Adnotationes in Iob (16-20)

Verba lob. audiui talia multa: non solum quae
uos dicitis. consolatores malorum omnes: malos potestis
consolari, quia ipsi uos imitantur. non bonos. et est uocatiuus;
a nullo enim uestrum audiui aliquid boni. quid enim?
numquid ordo est in sermonibus spiritus? superbiae.
aut in quo molestum tibi erit? quamuis non ames
quod dicas. et ego secundum uos loquor: quomodo
digni estis. si subiocta esset anima uestra pro mea:
si uos pateremini quod ego, loquerer sermonibus, non factis;
ita nihil est loqui quod non facitis. si enim loquar, non
dolebo uulnere: ostenditis uos neque in loquendo neque
in tacendo prudentes esse. nam sapientes et cum loquuntur,
in consolationibus condolescunt; uel in confessione sua
loquentes dolent uulnus suum uel cum tacent, prudenter
tacent. nunc autem lassauit me et fecit stultum et
putrem: ut non contra uos loquar, deus fregit superbiam,
ut stultus factus sapiens fiam. adprehendisti me et in
testimonium factus sum: conuicisti me de peccatis meis
et aduersum me ego sum testis. et surrexit super me
mendacium meum: cum mihi iustus uidebar. contra
faciem meam respondi, hoc est: statuam te ante faciem
tuam. iracundia usus deiecit me: benedixit usus [*] [*]

iracundia — non enim eam patitur — deiecit autem tamquam
superbum. fremuit super me dentibus: obiurgauit me,
ut dentes pro uerbis accipiantur. sagittae piratarum eius
super me deciderunt. aeriae potestates quibus utitur deus
et eis permittit, ut aut exerceantur boni aut puniantur mali,
piratae autem quia in hoc mari nauigantibus insidiantur. acie
oculorum inruit: non dissimulauit a peccatis meis, tamquam
innuit, ut punirer; ipse enim tamquam lumen est punitoribus
ostendens puniendos. ruina mihi fuit aspectio ipsius. aut ita:
fecit, ut uiderem peccatum meum: ante enim non sic mihi
ad sensum perductum fuit. acriter percussit me ingens
deus et simul concurrerunt in me: deo enim percutiente
illi concurrerunt angeli satanae. in pace cum essem,
discerpsit me: ab ipsa pace aut a memet ipso discerpsit,
ut ab aduersariis et sibi aduersantibus dilacerarer. et tenens
comam meam diuellit: per peccata mea me aduersus me
diuisit. statuit me sicut signum: in quem iacularentur,
ut solet signum poni iaculantibus, quo iacula dirigant.
circumdederunt me lanceis emittentes in renes meos,
non pepercerunt: propter desideria carnalia, quae sibi
inpacta dicit, per malas persuasiones ab angelis malis. effuderunt
in terra fel meum: ut terrena bona zelarer in his
qui his abundant. deiecerunt me prostratione magna:
ne carnalem prostrationem intellegeremus. cilicium adsuerunt
corio meo: peccata interiora, quibus reminiscitur se fuisse [*] [*]
in bonis. et super palpebras meas umbra mortis: uolo
uidere et impedit me consuetudo carnalis. terra ne operiat
super sanguinem carnis meae: id est, ne, si inmunda
fuerit oratio mea optando terrena, accedat cumulus terrae
super uinculum mortalitatis: quod significauit nomine sanguinis,
id est, ne cupiditate terrena maioribus calamitatibus uoluntarii
peccati operiar, quod est illud naturale peccatum de condicione
mortali. nec sit locus clamori meo: intercludatur
meritum orationis meae. et nunc ecce in caelis est testis
meus: de domino uidetur dicere, quia nondum in terram
descenderat. et conscius meus in excelsis: propter participationem
mortalitatis. diiudicetur uir cum domino:
ueniat dominus, ut cum eo uir iudicetur, tamquam Iohannes
cum Christo. in quorum diiudicatione intellegitur quid distet
inter hominem perfectum et deum hominem factum. sicut
filius hominis ad proximum suum: dominus homine
suscepto ad eum qui inciderat in latrones. anni enim dinumerati
uenerunt mihi: quod mihi per Christum subueniatur
plenitudine temporum. et uiam, in quam non reuertar,
ingrediar: uiam renuntiandi saeculo.

