Confessiones (1.16-1.20)

Et tamen peccabam, domine deus meus, ordinator et creator
rerum omnium naturalium, peccatorum autem tantum ordinator,
domine deus meus, peccabam faciendo contra praecepta parentum
et magistrorum illorum. poteram enim postea bene uti [*]
litteris, quas uolebant ut discerem quocumque animo illi mei.
non enim meliora eligens inoboediens eram, sed amore ludendi,
amans in certaminibus superbas uictorias et scalpi aures meas
falsis fabellis, quo prurirent ardentius, eadem curiositate magis
magisque per oculos emicante in spectacula, ludos maiorum;
quos tamen qui edunt, ea dignitate praediti excellunt, ut hoc
paene omnes optent paruulis suis, quos tamen caedi libenter
patiuntur, si spectaculis talibus inpediantur ab studio, quo eos
ad talia edenda cupiunt peruenire. uide ista, domine, misericorditer
et libera nos iam inuocantes te, libera etiam eos qui
nondum te inuocant, ut inuocent te et liberes eos.

Audieram enim ego adhuc puer de uita aeterna promissa
nobis per humilitatem domini dei nostri descendentis ad superbiam
nostram et signabar iam signo crucis eius et condiebar
eius sale iam inde ab utero matris meae, quae multum sperauit
in te. uidisti, domine, cum adhuc puer essem et quodam
die pressu stomachi repente aestuarem paene moriturus, uidisti,
deus meus, quoniam custos meus iam eras, quo motu
animi et qua fide baptismum Christi tui, dei et domini mei,
flagitaui a pietate matris meae et matris omnium nostrum,
ecclesiae tuae. et conturbata mater carnis meae, quoniam et [*]
sempiternam salutem meam carius parturibat corde casto in
fide tua, iam curaret festinabunda, ut sacramentis salutaribus
initiarer et abluerer, te, domine Iesu, confitens in remissionem
peccatorum, nisi statim recreatus essem. dilata est itaque
mundatio mea, quasi necesse esset, ut adhuc sordidarer, si
uiuerem, quia uidelicet post lauacrum illud maior et periculosior
in sordibus delictorum reatus foret. ita iam credebam
et illa et omnis domus, nisi pater solus, qui tamen non euicit
in me ius maternae pietatis, quominus in Christum crederem,
sicut ille nondum crediderat. nam illa satagebat, ut tu mihi
pater esses, deus meus, potius quam ille, et in hoc adiuuabus
eam, ut superaret uirum, cui melior seruiebat, quia et in hoc
tibi utique id iubenti seruiebat.

Rogo te, deus meus, uellem scire, si tu etiam uelles, quo
consilio dilatus sum, ne tunc baptizarer, utrum bono meo
mihi quasi laxata sint lora peccandi an non laxata sint. unde
ergo etiam nunc de aliis atque aliis sonat undique in auribus
nostris: "sine illum, faciat; nondum enim baptizatus est." et
tamen in salute corporis non dicimus: sine uulneretur amplius;
nondum enim sanatus est. quanto ergo melius et cito sanarer
et id ageretur mecum meorum meaque diligentia, ut recepta
salus animae meae tuta esset tutela tua, qui dedisses eam. [*]

melius uero. sed quot et quanti fluctus inpendere temptationum
post pueritiam uidebantur, nouerat eos iam illa mater et terram
potius, unde postea formarer, quam ipsam iam effigiem
conmittere nolebat.

In ipsa tamen pueritia, de qua mihi minus quam de adulescentia
metuebatur, non amabam litteras et me in eas urgeri
oderam; et urgebar tamen et bene mihi fiebat nec faciebam
ego bene: non enim discerem, nisi cogerer. nemo enim inuitus
bene facit, etiamsi bonum est quod facit. nec qui me
urgebant, bene faciebant, sed bene mihi fiebat abs te, deus
meus. illi enim non intuebantur, quo referrem quod me
discere cogebant, praeterquam ad satiandas insatiabiles cupiditates
copiosae inopiae et ignominiosae gloriae. tu uero, cui
numerati. sunt capilli nostri, errore omnium, qui mihi
instabant ut discerem, utebaris ad utilitatem meam, meo autem,
qui discere nolebam, utebaris ad poenam meam, qua plecti
non eram indignus tantillus puer et tantus peccator. ita non
de bene facientibus tu bene faciebas mihi et de peccante me
ipso iuste rettibuebus mihi. iussisti enim et sic est, ut poena
sua sibi sit omnis inordinatus animus. [*] [*] [*] [*]

Quid autem erat causae, cur graecas litteras oderam, quibus
puerulus imbuebar, ne nunc quidem mihi satis exploratum
est. adamaueram enim latinas, non quas primi magistri, sed quas
docent qui grammatici uocantur. nam illas primas, ubi legere
et scribere et numerare discitur, non minus onerosas poenalesque
habebam quam omnes graecas. unde tamen et hoc nisi
de peccato et uanitate uitae, qua caro eram et spiritus ambulans
et non reuertens? nam utique meliores, quia certiores,
erant primae illae litterae, quibus fiebat in me et factum
est et habeo illud, ut et legam, si quid scriptum inuenio, et
scribam ipse, si quid uolo, quam illae, quibus tenere cogebar
Aeneae nescio cuius errores oblitus errorum meorum et plorare
Didonem mortuam, quia se occidit ab amore, cum interea me
ipsum in his a te morientem, deus uita mea, siccis oculis ferrem
miserrimus.