, maritos et uxores, inter tam
multos, quod est potissimum, dei heredes et Christi coheredes
toto orbe diffusos nefario schismate diuiserunt, cum possent
utique, si boni essent et uere malos arguerent, fructuose tolerare
pro pace Christi quae perniciose tolerant pro parte Donati.

In Exodo. inquit, scriptum est: sacerdotes autem
qui accedunt ad dominum deum sanctificentur, ne
forte derelinquat eos dominus, et iterum: et cum accedunt
ministri ad altare sancti, non adducant in se
delictum, ne moriantur, et illud in Leuitico: homo qui
habuerit maculam et uitium non accedat offerre dona
deo. bene quod de ueteribus libris testimonia ista proponunt.
dicant ergo mihi, cui sancto secundum salutem spiritalem
obfuerit uel in sacerdotibus uel inter populum constituto malus
aut maculatus sacerdos. ubi erat Moyses et Aaron, ibi murmuratores
sacrilegi, quos deus semper a facie sua perdere minabatur;
ubi erat Caiphas et ceteri tales, ibi Zacharias, ibi Simeon
et ceteri boni; ubi Saul, ibi Dauid; ubi Hieremias, ubi Esaias,
ubi Danihel, ubi Ezechiel, ibi sacerdotes mali et populi mali;
sed sarcinam suam unusquisque portabat.

Omitto dicere quam scelerata superbia dicatur neminem
esse inter collegas suos uel se ipsum non esse cum aliqua [*] [*]

macula et uitio non membrorum, sed quod peius est morum.
quod ubi agere cum eis coeperimus, respondent interesse qualis
sit macula et quale uitium, quasi scriptura discreuerit quae
ait: homo qui habuerit maculam et uitium non accedat
offerre dona deo. nullamne maculam et uitium habuit non
dico Optatus, sed ipse Parmenianus aut ipse Donatus? sed
tanto isti amore hominum caeci sunt et corde impudico adulteros
mentis suae uni legitimo uiro coaequare non dubitant,
ut quod de solo domino Iesu Christo dici potuit etiam in
Donato perfectum fuisse contendant. quis dabit oculis meis
fontem lacrimarum? quis congruus huic sceleri gemitus
concusso pectore exprimitur? sed interim attendant utrum
saltem Optatus habuerit aliquam maculam aut aliquod uitium;
non usque adeo caeci sunt, ut et istius uitam omnino immaculatam
et omni uitio carentem fuisse respondeant. cur ergo
accedebat offerre dona deo et ab eo ceteri coniunctis manibus
accipiebant, quod maculosus et uitiosus obtulerat? attendant
in ceteris suis utrum nulla sit macula ebriositas, sed prius
legant quibus sceleratis ebriosos apostolus Paulus adiunxerit;
utrum auaritia nulla sit macula, quam idem apostolus sic
detestatur, ut idolorum comparet seruituti.\'

Qui autem rectissime sapiunt, intellegunt quemlibet
hominum, quamuis iam pro consortio societatis humanae non
absurde dici possit iustissime uiuere, non posse tamen esse
sine aliquo uitio, quamdiu caro concupiscit aduersus
spiritum, spiritus autem aduersus carnem, et: qui [*] [*]

natus est ex deo non peccat, et: si dixerimus quia
peccatum non habemus, nos ipsos seducimus et ueritas
in nobis non est. quamuis enim, in quantum ex deo
nati sumus, non peccemus, inest tamen adhuc etiam quod ex
Adam sumus, quia nondum est absorta mors in uictoriam,
quod etiam in corporum resurrectione promittitur, ut omni
modo beati et immaculati et incorrupti simus qui iam secundum
fidem filii dei sumus, sed secundum speciem nondum
apparuit quod erimus. nondum enim re, sed spe salui
facti sumus. spes autem quae uidetur non est spes.
quod enim uidet quis, quid sperat? si autem quod non
uidemus speramus, per patientiam exspectamus. quamdiu
autem per patientiam exspectamus redemptionem corporis
nostri, non audeamus nos dicere carere omni uitio, ne ipsa
superbia sit immanissimum uitium, et euigilemus aliquando
atque uideamus in sacerdotibus illius temporis, cum corporalia
uitia uitabantur, illum praefigurari, qui cum esset deus factus
est homo propter nos, solus uere agnus immaculatus et
sacerdos sine uitio. ideoque et tunc sacerdos solus intrabat
in sancta sanctorum, populus autem stabat foris, sicut nunc
ille sacerdos post resurrectionem intrauit in secreta caelorum,
ut ad dexteram patris interpellet pro nobis, populus autem
cuius ille sacerdos est adhuc foris gemit. nam cum episcopo
intus est populus et orat cum illo et quasi suscribens ad eius [*] [*]
uerba respondet \'amen\'. usque adeo tunc, quando sine ulla
macula et sine ullo uitio, quia non poterant animi, sacerdotum
corpora quaerebantur, solus ille praefigurabatur, non isti superbi
et impii, qui fornicante anima non zelant sponso, sed eis se
audent ostentare pro sponso.