Pseudo-Augustini Quaestiones Veteris et Novi Testamenti CXXVII (main.1.1-main.1.5)

Deus hoc est quod nulla attingit opinio. plus est enim
quam quicquid dici poterit aut cogitari. sed dicamus aliquid,
quod licet impar sit, tamen ex aliqua conueniat ratione his
quae de deo digna uidentur. nam una quaeque natura pro
capacitate sui suspicatur de deo, ut quantum natura distat a
natura, tantum distet sententia a sententia quid deus sit. quia
enim super omnia est, necesse est ut omnium mentes excedat.
homines enim, quantum possunt aciem mentis extendere,
aspiciunt quid deus sit opinione, non definitione; angeli autem
qui superiores hominibus sunt, quia plus aliquid de deo sentiunt,
non est dubium; archangeli uero eo ipso amplius;
cherubin autem et seraphin, quae potentiae iuxta deum esse
dicuntur, maiora de deo sentiunt, non tamen conprehendunt
penitus quid deus sit, quia nemo nouit patrem nisi filius, nec
filium quis nisi pater.

Igitur est deus, sicut hominibus uidetur, spiritus natura
simplex, lux inaccessibilis, inuisibilis, inaestimabilis, infinitus,
perfectus, nullius egens, aeternus, inmortalis omni modo, a
quo omnia initium consecuta sunt; uenerandus, diligendus, metuendus,
extra quem nihil est, immo in quo sunt omnia
quaequae sunt sursum, deorsum, summa et ima; omnipotens,
omnitenens, uere in omnibus diues, quia nihil est quod non
eius sit; bonus, iustus, misericors: bonus, quia fecit existere
quae non erant; iustus, quia quae fecit, ut proficerent, proprio [*] [*]

Itaque deus bonus omnia quae fecit bona sunt. unde
ergo malum? nihil est malum nisi praeuaricatio boni, dum
inconcessa praesumuntur aut concessa inordinate fiunt, ut
alibi mandatum alibi fiat: quando quod in uxore concessum
est fit in meretrice; et quod deo offerendum erat offertur
diabolo; et cum quia non tollit suum, sed alienum; et cum
praeuaricatorem occidi liceat, occiditur innocens. nulla igitur
natura probatur malum. uoluntas autem est accidens naturae
concepta ex causis, quae male mouetur, dum excedit modum,
ut illa gerat quae naturae suae non sunt. causae autem praeuaricationis
oriuntur ex sensibus, quando aliquid male uidemus
aut audimus. quem errorem haec res facit, quia homo non est
deus, qui solus errare non potest. [*] [*]

Natura ergo hominum proprio arbitrio remissa est, ut
possit facere quod uult, ut si bonum naturae suae exercitatio
melioret, honoris sit, si autem infirmet uigorem suum, contumelia
dignus habeatur huius modi. facit enim quod contra
se sit. non est minimum quod concessum est homini, ut cum
recta sequitur, gaudeat in sese per id, quod opere suo uidet
se meliorem, aut certe sibi inputet, qui cum potuit, non dedit
operam ut melioraret se bonis. si autem homo potestatis suae
non esset, subiectus fuerat necessitati, ut neque boni operis
haberet gloriam neque mali poenam, sed fuisset unus ex pecoribus.

Quoniam ergo ad utrumque facti sumus possibiles, ut
per neglegentiam delinquamus, si quod bene audire et uidere
debemus, male, id est extra naturam audiamus et rationem,
per uigilantiam autem naturae bonum custodiamus, et cauti
esse semper non possumus, quia, sicut dixi, ad utrumque
facti sumus possibiles, si peccamus, non iam condemnamur,
nisi iterum delinquamus, iam quasi perditores. qui enim semel
peccauerit, reparare se debet ne denuo peccet, ne par sit ei
qui se uicerat, ut iterum si non peccet, iam superior habeatur,
quia semel elisus bis triumphauit. haec iustitia est ut, quia
conluctatio in mundo est, qui propensior est in non peccando
coronetur.