Defeci agitatus spiritu. ordo: defeci spiritu
laboribus concussus. oro ut sepeliar, et non contingit
mihi: ut absorbeatur mortale auita. in-gemiscimus enim grauati,
in quo nolumus spoliari, sed superuestiri, id est:
mutemur potius quam moriamur. quod utique, quamuis hoc
homo cupiat, non contingit; debet enim mortem condemnatione
peccati. preces adhibeo cum labore. et quid feci? [*] [*]

nonnihil feci impetrans. furati sunt externi bona mea: ipsam
inmortalitatem, qua spoliatur, significat. qui semiuiuus a
latronibus est relictus. quis est iste? qui mihi subuenturus
est, dominum significans. sed ideo dicit: quis est? quia
inter homines futurus erat, ut uix ab eis discerneretur. ad
manum meam ligetur: uinculo caritatis, ut custodiat me
et ducat quo uult. quia cor eorum abscondisti a prudentia:
qui eum non cognouerunt abscondisti. propter hoc non
exaltabis eos: quia humiles non fuerunt, ideo caecati sunt
et non potuerunt humilitate Christi exaltari. parti adnuntientur
mala: quod caecitas ex parte Israhel facta
est, siue quia eis mala uidebantur quae Christus adnuntiabat,
ut dicerent: seducit turbas; siue per prophetas quae
adnuntiata sunt de caecitate Israhel. non utique toti, sed
parti acciderunt. et oculi super filios eorum tabuerunt:
admiratione miraculorum, quibus dictum est: si ego in
Beelzebub eicio daemonia, filii uestri in quo eiciunt?
posuisti autem me in loquelam nationibus: hominem
quem redemisti, id est ecclesiam, de qua loquerentur nationes,
siue quae loqueretur nationibus. et in risum illis deueni:
aut nationibus, cum ei detraherent, aut Iudaeis qui loquebantur
nationibus. obscurati sunt ob iram oculi mei: obscurati
sunt oculi ecclesiae, id est apostoli, cum intellecti non sunt
ab his qui hac poena erant puniendi. et expugnatus sum
ualde ab omnibus: tam Iudaei enim quam gentes expugnauerunt
ecclesiam. et mirati sunt super hoc ueraces: [*] [*] [*] [*]
uel quare potestas data sit inpiis in ecclesia, uel quare ab
inpiis euangelium agnitum non sit. iustus autem super
inimicum consurgat: qui temporaliter cadit persecutionibus,
ut postea infidelibus dominetur. et purus manibus sumat
audaciam: spei audaciam, ut confiteatur Christum et in
persecutione. non enim inuenit in uos ueritatem: omnibus
enim tam Iudaeis quam aliis gratia necessaria est. et conuulsae
sunt compages cordis mei: ut non celem peccata
mea. noctem in diem posuerunt: inpii. unde est: uae
illis qui dicunt quod bonum . est malum et malum
bonum; qui ponunt tenebras lucem et lucem tenebras.
si sustinuero, inferi domus mea erunt: pertulero me,
peccata mea ut non confitear. interitum appellaui patrem
meum: non ero filius uitae; appellauit autem deus. matrem
meam et sororem tabem: ex eo quod inseparabiliter
haereant tamquam cognati. quae est enim mihi iam spes?
subauditur: si sustinuero. aut bona mea uidebo? quibus
seductus est, conuerti noluit et sustinuit peccatorem.

Verba Baldad Sauchitis. et.lumen inpiorum
extinguetur: noli ergo mirari, si et tuum tamquam inpii
lumen extinctum est. lux eius fuerunt tenebrae in domo:
claritas domus eius, id est fuerunt aut diabolus aut antichristus.
et lucerna super eum extinguetur: exiguum et terrenum
lumen. capiant infimi substantiam eius: quae habere [*] [*]

