Adnotationes in Iob (11-15)

Sophar Minaei uerba. aut numquid eloquens
uidebitur iustus esse? putat enim Iob uerbis magis
quam operibus abundare. beatus natus homo breuis
uitae: sententiam suam illi replicat, quam uult intellegi
loquaciter dictam et inaniter. cum nemo sit qui contradicat
tibi: quia quando dicebat, nemo ei contradixit. sed
quomodo dominus\'loquatur ad te? ea loquere potius,
quibus misereatur tui deus. quia duplex erit super te:
corripiendo et consolando. et tunc scies quia digne [*] [*]

reddita sunt tibi a domino pro eis quae peccasti:
post correctionem sequente inluminatione. aut uestigium
domini inuenies? ut uelis deum reprehendere. sublime
est caelum, et quid facies? ut inuenias sacramenta caeli;
non enim debes eum reprehendere, cuius opera non comprehendis.
quis dicet illi: quid fecisti? et hoc enim
recte erit factum, si deus hoc fecerit, quia facere aliquid ille
nisi recte non potest. ipse enim nouit opera hominum
iniquorum: non iniqui operis est. unde uult intellegi quia
stulte hic, quem iniquum putat, reprehenderit deum; sic enim
eum loqui existimauit. homo uero aliter nutat sermonibus:
modo illi placet deus, modo illi displicet, cum apud
deum sit firmitas. et uir natus mulieris tamquam
onager erit in deserto: cupiditate libertatis inpatiens
dominatoris atque domitoris. et extendens ad eum manus
tuas: ut acceptet opera tua. si iniquum quid est in
manu tua: ipsa duo repetiuit, sed ordine mutato. et iniquitas
in domo tua non maneat: hoc dixit cor. sic
enim fulgebit facies tua tamquam aqua pura: conscientia.
tamquam fluctum qui non praeterit, et non
terreris: nisi omnes tangat in hac uita. et oratio tua
tamquam lucifer erit: ante inluminationem praeibit; quasi
et ista ad prophetiam sanctae ciuitatis uel ad populum dei
pertinentia audita uel reuelata dicuntur, sicut a superioribus [*] [*]
eius amicis dicta sunt. et rogabunt faciem tuam multi:
omnia ista de ecclesia.

Verba Iob. sed iustus uir et sine crimine uenit
in derisum: de domino intellegendus est. sensus: non ergo
mirum, si et ego uobis in derisum ueni. et domus eius
ut deuastaretur ab iniquis: ecclesia a persecutoribus.
immo uero nullus confidat, cum sit nequam, se
inpunitum futurum: quia iudicium a domo dei.
tamquam inquisitio in eos non sit futura: non confidant.
sed tamen interroga quadrupedia, si tibi
respondeant: ideo recte inquirit iniquos, quia ex operibus
potuerunt agnoscere creatorem et colere debuerunt; non enim
creaturarum responsione doceri debuerant, cum acceperint
rationem, qua ista cognoscerent. si non in manu eius est
anima omnium uiuentium: hinc ergo scitur, quia ipse
omnia creauit, quia in manu eius anima omnium uiuentium.
et spiritus omnis carnis hominis: omnis carnis
humanae, id est rationalis animae. auris enim sermones
diiudicat: quemadmodum sensus sensibilia diiudicat, ita
spiritalia spiritus, qui debuit cognoscere, quoniam in manu
domini est, opera domini. in multo tempore sapientia
est: non utique in multo tempore, sed apud dominum, a quo
petenda est. si destruxerit, quis aedificabit? propter
uirtutem destruxerit et propter sapientiam concluserit, ut ad
eam non perueniat. si prohibuerit aquam, siccabit
terram: sapientiam ipsam, terram uero hominem. quodsi [*] [*]

et emiserit, perdet euertens terram: multis enim
sapientibus factis turbabuntur peccatores. qui ducit consultores
captiuos: subiugat enim sibi eos qui se consulunt.
iudices autem terrae in pauorem misit: aut
Iudaeos aut Pilatum aut sensu terreno iudicantes. qui collocat
reges super sedes: id est apostolos. et circumdedit
balteo lumbos eorum: id est continentia. qui
emittit sacerdotes captiuos: ut ab hominibus ducantur;
et significantur Iudaei. qui permutat labia fidelium:
permutat in bonum, ut non de iustitia sua, sed de gratia
eius praesumant. et intellegentiam senum cognouit:
cui placet intellegentia senum. unde est: cogniti estis
a deo, cui aduersarium est: non noui uos. et bene coepit
a fide et peruenit ad intellegentiae canos. qui reuelat profunda
de tenebris: aperiendo prophetias. et produxit in
lucem umbram mortis: id est fecit, ut cognosceretur uita
ista, quia umbra mortis est. decipiens gentes et perdens
eas: putantes quod nocerent ecclesiae dei, cum sibi nocerent,
quod de inpiis intellegendum est. sternens gentes et in
uiam ducens eas: ad humilitatem tamquam illum asinum.
reconcilians corda principum populi terrae: sibi reconcilians
uel Iudaeos uel reges terrae, qui primo persequebantur ecclesiam.
seduxit autem eos in uiam quam non nouerant:
subruendo legis opera, ut simpliciter intellegerentur;
hinc eis uisus est peccator. quo errore tenebrati sunt
tamquam ebrius. [*] [*]

