Adnotationes in Iob (21-25)

Verba Iob. et non sit mihi a uobis haec consolatio:
qua putatis bonis temporalibus gaudendum, cum
communia sint piis et inpiis, et, si quando quis iniquus esset,
hinc in eum uindicari, cum Iob dicat usque ad sepulcrum
permanere ista bona inpiis et non in eos per ea uindicari.
quid enim? numquid humana est castigatio mea?
a deo mihi est castigatio. itaque et ipse potest consolari, non
uos. aut quare non irascar? nolite ergo me ita consolari, [*] [*]

nam inpiorum utique felicitatem uideo. respicite ad me et
admiramini: tamquam inania dicentem. si enim recorder,
perturbor: indignitates humanae uitae rediens ad affectum
praeteritum ab isto, in quo nunc est, confitetur. et tenentur
carnes meae doloribus: carnaliter doleo. quare inpii
uiuunt? quaerit ab eis causam, quia dicebant hic in inpiis
uindicari. et permanent sicut uetustate oues eorum:
quo modo possunt uetustate perseuerare? non enim semper
erunt. erant autem in manibus eorum bona: non tulit
eis bona ipsa, cum haec dicerent. immo uero, inpiorum
lucerna extinguetur: claritas temporalis, etiamsi non sicut
isti intellegebant. deficiant filii eius bona eius: bona
quae eis persuasit, temporalia scilicet, aut antichristi aut
diaboli. uideant oculi eius necem suam: significat et
hanc prosperitatem ignorari ab his qui hac gaudent; in futuro
autem ad sensum etiam inpiorum perducetur. quia nulla
uoluntas eius in domo sua post eum: quia in conscientia
sua dominum non consecuti sunt in tribulationibus. licet
numerus mensium eius dimidiatus sit: quamuis praesentem
coluerit deum, tamen quia non et futura sperauit, quod est
plenus mensium numerus. ipse enim homicidia iudicat?
quia inpii cum persuaserint inpietatem per dilectionem
carnalium inpietatum, futuro saeculo utique occidunt. non
tamen talia homicidia iudicant homines, sed solus deus. hic [*] [*]
morietur in robore simplicitatis suae: uidetur exsequi
occulta homicidia, commemorans largum unum et alium
auarum, quia homines abundantes et largi putantur et boni.
intestina eius plena sunt adipe: habet laetitiam. et
medulla eorum diffunditur: intestinorum, quia non tenet
intra se bona sua, sed inpendit illa uel in se uel in aliis.
itaque scio uos audacter mihi insistere: non enim
considerate dicitis. quia dicitis: ubi est domus principis?
uel inpiorum uel superbi; quia putabant hic eis auferri bona,
cum plerique etiam pleni his uitam finierint per ea puniendi.
et ubi est uelamen in tabernaculis inpiorum? honor.
interrogate eos qui transeunt per uiam: qui non
delectantur uia, sed transeunt per eam. et signa eorum
non ignorabitis: uel inpiorum quae dant transeuntes,
dicentes quid eis futurum sit, uel a quibus cognoscantur
inpii. quis adnuntiabit coram eo uiam eius? coram
inpio uiam suam nemo nisi dominus adnuntiat fiducialiter,
quia ipse ei respondet. et tamen "et ipse- dominus in
sepulcrum deductus est:" ita merces pietatis non hic
speranda est. et super aceruum uigilauit: ante enim ipse
resurrexit, quam aceruus resurgeret resurgentium. dulces
fuerunt ei lapides torrentis: quos saeculum non subuertit,
id est discipulos suos. et post eum omnis homo sequitur
et ante eum innumerabiles. aut:. post eum omnis
homo, id est unus homo, et ante eum innumerabiles»
qui nunc in numero hominum deputati sunt, aut: post eum [*] [*]
turba credentium et ante eum patriarchae et prophetae. quomodo
ergo consolamini me inaniter? praesentia bona uel
mala suadentes.

Eliphaz Themanitis uerba. nonne dominus est
qui docet sensum et scientiam? quasi dixerit lob non
eum recte iudicare: cum utique reprehendi deus non possit
nisi per intellegentiam, qua superior est, siquidem ab ipso
detur homini. et ueniot tecum in iudicium? ut compareris
ei. lumen tuum in tenebras conuersum est: dignitas.
et dormientem te aqua operuit: securum inundatio
tribulationis. an per nebulam diiudicat? quasi per
nebulam uidere non possit. nubes latibulum eius, et non
uidebitur: latent eum quae in terra sunt. et ambitum
caeli percurrit: figuram et non terram. ergone semitam
saeculi custodis? quasi lob putarit a deo res humanas
non curari. quia capti sunt inmaturi ? secundum se
inmaturi; putabant enim se in perpetuum permansuros, aut
certe antequam peruenirent ad sapientiam; sed quia hoc
audierant, non quia ista sentiebant isti amici lob. et cogitatio
inpii longe est ab eo, et inplet domos eorum bonis:
et longe est ab eo cogitatio inpii, quia non sic facit sicut
sperat inpius, id est: aut quia placet ei inpietas aut non
uidet eam. uidentes iusti riserunt: intellegentes; quamuis
isti non intellexerint, putantes quia hic redditur inpiis. et [*] [*]