ille uoluit, habeant humiles. inmissus est enim pes eius
in laqueum: ipse enim captus est dominum persequendo.
confortabit super eum sitientes: ut uincant eum esurientes
et sitientes iustitiam. absconditus est super terram
funiculus eius: quo capiatur, hoc est ea quae illi quasi
conceduntur. et captio eius in semitis: qua transit. per
circuitum perdant eum dolores: undique. et multi circa
pedes eius ueniant in angustia famis: multi qui eum
sequuntur uel qui ei obsequuntur. comedantur rami pedum
eius: doctrinarum eius, id est qua it. rumpatur de habitaculo
eius sanitas: tranquillitas huius uitae. et teneat
eum necessitas causae regalis: oportunitas punitionis eius,
quae ualebit ad gloriam dei, propter quod modo illi permittitur
cupiditas sua. causam regalem dicit. quia se Christum iactabit.
habitet in tabernaculo eius in nocte eius: necessitas
causae regalis cruciet conscientiam eius, adpetitio tyrannidis;
in nocte: in supplicio caecitatis eius, quando damnatur.
aspergentur speciosa eius sulphure: quibus placebat,
igne foetido concrementur. et de sursum inruet messio
eius: a deo. et non sit nomen eius in facie platearum
ubi erat: tollatur de memoria populi. et non sit cognoscibilis
in populo suo: ad tantam deiectionem ueniat, ut
a suis non agnoscatur. nec resaluetur sub caelo domus
eius: aliqui enim resaluabuntur. sed in populo eius
uiuant alteri: aliis subiugetur populus eius. [*] [*] [*]

Verba Iob. et destruitis me uerbis: infirmatis
me, qui me consolari debuistis. scitote tantum quia
deus fecit milii sic: apud quem possum de peccato conuinci,
non apud homines. et u all u m suum circa me
circumdedit: fossa circa muros est; quo coactus sum ad
confessionem. ecce rideo opprobrio et non loquor:
utilitatem dicit confessionis, quia, si uellet ridere peccatum
suum et non illud proloqui, clamaret et non exaudiretur. in
uultu meo tenebras posuit: inluminationem uultus mei
abstulit a me; quod contingit auersis. et abstulit coronam
de capite meo: dignitatem spiritalem, quam dat sapientia.
-et disrupit me undique, et abii: omnia tenebam, et
abstulit ea mihi aduersus illud quod acceperat uirtutem
continendi omnia. et arbitratus est me tamquam inimicum:
sic me iudicauit, quasi ei nocerem, si ei essem par.
et circumdederunt tabernaculum meum: cor et conscientiam.
fratres mei recesserunt: in spe correctionis, quia
fratres sunt; quamuis primo correctionem meam aspernati
sint et eos secuti qui sibi aliena, hoc est perniciosa, suaderent.
et amici mei inmisericordes facti sunt: in malis spiritalibus,
qui condolent proximis suis, sed eos potius inrident;
quos non inriderent in malis carnalibus constitutos. et
scientes nomen meum obliti sunt me: non me cognoscentes,
quod mutatus sum. uicini domus et ancillae
meae: cum quibus secreta communicabam; adulatores, qui
recedunt ab eo qui confitetur deo: ipsi enim dicuntur ancillari. [*] [*]

seruum meum uocaui, et non respondit: aut corpus
aut eos qui ei ad mala seruiebant. os meum deprecabatur,
et rogabam uxorem meam: tamquam dicens: quare tristis
es, anima mea? et quare conturbas me? id est cupiens
ut ei consentiat. inuocabam blandiens filios uteri mei:
quos genuerat persuadens eis spem saeculi. et quos
dilexeram, consurrexerunt in me: in illa uita. in cute
computruerunt carnes meae: amore eorum, quae forinsecus
sentiuntur, computruerunt interiora mea. nam utique leue est,
si ad litteram accipiamus, tamquam scabiem habuerit. et
ossa mea in dentibus meis sunt: firmitas et fortitudo
mea in uerbis est, non in factis. miseremini mei, miseremini
mei, o amici: angelos uidetur postulare, ut pro eo
deprecentur, aut certe sanctos, ut pro paenitente orent. manus
enim domini est quae tetigit me: manu domini se
tactum dicit, ut doleret uulnus suum, quod sine sensu ei
fuit. quare me persequimini sicut et dominus? detestamini
et horretis sicut dominus; uel obiurgatis, cum iam
confitear. de carnibus meis non satiamini? non gaudetis,
si carnaliter uiuam. in stilo ferreo et plumbo? ut quemadmodum
cedit plumbum stilo ferreo, sic cedant sermonibus
meis corda hominum. aut in testimonium in petris
sculpantur? ut illi ea discant, qui firmi sunt ad euangelizandum.
scio enim quia aeternus est qui me resoluturus
est: quia potest me reparare. quorum ego mihi conscius
sum: quia merui illa. quae oculus meus uidit et non
alius: hoc est: nemo scit quid agatur in homine nisi [*] [*]
spiritus qui in ipso est. et omnia mihi consummata
sunt in sinu: in interioribus ubi nemo uidet, id est in
conscientia. quodsi et dixeritis: quid dicemus contra
eum? secundum quod dictum est etiam spiritalibus: intendens
te ipsum, ne et tu tenteris. et radicem sermonis
inueniemus in eo? ut de ipsius eum conuincamus. ira
enim super iniquos ueniet: qui se extollunt super
peccatores et putant se tales esse non posse, ipsos dicit
iniquos.