Et arguam in conspectu eius, si uoluerit: ut
arguat se ipsum; quod est confessionis. et curatores malorum
omnes uos: bonos enim non potestis consolatione
curare. audite ergo obiurgationem oris mei: in uos. et
ante conspectum eius profertis dolum: cum uultis uos
uideri iustos, quod non estis. an subtrahitis uos ipsos
iudices fieri? numquid potestis dissimulare et non iudicare,
quia de uobis uerum dico? si enim omnia facientes adiciemini
ei, id est: etiamsi omnia praecepta faciatis, inueniet
in uobis quod arguat; nemo enim iustus in conspectu eius.
quodsi et occulte personas mirati fueritis: suas, se
ipsos iustificando non solum ad homines, sed etiam ad se
ipsos. corpus autem luteum: ut fragilitatis saltem uestrae
consideratione timeatis. adprehendens meas carnes dentibus
meis: non mihi parcam, ut non solum uos arguam sed
etiam me. et animam meam ponam in manu: inspiciendam,
ut nihil celem, siue ut computem peccata mea. licet
occidat me ille qui potens est, qui et coepit: quamuis
occidat peccata mea. tamen loquar et coram eo arguam
me: non me iustificabo abscondens peccata mea. ecce ego
adpropinquo iudicio meo: ut iudicem de me, quasi ipsa
sit hominis iustitia in confessione sibi non parcere. tunc
a facie tua non abscondar: quemadmodum absconduntur
peccatores. manum aufer a me: ut nihil in me sit castigandum
et sit in me caritas. et timor tuus non me terreat.
quot sunt iniquitates meae? hinc potest uideri [*] [*]

illud dixisse: animam meam ponam in manu [mea]: ad
computandum. aut putas me esse contrarium tibi? cum
utique infirmus sim et quasi hoc metuis, ne si iustificatus
fuero, par tibi sim, cum folium sim. ergo est aliqua latens
causa, quando haec non est. et inposuisti mihi peccata
iuuentutis: ut haec sit causa, quare dicat abscondi a se
peccata sua, quia superbierit, quod est peccatum iuuentutis. et
posuisti in compede pedem meum: in uinculo mortalitatis.
et radices pedum meorum contemplatus es: cupiditates
meas. qui ueterasco sicut uter: ut uinum nouum
portare non possim aut [ut] panno nouo consui uelut uestimentum
quod a tineis comestum est.

Homo enim natus ex muliere breuis uitae
et plenus iracundiae: poenae. et hunc fecisti uenire
in iudicium coram te? quamuis ita mortalis sit, et ipse
habet tamen unde rationem reddat; exigitur enim de illo
quod potest, quamuis perparum possit. dinumerati enim
sunt menses eius apud te: eo enim quod temporalis est,
de peccato conuincitur; nam aeternum illum tu feceras.
discede ab eo; sine, requiescat: secundum opinionem
carnalis et animalis hominis, cui totum bonum haec uita est.
et ideo sibi uult parci, ut fruatur hac uita. est enim arbori
spes: inridenter haec pronuntianda. utique enim magis est
spes homini: quod carnales nolunt credere. uir uero cum
mortuus fuerit, abiit: et hic ironicos. tempore enim [*] [*]