inculpabilis subsannauit eos: inpios. esto durus, si
sustinueris: patiens, hoc est dura. procul facies iniquitatem
a tabernaculo tuo: conuersationem uel uitam tuam;
quamuis haec isti carnaliter dicant. et pones illud super
aggerem in petram. aduersus id quod dixit: flumen
decurrens fundamenta eorum. quia humiliauit semet
ipsum: ipsum lumen. et dices: elatus est in superbiam:
aduersus superbos. erue innocentem, et saluaberis in
munditia manuum tuarum: noli deficere in bonis operibus,
quia curat deus humana.

Verba Iob. et quidem scio quia de manu mea
est increpatio: de peccatis meis. et manus mea grauis
facta est super gemitum meum: ideo me percussisti, ut
doleam. et uenire usque ad solium eius? ut sim tam
sanctus, ut perueniam ad eorum numerum, qui sedes eius
sunt. tunc enim possum dicere uera et audire: unde et caeli
dicuntur sancti. et cognoscam causationes quas loquetur
mihi: redditiones causarum, quibus se omnia iuste iudicare
demonstrat. et sentiam quae adnuntiat mihi: iam proximus
ei. an in multa uirtute diiudicabitur mecum? ut
per potentiam resistat mihi. nequaquam. tantum in terrore
non abutatur me: propter peccata mea, pro quibus timeo
modo, cum sum in terrore, non abutatur me. ceterum cum
ad eum uenero: in ilia libertate, qua ego adnumerabor
solio eius, omnia amabo et non mihi resistet uirtus eius;
quamuis modo possit me abuti, utpote peccatore. id est:
faciat de me quod uult, etiam cum poena mea, iuste tamen. [*] [*]

ueritas enim et increpatio ab eo est: id est non iniuste
increpat. educit in finem iudicium meum: etiam si modo
corripit, postea manifestabit. nam si primus ambulauero,
postea non ero: non arroganter sperem, non infideliter desperem,
hoc est: non declinare dextra aut sinistra. inde est:
si ascendero in caelum, tu ibi es. quis me inde potest
pellere? et cetera. a laeua quid aget, non adprehendam:
superiora repetit. a laeua autem dicit non se adprehensurum
deditum temporalibus. conuertetur ad dexteram, et non
uidebo: ideo non debeo esse a laeua; conuertetur autem
dixit, quia ipse in spiritalibus est, unde ego me auerto, si
a laeua fuero. sed scit ipse uiam meam: ut, etiamsi per
tribulationes duxerit, sequar. probauit me sicut aurum:
in tentationibus. egrediar in praeceptis eius: de tenebris
meis exeam, sed tamen in praeceptis eius. si autem ipse
iudicauit sic: ut per tribulationes me tamquam aurum
probet. propterea ad eum festinaui: quia me tribulauit,
ideo relictis temporalibus ad eum festinaui. et commonitus
so lli c it us fui de eo: ut his poenis carnalibus aeterna supplicia
deuitarem. idcirco a facie eius turbabor: modo
turbabor, ut caueam cogitans futurum iudicium, ubi erit eius
manifestatio. et dominus molliuit cor meum: et ipsum
timere, quo cauet futuras poenas, misericordiae dei deputat.
non enim sciret superuenturas poenas et tenebras malis, nisi
dominus molliret cor eius praesentibus tribulationibus:
aduersus illud, quod indurat deus cor Pharaonis. [*] [*]

Quare dominum non latuerunt horae: quamobrem,
uel: itaque. finem transgressi sunt: Christum.
et inclinauerunt pauperes a uia iusta: ut uel imitarentur
eos uel inde arbitrarentur non esse diuinum iudicium,
quia inpunitam malitiam uidebant qua eis nocebant iustitiam
relinquentes. simul absconditi sunt mites terrae: cum
his, qui declinauerunt a uia iusta, absconditi sunt mites, ne
mihi ferrent auxilium. nam tria sunt genera hominum in
ecclesia, cum fit persecutio: alii enim consentiunt, alii fugiunt,
alii patiuntur, quorum personam sustinet Iob. et inruerunt
asini feri in agro super me: stulti et indomiti et ob hoc
superbi inruunt super me confitentem, id est ecclesiam. et
exeuntes ad opus suum: hoc enim est opus eorum, ut in
me inruant, id est ad hoc deputati sunt a deo. suauis factus
est ei panis in adulescentes: inpio et persecutori suauem
panem dicit, id est persecutionem, qua libenter fruebatur,
cum eam faceret adulescentibus: ut adolescentes aut pro
amatoribus uoluptatum accipiamus, quia ipsi facile talibus
consentiunt, aut pro eis, qui tantum in ecclesia profecerunt,
ut pueritiae quidem simplicitatem transierint, sed nondum
peruenerint ad robur illud uirile, quo etiam persecutor
contemnitur. agrum ante tempus non suum demessuerunt:
aut genera persecutionum dicit. ut aliquem agri
damno terrerent, aut pro agro ecclesia intellegenda, quam
ante maturitatem persecutionibus metere. uoluerunt, id est,
antequam simul zizania crescerent, ut tempore messis [*] [*]

