Contra Adimantum (20-22)

De eo, quod scriptum est in lege: si ambulaueritis
in lege et praecepta mea custodieritis, dabo pluuias
tempore suo et producet terra fructus suos et arbores
poma et uindemiae tuae messibus succedent et satio
uindemiis: et saturabimini et sedebitis in pace in
terra uestra et dormietis et non erit, qui uos terreat; [*] [*]

et perdam omnem beluam ex terra uestra et persequemini
inimicos uestros, et cadent ante uos in gladio;
et insequentur quinque ex uobis centum et centum
ex uobis persequentur decem milia et concident inimici
uestri ante uos in gladio; et ueniam et benedicam
uos et multiplicabo uos et disponam uos. manducabitis
uetus, quod inueterauit, et proicietis uetus
ante nouum. iam neminem oportet postulare a nobis, ut
haec ostendamus quam congruenter illi populo deus promiserit.
multa enim de hac re diximus. et cui parua sunt, nimis tardus
est. sed tamen quod etiam huic loco de nouo testamento dicunt
esse contrarium illud uidelicet, quod dominus ait: nolite
portare aurum neque argentum neque nummos in
zonis uestris, non peram in uia neque duas tunicas
nequs calciamenta neque uirgam; dignus est enim
operarius mercede sua, quid mirum si haec euangelistis
donauerit ? numquid in hoc ministerium populus Iudaicus
uocabatur? quae tamen omnia spiritaliter perscrutanda sunt,
ne ipse dominus hominibus inpiis contra sua praecepta fecisse
uideatur, qui etiam loculos habebat, quibus ad necessarium
uictum pecunia portabatur. nisi forte dicturi sunt in zonis
habere pecuniam peccatum esse. in loculis autem non esse
peccatum. non autem ista iussa, sed permissa esse apostolis
ex hoc intellegitur, quod apostolus Paulus manibus suis operatus
uictum quaerebat non abusus ea potestate, sicut ipse
loquitur, quam dominus euangelistis dedit. quod enim [*] [*] [*] [*]
permittitur a domino, etiam non facere licet; quod autem iubetur,
nisi fiat peccatum est.

Addunt etiam de illo diuite, cui deus dixerat: stulte,
hac nocte a te animam tuam expetam; quae autem
praeparasti, cuius erunt? et dicunt non minus huic capitulo
legis esse contrarium, cum in isto inanitas inrisa sit
uanae laetitiae, quia incerta illa pro certis habuit, populo
autem Israhel certam faciebat illam pollicitationem omnipotentia
pollicentis. unde etiam apostolus Paulus ad Timotheum
scribens de diuitibus saeculi huius, quos nouerat in ecclesiae
membris habere suum locum, ita loquitur: diuitibus huius
saeculi praecipe non superbe sapere neque sperare in
incerto diuitiarum, sed in deo uiuo. qui praestat nobis
omnia abundanter ad fruendum: benefaciant, diuites
sint in operibus bonis, facile tribuant, communicent,
thesaurizent sibi fundamentum bonum in futurum, ut
a d prehendant ueram uitam. quis hic non intellegat non
esse culpabile habere ista, sed amare et spem in eis ponere,
ea praeferre aut etiam conferre ueritati, iustitiae, sapientiae,
fidei, bonae conscientiae, caritati dei et proximi, quibus omnis
anima pia diues est in secretis suis coram oculis dei ? sed ut
diligatur deus, qui diligentibus se ista cuncta inuisibilia et
aeterna largitur, id est se ipsum his omnibus plenum donat
dilectoribus suis, ut ergo ipse diligatur, illo etiam tempore,
quo carnalis anima, carnis uidelicet adfectibus inplicata, nisi
terrena et temporalia desiderare non nouit, persuadendum illi [*] [*]

est, quod etiam ista dat deus homini, quia et uerum est et
utilissime creditur. hoc populo Israhel factum est per illas
pollicitationes, quas inperitissime miseri derident, ut etiam in
ipsis infimis rebus, quoquomodo possent, deum diligere adsuescerent,
quamuis plus ibi operaretur timor. quae tamen
omnia dona temporalia figurae sunt donorum aeternorum et
illa de inimicis uictoria praesignat uictoriam de diabolo et
angelis eius.