Verba Sophar Minaei. non enim intellegitis magis
quam ego: ad alios se conuertit, qui cum eo lob consolabantur.
eruditionem confusionis meae audiam: oblique
uult, ut lob audiat eruditionem confusionis suae; tunc enim
potest etiam spiritum sapientiae consequi. haec autem locutio
sollemnis est, cum dicimus: "bonum est mihi ut caueam, nam
male mihi erit", cum uolumus, ut alius caueat. numquid
haec nosti a saeculis? ex quo sunt saecula, scis haec. et
haec putat quod lob ignorat tamquam inpius. oculus uidebit
et non adiciet: non enim uidebitur. filios eius disperdat
inpius: siue imitatores eius siue seductos ab eo diabolus.
et manus eius succendantur doloribus: operibus eius
crucientur. ossa eius repleta sunt iuuentute eius:
superbit de firmitate sua. abscondet eam sub lingua sua:
non illam demonstrabit tamquam dolosus, ut tacite illa utatur. [*] [*]

parcet ei et non relinquet eam: amans eam et nolens ea
carere non eam persequitur, aut: parcet ei dominus et hac
inpunitate non eam relinquet. et tenebit eam in medio
gutture suo: tamquam quod eum delectat. et non poterit
subuenire sibi: non ideo se liberabit. fel aspidis in
uentre eius: in interioribus, in occultis habens nocendi
malitiam. diuitiae inique congregatae euomentur: cum
tormento interiorum et pressura cordis. de domo eius protrahet
eum angelus: quandocumque manifestabuntur occulta
eius per tribulationes. et furorem draconum fulgebit: ut
ille qui primo occultus fuit, tribulationibus proditus, furorem
draconum fulgeat iam palam. interficiat illum lingua
colubri: seducat eum diabolus. et non uideat mulcram
pecorum: fructus ouium, id est iustitiae opera non faciat,
ut se inde intellegat posse redimi. neque pabula mellis et
butyri: opera bona cum caritate et hilaritate cordis et
largitate praebentis; butyrum enim lac pingue est. in uanum
et frustra laborauit: quia non intellegit haec de his
operanda, quae ad misericordiam pertinent. unde et dominus
butyrum et mel dicitur manducare, quia haec illi in humilibus
eius praebentur. quae erunt ut durum quid, quod mandi
non potest nec glutiri: durum nescio quid id est, iniquitas
uel superbia. in desiderio suo non saluabitur: quia [*] [*]
iniqua desiderauit. non erunt reliquiae de cibis eius:
transeunt cupiditates eius. cum putauerit se repletum
esse, coartabitur: non tam satietas est de plenitudine
cupiditatum quam pressura. si quo modo inpleat uentrem
suum: talis necessitas ei ueniet, ut dubitet utrum inpleat
uentrem suum, cum utique ista ideo quaerantur, ut pellatur
necessitas. hoc autem dixit, quia tanto plus cupit, quanto
plus habuerit. et emittet super eum furorem iracundiae:
quia non uidit facere opera bona. uulneret eum sagitta
aerea: perpetua. pertranseat corpus eius iaculum:
penetret eum tentatio, ut et de his quae sperat et de his
quae relinquit uulneretur, tamquam a pectore per tergum
traiectus. fulgura in tabernaculis eius: terrores repentini
in cogitationibus eius. laedat aduena domum eius:
diabolus, qui aduenticius est ad tentandum; si quidem habeat
homo etiam proprias tentationes. et detegat caelum
iniquitates eius: caeleste iudicium. et possessio bonorum
eius ab episcopo: haec illi largietur deus.