separarentur. de stillicidiis montium madescent: confugientes
nudi ad speluncas, ubi saxa distillant. rapuerunt ab ubere
pupillum: pupilli et uiduae plerumque ex persona ecclesiae
accipiendi est populus sub tormento. et eum qui ceciderat,
humiliauerunt: desertum uel auxilio dei uel alicuius; quod
est magnae saeuitiae, non talibus parcere. in angustiis
insidiati sunt inique: in necessitatibus. de ciuitate et
de domibus eiciebantur: ab eis eiciebantur alii. anima
uero paruulorum in gemitu ualde: fuit. ipse autem
deus eorum curam non habuit: inpiorum, quia modo
curam eorum non habendo fecit eos desperare de iudicio dei,
quia inpune mala faciebant. et ideo in tenebras traditi
sunt: ignorantiae iudicii dei. et repente ut fur: eos
occupabit dies ille. oculus adulteri obseruat tenebras:
ostendere uult in quas tenebras tradantur inpii per inpunitatem;
non enim eas quas captant adulteri et ceteri qui male faciunt
per noctem, ne agnoscantur per diem; sed illas quae etiam
mane super eos sunt. suffodit in tenebris domos: alia
mala facta commemorat. per diem obsignauerunt semet
ipsos: occultauerunt. non cognouerunt lucem, quia
simul eis manet umbra mortis: non quia nox recessit,
propterea eos deseruit umbra mortis. leuis est super
faciem aquae: ad comparationem terrae splendidiores accipiendi
sunt, quos lux penetrat et imago leuitatis; et ideo
leuis est super eos umbra mortis. nam et ipsi portant
eam per condicionem carnis. uel: leuis est super faciem [*] [*]
aquae dixit super eos qui in baptismo confitentur. maledicatur
pars eorum super terram: sterile sit quod delegerunt.
de sinu enim pupillorum rapuerunt: de corde infirmorum
uerbum per malam suasionem. deinde rememoratum est
peccatum eius: quod putabat in obliuionem uenire. conteratur
sicut lignum insanabile omnis iniquus: quod
non sanat. sterili enim non fecit bene: quae sine consolatione
filiorum est. consurgens ergo non credit contra
uitam suam: non credit aduersus uitam suam; debuit enim
credere malam se habere uitam et eo ipso consurgere. cum
infirmari coeperit, non speret sanitatem: tribulari.
sed cadit in languorem. tales enim inpius consolationes
quaerit in rebus aduersis, quibus infirmior fiat. emarcuit
sicut malua in aestu: altitudo eius, quia non tulit
aestum tribulationis; malua autem propter infirmitatem. aut
sicut de stipula spica eius sponte decidens: quia
inane erat culmen ipsius; ipse enim sibi elegit tales consolationes
quibus peius infirmetur. alioquin quis est qui
loquatur mendacium me dicere? si et aliter sunt.

Verba Baldad Sauchitis. quid enim exordium
quam timor ab eo? ista subiunctio uidetur illis uerbis
consentire, quibus dicit Iob: idcirco a facie eius turbabor,
considerabo et timebo ab eo. nemo putet esse moram
piratis: sine mora secundum permissum eius tentant. in
quem enim non uenient insidiae ab eo? hoc est, cum
ipse permittit. insidias autem dicit tentationes. aut quomodo [*] [*]

erit homo iustus coram domino? ergo iuste eum tentari
permittit. uel quomodo se mundabit natus ex muliere?
nisi enim a deo mundatus fuerit, inmundus est. si lunae
praecipit, et non lucet: quoniam si exigant rationes et
ordo prouidentiae ipsius, ut luna non luceat, praecipiet, ut
non luceat, et non lucebit. sed quare? utrum inde uult uideri
non mundam lunam coram eo, quia praecipit ei, et non lucet?
an forte rationalis animae natura figurate hic insinuatur, cui
sol intellegibilis est lumen illud uerum, quod inluminat
omnem hominem? et quoniam tanto magis lucet luna terrenis
aspectibus, quanto magis recedit a sole. cum autem propinquat
soli, interimitur terris: intellegamus animae diuinitus praecipi,
ut superata natiuitate terrena atque mortali, qua splendor
eius adparet terreno sensu uidentibus, adpareat et propinquet
subiugeturque sapientiae, quo eius luce secretissime exultans
caueat facere iustitiam suam coram hominibus, ut
uideatur ab eis, sed cum gloriatur, in domino glorietur,
quia et cum adparet hominibus, dono creatoris adparet. nec
stellae sunt mundae ante eum: in comparatione eius.