minuetur mare: nam post inpletur. dicit autem de his
locis, ubi accessus et recessus fit, uel quod omnia litora
latenter minuuntur et augentur, horis lunaribus, id est cum
oritur luna, uel nobis uel aliis usque ad medium caelum
crescit et inde minuitur. usquequo caelum est, non consuetur:
ad nouum, id est ipsi caelo. atque utinam apud
inferos me custodisses: usque adeo est spes resurrectionis,
ut iam et his carerem uitae incertis. et abscondisses
me, donec requiesceret ira tua: hinc est: abscondere
pusillum, donec transeat ira domini, id est, donec
transeat ista mortalitas et ad resurrectionem ueniatur. si
enim mortuus fuerit homo, uiuet: nam haec non est
uita. consummatis diebus uitae suae: tunc uiuet. deinde
uocabis et ego respondebo tibi: oboediens tibi sine impedimento
mortalitatis. signasti in sacculo iniquitates
meas: ut redderes mihi. a;dnotasti si quid inuitus erraui:
etiam hoc adnotasti. inuitum autem errare peccati poena est.
et quidem mons cadens defluit: ita et homo ex altitudine
et firmitate sua cecidit. et petra ueterascit in loco
suo: ut homo in genere suo et condicione sua. et alluuione
frequentium gurgitum: quasi et homo ita ad exilitatem
perductus sit, cum crebris cupiditatum alluuionibus
adteritur. spem uero hominis perdidisti: gradus fecit de
monte ad petram, a petra ad lapides, a lapidibus ad arenam,
quia has minutiones carnales patiuntur. et bene iam "perdidisti"
dixit. inpulisti enim in finem: in consumptionem, [*] [*]
ut pereat spes ista, qua carnales gaudent. mutasti faciem
eius, dimisisti eum: cum imago dei in eo exterminata est.
et cum multi fuerint filii eius, nescit: quia moritur,
quamuis propagetur soboles. sed carnes eius super eum
doluerunt: id est, talem condicionem suam homo carnaliter
dolet et animaliter luget; spiritalis enim nouit, quia etsi exterior
homo corrumpitur, sed interior renouatur de
die in diem, quia hoc fieri sentit in semet ipso.

Eliphaz Themanitis uerba. et inpleuit dolore
uentrem: spiritus enim scientiae per consolationem sanat
potius a doloribus: tu autem qui inples uentrem dolore, non
spiritu scientiae respondes. nonne et tu repulisti
timorem? deum non timuisti, talia in eum dicens. et elegisti
linguam malorum: qua homines maledicunt. quid
enim? numquid primus homo natus es? quia tantum
superbis. aut ante colles concretus es? etiam montes
nomine collium accipiendos, id est ante omnes uirtutes,
spiritus potentes. sed et senex et decrepitus in nobis
est: qui sciat etiam quae nos nescimus, est inter nos. quid
ausum fuit cor tuum? et quid sustinuerunt oculi
tui? sperauerunt. quid enim est homo, ut sit sine
crimine? quod et tu dixisti. si in sanctis eius non
est fides? propter incerta temporum, quibus plerumque
falluntur, ut multa dicant et non faciant. et caelum non
est mundum ante eum? pro his qui habitant in caelo;
aut certe caelum pro ipsis sanctis ponitur. quia in his habitat
deus. quae sapientes dixerunt et non celauerunt
parentes suos: quia etiam Iudaeis apostoli praedicauerunt. [*] [*]

ipsis solis data est terra: inhabitanda. nec superuenit
illis quisquam extraneus: nec sanctus homo uel angelus,
id est: in securitate possidebunt. cum putauerint se esse
iam in pace: ita dicit, quasi hoc putet ipsi lob euenisse.
non credit conuerti a tenebris: non credit ut conuertatur
a peccatis. et decretus est in escam uulturum:
aeriarum potestatum, quae mortibus peccatorum pascuntur.
sicut dux in prima acie decidet: audax est et non fert
tribulationes. qui eleuauit manus contra deum. an:
quia eleuauit? et cucurrit contra eum contumeliose:
aduersaria faciendo quam praecepit. in crassa ceruice
scuti sui: praesumens de protectione sua. quia operuit
faciem eius in adipe suo: per adipem, id est per exaltationem
superbiae suae abscondit a se deum. et fecit
capistrum super femora: ut libidinibus suis colligaretur,
quo uinculo duceretur ad mortem. quae enim illi parauerunt,
alii auferent: ipsum etiam regnum terrenum
uel quamcumque spem temporalem, quam cum toto mundo
iusti accipient. et non ditabitur nec permanebit substantia
eius: inpii scilicet. non inmittet super terram
umbram: id est non uiret. sed stirpem eius arefaciet
uentus: tentatio. praecisio eius ante horam corrumpetur:
priusquam sperat. decidat tamquam flos oliuae:
decidat a pace, uel quia meliora hos sequuntur, quemadmodum
florem fructus. testimonium enim inpii mors: signum. [*] [*]
et ignis comburet domos eorum qui munera accipiunt:
hi sunt enim inpii qui munera temporalia praeponunt
iustitiae. concipiet [etj in uentre gemitus: ea quae
sperat in poenam illi proficiunt.