Alexias (3.2)

tunc eam paulisper retinuit. hactenus de Maria Augusta. Alexius autem pater meus, qui sceptra tunc sumserat, ingressus palatium, coniugem suam, quintum decimum aetatis annum agentem, cum sororibus ac matre Caesareque paterno ipsius avo, in inferiori palatio reliquit; ita enim a situ loci vocari consueverat. ipse cum fratribus, matre et qui affinitate sibi coniuncti erant, in superius palatium concessit, quod et Bucoleon cognominatur hac quidem de causa. non Ionge enim a moenibus eius portus olim e nativo lapide et marmore aedificatus est, ubi leoj Iapideus taurum capit. arrepto enim bovis cornu, cervicem detorquens, faucibus quasi inhaeret; undc Bucoleon tota regio nominnta est, et aedificia continentis et portus ipse.

Multi quidem suspectantes, ut supra dictum est, imperatricis in palatio moram, susurrabant, in matrimonium imperatorem novum eam ducturum. Ducae etsi nihil tale suspicarentur, (non enim vulgi opiniones sequi solebant,) tamen cum matris Comnenorum apertum in se odium dudum congnovissent, magna sollicitudine eam suspecta-

bant; idque ipsa saepius eos dicere memini. cum vero etiam Georgins Palaeologus cum classe adveniens, acclamationem praeiret, prospectantes deorsum Conmeniani silentium imperabant, ne Irenen Alexio vel acclamatione adiungerent unaque salutarent. quos ille increpans, “non propter vos" sursum ciamat “tantum laborem sed propter eam, quam dicitis, Irenen"; simulque Irenen una Alexio proclamare nautas iussit. haec Ducarum animis magnam iniiciebant curam, malignis autera calumniarum in Mariam Augustam materiem praebebant. at enim imperator Alexius ne cogitatione quidem tale quid conceperat; (qui euim poterat?) sed Romanorum imperio potitus, ut erat vir in omnibus acerrimus, rei publicae statim se dedidit et tanquam a centro, ut ila dicam, rerum auspicatus est. nam cum oriente sole in palatium intrasset, priusquam pulverem cerlaminis excuteret corporique quietem daret, omnem statim curam ad milites contulit, fratremque Isaacium, quem patris loco colebat, consiliorum omnium participem fecit; simul matrem administrandis rebus adhibuit, quaniqnam inagnus et strenuus eius animus non uni rei publicae parti, sed pluribus iisque diversis par erat. ipse ad id, quod

[*]

[*]

maxime urgeret, animum advertit ae reliquam diei partera totamque noctem consumsit deliberando, quomodo exercitum, per Byzantium dispersum effusa licentia, sine tumultu in ordinem restitueret et in posterum civium securitati consuleret. verebatur enim a militum temeritate, praesertim cum ex diversis gentibus exercitus collectus esset, ne etiam sibi mali quid struerelur. sed Iohannes Ducas Caesar, quo celerius imperatricem amoliretur palatioque educeret ac falsam multitudini suspicionem tolleret, tura patriarcham Cosmara omni modo devinxit contenditque, ut a suis partibus staret, neque matris Comnenorum sermonibus aures praeberet, tum Mariae Augustae, ut flagitatis ab imperatore ad suam filiique securitatem litteris, discederet, callide persuasit, idque Patrocli, quod aiunt, praetextu usus. prospexerat ei iam tum, cum Michael Ducas imperio pelleretur, et Nicephoro Botaniatae, qui illi successit, auctor fuerat, ut iu matrimonium eam duceret. alienigenam eam esse aiebat, et consanguineorum turba carere, qui imperatori molestias crearent; deinde et genus eius.

et corporis venustatem multum praedicabat, nec raro laudibus eam extollebat. ac sane procera erat statura, quemadmodum cyparissu corpore candido, ut nix; facies non orbem quidem referens, s(??) lamen colore floris verni vel rosae prorsus; oculorum fulqorem quis describat? supercilia alte curvata et rutila; acies caerulea. florum quidem colores, quotquot temporum vicissitudines ferre solent, pictoris saepe imitata est manus; at iniperatricis pulchritudo, refulgensque ex ore venustas et morum suavitas ac gratia omnem descriptionem artemque superabant; neque Apelles, nec Phidias, nec ullus unquam statuarius talem imaginem finxit. Gorgonis ferunt caput in saxa homines convertisse, qui ipsum adspicerent; hanc qui incedentem videret vel obvius subito fieret, obstupuit et quo forte habitu erat, elinguis adstitit, ut et anima et sensu privalus videretur; tantam et totius corporis cum singulis membris et singularum partium cum toto convenientiam nenio unquam in humano vidit corpore. simuhicrum erat vivum hominumque, qui pulchri sensum haberent, amorem in se convertens, vel potius Amor ipse, indut

quasi corpore, in terrestrem hunc mundum descenderat. hisce igitur Caesar rationibus usus, imperatoris animum mollit flectitque, quamquam multi snadebant, ut imperatricem duceret Eudociam, quam rumor erat, imperii rursus cupidam, Botaniatem, cum reruin potiturus Damalim occupasset, litteris sibi conciliasse: sunt tamen, qui non sua, sed Zoes Gliae Porphyropenilae cansa id fecisse eam dicant: ac fortasie perfecturam fuisse consilium, nisi quidam ex domesticis, Leo Cydoniates euuuchus, multis iisque in tempore monendis deterruisset, quae singulatim referre, cum natura a calumniis abhorreamus, nobis nefas videtur; relinquimus et ista iis, qui ciusinodi rumores litteris mandare solent. Iohannes autem Caesar, qui vario modo Botaniatem tentaret, tandem rem ita perfecit, ut Mariam Ausustam ducendam statueret, ut supra iam distinctius exposuimus; atque ab eo inde tempore magnam apud eam habebat dicendi libertatem. sed cum aliqnot dierum negotium esset, neque Comneni omnino palatio eam pellere vellent, cum propter multa ab ea per totum imperii tempus accepta beneficia, tum vero etiam ob familiaritatem, quae propter necessitudinem, qua uterque ei devinctus erat, inter eos intercede-

[*]

[*]

bat, multi a multis spargebantur rumores, qui varias sententias indicarent, cum alii hoc, alii illo modo, quae fiebant, interpretarentur, ut quisque amore aut odio in eam affectus erat; qui quidem res ex studiis suis, non ut re vera se babent, iudicare solent. eo in loco cum res essent, Alexius solus coronatur manu patriarcbae Cosmae. etenim quarto anno imperii Michaelis Ducae et filii eius Constantini Iohanne Xiphilino patriarcha sanctissimo mortuo, secundo mensis Augusti die, indictione decima tertia, subrogatus fuerat vir ille religiosus et sanctitate plenus. Ducae, imperatrice nondum diadema nacta, magis etiam sollicitabantur instabantque, ut Irene quoque corona ornaretur. erat monachus Eustratius nomine, cognoniento Geridas, qui aedes prope magnam dei ecclesiam exstruebat et virtutis nimirum speciera assimulabat. is dudum Comnenorura matrem adire solitus, etiam de imperio iili praedixerat. quae cum alioquin propensior in monachos esset, tum praetcrea sermonibus eiusmodi delinila,

[*]

[*]