Et quod isti adiecerunt quasi contrarium ueteri testamento,
quod apostolus loquitur deum non pugna et dissensione,
sed pace delectari. sciant talem deum praedicari in scripturis
illis, cui pacem suam nemo possit auferre, non qualem ipsi
praedicant; qui timens, ne inrueret bellum religionibus suis,
membra sua longe misit, ut peregrina bella tolerarent et
postea liberari atque purgari uicta et inquinata non possent.
in natura uero humana, quae peccato in inferiora defluxit, ita
deus pace delectatur. ut non relinquat libramenta iustitiae
nec pacem, quam diligit, uelit calcari a peccantibus,. sed amari
a certantibus, adprehendi a uictoribus. et ea carnalibus figurata
promittere spiritalibus aperta monstrare.

De eo, quod scriptum est in deuteronomio: maledictus
omnis, qui in ligno pependerit. licet saepe a Manichaeis
ista quaestio uentilata sit, non uideo tamen. quid habeat huic
sententiae contrarium, quod ex euangelio Adimantus obponen*
dum putauit, ubi dominus ait: si uis perfectus esse, uende
omnia quae possides et diuide pauperibus et tolle [*]
12*

crucem tuam et sequere me. hic praeter quod crucem
nominat, nihil adtendit esse contrarium ei, quod dictum est:
maledictus omnis, qui in ligno pependerit. quasi uero
talem crucem potest quisque tollere et sequi dominum; sed
illa tollitur, cum sequimur dominum, de qua dicit apostolus:
qui autem Tesu Christi sunt, carnem suam crucifixerunt
cum passionibus concupiscentiis. tali enim cruce
uetus homo, id est uetus uita perimitur, quam de Adam
traximus, ut quod in illo fuit uoluntarium, in nobis fieret
naturale. quod ostendit apostolus dicens: fuimus et nos
aliquando natura filii irae sicut et ceteri. si ergo uetus
uita de Adam, unde et nomine ueteris hominis uetus uita
signatur, quid absurdum habet, quod in ueterem hominem
maledictum prolatum est, quem dominus suspendit in ligno,
quia ex ipsa successione mortalitatem gestauit de uirgine
Maria mortaliter natus, habens carnem non peccatricem, sed
tamen similitudinem gerentem carnis peccati, quia mori poterat
et mors de peccato. unde est etiam illud: scientes quia
uetus homo noster simul confixus est cruci cum illo
ut euacuetur corpus peccati. non ergo dominus per linguam
Moysi famuli dei, sed mors ipsa meruit maledictum
quam dominus noster suscipiendo euacuauit. mors itaque illa
pependit in ligno, quae per mulierem ad hominem serpentina
persuasione peruenit. unde etiam serpentem ad significationem
ipsius mortis Moyses in heremo exaltauit in ligno. et quoniam
a mortiferis cupiditatibus per fidem sanamur crucis domini
qua cruce mors ligno suspensa est, propterea qui serpentum
morsibus uenenabantur, conspecto serpente, qui fixus erat
atque exaltatus in ligno, continuo sanabantur. huic sacramento
ipse dominus adtestatus est dicens: sicut enim Moyses [*] [*]
exaltauit serpentem in heremo, ita exaltari oportet
filium hominis. suscipiendo autem ignominiosissimum apud
homines mortis genus dominus noster Iesus Christus, hoc est
mortem crucis commendauit nobis dilectionem suam, ut merito
apostolus diceret accendens nos ad eius caritatem: Christus
nos redemit de maledicto legis, factus pro nobis
male dictum. scriptum est enim: maledictus omnis,
qui pendet in ligno, ut non solum nullam mortem, sed
etiam nullum mortis genus christiana libertas sicut Iudaica
seruitus formidaret.

De homine, quem lapidari deus iussit, quia sabbato inuentus
est ligna colligere. dominus in euangelio, ubi hominis manum
aridam sanauit die sabbati, diuinum opus fecit, non humanum;
nec ab otio recessit qui iussit et factum est. et ideo non est
simile hoc factum ligna colligenti, quod facere cum inuentus
esset homo die sabbati, iussu dei lapidatus est. de seruili
autem obseruatione sabbati et de uindicta temporalis mortis
iam multa dicta sunt. sicut enim tempore caritatis bonitas,
sic tempore timoris seueritas dei maxime commendatur. et
cum adhuc non oporteret ante aduentum domini nudare populo
legitimarum sacramenta figurarum, non inuitabantur illi homines
significata intellegere, sed iussa cogebantur inplere;
nondum enim deo inhaerebant per spiritum, sed per carnem
legi seruiebant. miror autem, quod isti plangunt hominem
lapidatum dei praecepto, quia contra iussum legis ligna collegit,
et non plangunt arborem arefactam uerbo Christi, quae
contra nullum praeceptum fecerat, cum talem animam arboris
esse credant, qualem hominis. [*] [*]